Tập lái xe hơi trên sân sát hạch

Giáo viên dạy lái xe

Nghị định 138/2018/NĐ-CP quy định "Giáo viên dạy lái xe phải đáp ứng tiêu chuẩn đối với nhà giáo dạy trình độ sơ cấp theo quy định của pháp luật về giáo dục nghề nghiệp", nghĩa là "phải có bằng tốt nghiệp trung cấp trở lên hoặc có chứng chỉ kỹ năng nghề để dạy trình độ sơ cấp." Trong đó, giáo viên dạy lý thuyết phải tốt nghiệp ngành luật hoặc ngành nghề có "nội dung đào tạo chuyên ngành ô tô chiếm 30% trở lên".

Tuy nhiên, hiện nay chưa có chứng chỉ kỹ năng nghề lái xe và cũng như trung cấp nghề lái xe trở lên, nên giáo viên dạy thực hành lái xe tốt nghiệp từ rất nhiều chuyên ngành khác nhau, tất cả đều không phù hợp để dạy lái xe.

Giáo viên hướng dẫn lái xe

Danh mục nghề nghiệp Việt Nam được Thủ tướng Chính phủ ban hành năm 2020 để "sử dụng trong công tác thống kê về lao động Việt Nam và làm cơ sở để quản lý lao động theo nghề", chia theo 5 cấp độ kỹ năng và 10 nhóm nghề. Thấp nhất là "Cấp độ kỹ năng 1: Nhiệm vụ đơn giản, chỉ đòi hỏi sức khỏe, biết tính toán;" và cao nhất là "Cấp độ kỹ năng 5: Nhiệm vụ phức tạp nhất, đòi hỏi có chuyên môn sâu, rộng, tương ứng với trình độ sau đại học".

Cấp độ kỹ năng của các nhóm nghề

Trong đó có mã nghề 5165 Giáo viên hướng dẫn lái xe, thuộc nhóm 516 Nhân viên dịch vụ cá nhân khác - 51 Nhân viên dịch vụ cá nhân - 5 Nhân viên dịch vụ và bán hàng, ở "Cấp độ kỹ năng 2: Nhiệm vụ đòi hỏi biết về chuyên môn của công việc, có trình độ chuyên môn nhất định tương đương sơ cấp". Các nhiệm vụ nghề nghiệp chủ yếu là:

"- Hướng dẫn học viên lái xe trong điều kiện thực tế, giải thích và chứng minh các hoạt động của hệ thống phanh, ly hợp, lựa chọn bánh, hộp số tự động, tín hiệu và đèn;

- Hướng dẫn các quy tắc giao thông;

- Hướng dẫn bảo đảm an toàn;

- Tư vấn cho học viên khi họ chuẩn bị trải qua kỳ kiểm tra lái xe;

- Tư vấn và giảng dạy kỹ thuật lái xe tiên tiến cần thiết cho tình huống khẩn cấp;

- Minh họa và giải thích các hoạt động xử lý và cơ khí của xe có động cơ và lái xe kỹ thuật, sử dụng biểu đồ và hỗ trợ nghe nhìn".

Như vậy, không có giáo viên dạy lý thuyết hoặc thực hành lái xe, mà chỉ có giáo viên hướng dẫn lái xe, ở "Cấp độ kỹ năng 2: Nhiệm vụ đòi hỏi biết về chuyên môn của công việc, có trình độ chuyên môn nhất định tương đương sơ cấp".

Giáo viên hướng dẫn lái xe không những không chia ra lý thuyết, thực hành như giáo viên dạy lái xe mà còn yêu cầu trình độ chuyên môn ở mức thấp hơn.

Mặt khác, hoạt động của giáo viên hướng dẫn lái xe được xác định là cung cấp dịch vụ cá nhân, chứ không thuộc về giáo dục nói chung hay giáo dục nghề nghiệp nói riêng.

Không phải là giáo viên sơ cấp, không phải dạy nghề

Cũng tại Danh mục nghề nghiệp Việt Nam, giáo viên sơ cấp có mã 3641 thuộc 364 Giáo viên khác - 36 Giáo viên bậc trung - 3 Nhà chuyên môn bậc trung. Cấp độ kỹ năng của nhóm này là 3 với "Nhiệm vụ phức tạp hơn, đòi hỏi chuyên môn cao hơn cấp độ kỹ năng 2, tương ứng với trình độ trung cấp hoặc cao đẳng", cao hơn một cấp so với giáo viên hướng dẫn lái xe.

Đồng thời, bản danh mục này cũng định nghĩa "Giáo viên sơ cấp dạy hoặc hướng dẫn các môn học nghề nghiệp trong các cơ sở hoạt động giáo dục nghề nghiệp".

Cùng tiểu nhóm 36 còn có giáo viên tiểu học, giáo viên mầm non, giáo viên dạy các đối tượng bị khuyết tật, giáo viên đào tạo khác và đều được xác định là hoạt động trong lĩnh vực giáo dục.

Do vậy, có thể thấy không những giáo viên hướng dẫn lái xe mà cả cơ sở đào tạo lái xe cũng không thuộc về dạy nghề hay giáo dục nghề nghiệp như cách gọi hiện nay.

Phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế

Cách định nghĩa giáo viên hướng dẫn lái xe và giáo viên sơ cấp như trên rất tương đồng với Phân loại Tiêu chuẩn quốc tế về nghề nghiệp (ISCO-08) của ILO năm 2012 về định nghĩa, nhiệm vụ nghề nghiệp, cấp độ kỹ năng và mã nghề. Cụ thể là:

5165 Driving Instructors (Giáo viên hướng dẫn lái xe) - 516 Other Personal Services Workers (Nhân viên dịch vụ cá nhân khác) - 51 Personal Services Workers (Nhân viên dịch vụ cá nhân) - 5 Services and Sales Worker (Nhân viên dịch vụ và bán hàng).

2320-232 Vocational Education Teachers (Giáo viên giáo dục nghề nghiệp) - 23 Teaching Professionals (Chuyên gia giảng dạy) - 3 Technicians and Associate Professionals (Kỹ thuật viên và chuyên gia cao đẳng).

Tóm lại, theo Danh mục nghề nghiệp Việt Nam và Phân loại Tiêu chuẩn quốc tế về nghề nghiệp của ILO, giáo viên dạy lái xe (lý thuyết và thực hành) được định danh là giáo viên hướng dẫn lái xe, là người hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ cá nhân. Nên cơ sở đào tạo lái xe là nơi cung cấp những dịch vụ này, không hoạt động và không thuộc về giáo dục nghề nghiệp.

Do vậy, để đảm bảo sự thống nhất của hệ thống pháp luật quốc gia và hội nhập quốc tế, cần phải sửa đổi, hoàn thiện các quy định pháp luật về đào tạo lái xe cho phù hợp với hai danh mục nghề nghiệp nêu trên.

Giáo viên dạy thực hành lái xe có phải là giáo viên?

TTO - Các trung tâm đào tạo lái xe đang được yêu cầu đổi tên thành trung tâm giáo dục nghề nghiệp. Và theo quy định hiện hành, giáo viên dạy thực hành lái xe là nhà giáo giáo dục nghề nghiệp dạy trình độ sơ cấp. Tuy nhiên, thực tế lại không hẳn vậy,