Ngày 31-12 tại thành phố Cần Thơ, Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo Việt Nam (VIETRISA) tổ chức tọa đàm “Gặp gỡ VIETRISA: “Một triệu ha - Một chặng đường”, tham dự có Phó chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan.

“Gạo Việt xanh phát thải thấp”

Nói về đóng góp của VIETRISA cho đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long, ông Lê Thanh Tùng - Phó chủ tịch thường trực kiêm Tổng thư ký VIETRISA - cho biết trong năm 2025 đã xây dựng và đưa vào sử dụng nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp” của VIETRISA.

Cấp chứng nhận quyền sử dụng nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp” cho 8 doanh nghiệp, với tổng diện tích được chứng nhận 18.048ha.

Qua đó có 71.420 tấn gạo được chứng nhận và lần đầu tiên một doanh nghiệp đã xuất khẩu 500 tấn gạo mang nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp” sang Nhật Bản.

Thông tin về việc triển khai đề án triệu ha vùng chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long tại địa phương, ông Trần Chí Hùng - Phó chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ - cho biết đã tổ chức lại sản xuất theo mô hình hợp tác xã và liên kết doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm.

Hỗ trợ chuyển đổi số, truy xuất nguồn gốc, từng bước gắn với giám sát, đo đạc, báo cáo tín chỉ carbon.

Ông Hùng nhận định đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao đã mang lại nhiều kết quả tích cực, và thành phố có nhiều thuận lợi để mở rộng diện tích, dự kiến đến năm 2030 thành phố có 171.000ha tham gia đề án này.

Tư duy hệ sinh thái ngành hàng

Tuy nhiên ông Hùng cũng bày tỏ lo ngại khi quy mô sản xuất của nông dân còn nhỏ lẻ. Hợp tác xã hoạt động rất hiệu quả nhưng khi tham gia đề án chưa ổn và sự liên kết giữa hợp tác xã và doanh nghiệp chưa chặt chẽ.

Ngoài ra việc đo đếm khí phát thải nhà kính đã có quy trình, thiết bị nhưng chi phí còn đắt đỏ và phụ thuộc vào cán bộ kỹ thuật, chuyên gia mới thực hiện được.

“Nông dân, hợp tác xã rất quan tâm ổn định về thị trường nhưng các năm vừa qua giá thu mua lúa gạo lên xuống bất thường. Cái này cũng tạo khó khăn cho doanh nghiệp và các hợp tác xã tham gia đề án”, ông Hùng nêu.

Phát biểu tại buổi tọa đàm, Phó chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan cho rằng đề án 1 triệu ha điều quan trọng không nằm ở con số ha được mở rộng mà điều quan trọng nhất là chuyển dịch trong tư duy phát triển.

“Chúng ta đang chuyển từ tư duy làm nhiều sang tư duy làm đúng, từ tư duy chuỗi ngành hàng sang tư duy hệ sinh thái ngành hàng”, ông Hoan nói. Trong đó vai trò của VIETRISA kết nối nông dân với thị trường, doanh nghiệp với khoa học và kết nối chính sách với thực tiễn ruộng đồng.

Ông Hoan dẫn chứng nhiều doanh nghiệp chấp nhận đầu tư dài hạn và tin vào tương lai của “hạt gạo xanh”. Hay những hợp tác xã tiên phong dám thay đổi tập quán, dám học cách quản trị mới để nông dân không chỉ là người sản xuất mà là thành viên của chuỗi giá trị.

Mô hình thí điểm đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, giảm phát thải cho hiệu quả bất ngờ

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Tháp, mô hình thí điểm đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, giảm phát thải tiếp tục đạt được lợi nhuận cao hơn từ 8,6 - 9 triệu đồng/ha, giảm chi phí sản xuất 2,63 triệu đồng/ha.