Nhà cổ nằm ở vị trí “vàng” trong lõi phố cổ Hội An đang được tư nhân dùng để mở nhà hàng ăn uống - Ảnh: B.D.

Từ nhiều năm trước, nhiều căn nhà cổ thuộc quản lý của Nhà nước tại hai con phố này đã được cho thuê, giao cho các đơn vị quản lý nhưng tới nay các chủ chây ì, không chịu giao trả.

Nhà "phục vụ người nghèo" nhưng lại mở nhà hàng

Án ngữ ngay giáp ngã tư phố Nguyễn Thái Học - Lê Lợi, căn nhà cổ nằm ở số 75 Nguyễn Thái Học hiện nay là nhà hàng Trống Cơm. Đây được xem là nhà công sản "xương xẩu" nhất trong số các nhà thuộc diện phải thu hồi tại Hội An.

Theo hồ sơ của UBND TP Hội An, ngôi nhà số 75 Nguyễn Thái Học thuộc quản lý của Nhà nước từ năm 1975. Năm 2013, với lý do lấy không gian để quảng bá các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, làm văn phòng tư vấn giới thiệu việc làm cho chị em phụ nữ..., chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ Hội An lúc đó là bà Nguyễn Thị Vân đã gửi tờ trình đề nghị được UBND TP Hội An bàn giao căn nhà này.

Trong tờ trình, hội đưa ra phương án sẽ dành một phần không gian ở phía sau khu nhà để mở nhà hàng mang tên Trống Cơm. Nhà hàng sẽ do chị em hội viên của hội tự đứng ra bày bán, tiền thu được sẽ xây nhà mái ấm tình thương, tặng quà cho phụ nữ nghèo, trẻ em khó khăn... 

Hội cũng xin được miễn phí tiền thuê không gian nhà hàng trong 3 năm từ 2013 - 2016; các không gian còn lại vì không phát sinh lợi nhuận nên đơn vị này xin được miễn trong suốt 5 năm, từ thời điểm thuê cho tới 2018.

Tuy nhiên sau khi nhận nhà, thay vì làm địa điểm tạo quỹ cho hội viên có công ăn việc làm, đóng góp cho người nghèo thì hội đã ký bàn giao nhà 75 Nguyễn Thái Học cho một công ty để mở nhà hàng. Vào năm 2017, UBND TP Hội An đã yêu cầu kiểm tra, rà soát hiện trạng ngôi nhà nằm ở vị trí "vàng" này. 

Kết quả cho thấy mặt bằng toàn bộ ngôi nhà đã bị biến thành nhà hàng phục vụ kinh doanh ăn uống do ông Võ Lê Minh Hoàng - giám đốc Công ty TNHH dịch vụ Phú Tường - đứng tên.

Muốn lấy lại nhà phải đền 25 tỉ đồng

Theo UBND TP Hội An, năm 2017 khi phát hiện vụ việc, UBND TP đã yêu cầu hội thu hồi nhà. Tuy nhiên, hội này xin lùi thời gian bàn giao để "đàm phán" với đơn vị thuê là Công ty Phú Tường, nhưng sau nhiều lần làm việc đôi bên vẫn không tìm được tiếng nói chung. Bất lực, hội làm văn bản bàn giao nhà và đẩy việc thu hồi cho Phòng quản lý đô thị Hội An.

Ông Võ Hữu Dũng - trưởng Phòng quản lý đô thị Hội An - cho rằng điểm "chết người" trong bản thỏa thuận bàn giao nhà giữa Hội Liên hiệp phụ nữ Hội An với Công ty Phú Tường là việc không đưa ra thời gian chấm dứt hợp đồng. 

"Điều đó dẫn đến việc suốt mấy năm nay mỗi lần yêu cầu bàn giao nhà thì phía Phú Tường đưa ra các lý do khác nhau, trong đó có việc doanh nghiệp này đầu tư lớn vào nhà hàng rồi nên nếu thu hồi sẽ gây thiệt hại".

Trong văn bản gửi Hội Liên hiệp phụ nữ Hội An, Công ty Phú Tường cho rằng việc đơn vị này đầu tư vào nhà hàng ở số 75 Nguyễn Thái Học hiện nay là từ sự thỏa thuận đôi bên. Việc Hội Liên hiệp phụ nữ Hội An đơn phương thu hồi nhà là hành vi vi phạm nghiêm trọng các thỏa thuận. Gần đây, qua nhiều lần làm việc với UBND TP Hội An, phía Phú Tường ngỏ ý sẵn lòng giao lại nhà nhưng đòi bên cho thuê phải bồi thường... 25 tỉ đồng.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Võ Hữu Dũng cho rằng việc đòi bồi thường 25 tỉ đồng đối với căn nhà số 75 Nguyễn Thái Học là thái quá, thiếu thiện chí. Còn chủ tịch UBND TP Hội An Nguyễn Văn Sơn cho rằng việc nhà công sản bàn giao cho Hội Liên hiệp phụ nữ Hội An đã bị sử dụng trái mục đích, gây thất thoát cho ngân sách nhà nước. 

Suốt từ năm 2017 đến nay, dù rất nhiều lần ra quyết định cưỡng chế, thậm chí "cầu cứu" UBND tỉnh Quảng Nam và các cơ quan tư pháp lẫn các sở ngành nhưng tới nay việc lấy lại nhà vẫn giậm chân tại chỗ.

Mặc dù trách nhiệm trước tiên thuộc về Hội Liên hiệp phụ nữ Hội An, nhưng trong văn bản gửi thành phố, đơn vị này chỉ "nghiêm túc nhìn nhận và rút kinh nghiệm". "Chúng tôi sẽ kiên quyết cưỡng chế để thu hồi nhà cổ này, để đấu giá cho thuê công khai" - ông Sơn nói.

Còn nhiều "cục xương" khác

Được biết, ngoài "cục xương" nhà số 75 Nguyễn Thái Học, thời gian qua Hội An cũng mướt mồ hôi đi đòi lại nhiều nhà cổ diện tích lớn, nằm ở các khu đất vàng khác. Đa số các khu nhà đều được các đơn vị cấp phòng, trung tâm... sau khi được UBND TP Hội An giao quản lý thì đem cho thuê lại.

Cá biệt, một số đơn vị sau nhiều năm thuê và làm ăn tốt, nay tới hạn trả nhà thì lại lấy lý do dịch bệnh làm ăn khó khăn nên xin... miễn tiền thuê nhà, số tiền xin miễn lên tới hàng tỉ đồng.

Theo thống kê, hiện Hội An có 130 ngôi nhà công sản cho thuê, trong đó có những ngôi nhà đã cho thuê hàng chục năm trước. Trong số nhà công sản cho thuê thì 94 ngôi nhà người dân thuê ở và kinh doanh một phần, 32 ngôi nhà do các tổ chức, cá nhân thuê, chỉ có 6 căn nhà đã thu hồi khi hết hạn thuê. Số tiền thu được bình quân mỗi năm khoảng 5 tỉ đồng.

Nằm lên mái nhà cổ để chụp ảnh cưới tại Hội An

TTO - Sáng 18-4, ông Nguyễn Văn Lanh - trưởng Phòng Văn hoá thông tin TP Hội An (Quảng Nam) - cho biết đã cử cán bộ tiến hành xác minh các quán cà phê để khách leo lên mái nhà trong phố cổ chụp hình cưới.