Du khách tham quan Cù Lao Chàm đông nhưng chủ yếu đến rồi về luôn trong ngày - Ảnh: TẤN LỰC

Cù Lao Chàm (xã đảo Tân Hiệp, TP Hội An) là điểm du lịch hấp dẫn của Quảng Nam. Dù được coi là điểm du lịch quan trọng, nhưng hạ tầng và sản phẩm phục vụ du lịch ở Cù Lao Chàm còn quá khiêm tốn, khách có muốn ở lại cũng khó.

Ít dịch vụ, thiếu điểm vui chơi

Điều bất tiện đầu tiên nếu du khách chọn lưu trú dài ngày tại Cù Lao Chàm là nơi ăn nghỉ. Cả đảo chỉ có vài homestay (ở cùng nhà với dân địa phương), tiện nghi rất đơn sơ. Khách có nhu cầu cao cấp sẽ khó được đáp ứng bởi... không có khách sạn nào.

Ngoài ra, các nhà hàng hải sản chỉ phục vụ khách đoàn đăng ký từ trước, khách đi lẻ rất khó tìm được điểm ăn uống vừa ý.

Chúng tôi được dân địa phương gợi ý đăng ký ăn cơm cùng chủ homestay hoặc nhờ người dân nấu giúp. Ban đêm cuộc sống trên đảo khá trầm lặng, hầu như chỉ có hoạt động sinh hoạt thường ngày của người dân nên du khách khó tìm được nơi vui chơi, giải trí.

Chị Lê Thị Kim Hoa, hướng dẫn viên bản địa, cho biết hầu hết các đoàn khách của chị tham quan Cù Lao Chàm trong ngày và rút về đất liền trước khi trời tối. Riêng đêm thứ bảy và chủ nhật lượng khách qua đêm đông hơn nhờ một vài hoạt động trong chương trình Đêm Cù Lao.

Bà chủ homestay Vân Đức (thôn Bãi Ông) cho biết lượng khách đến đây ngày một tăng nhưng bình thường cũng chỉ có vài ba phòng được khách thuê nghỉ qua đêm. Người thuê chủ yếu là người có việc đi công tác ra đảo, còn khách du lịch không nhiều.

Bà Phạm Thị Mỹ Hương, phó chủ tịch UBND xã đảo Tân Hiệp, công nhận ngày cao điểm đảo đón 7.000 lượt khách nhưng chỉ khoảng 5% khách chọn lưu trú qua đêm. Do thiếu dịch vụ và điểm vui chơi nên khách ra đảo có nhu cầu cũng không biết chi tiêu vào cái gì.

Tại quầy bán vé tham quan Cù Lao Chàm ở Cửa Đại, nhân viên bán vé của Công ty TNHH Biển Ngọc cho biết công ty có bán cả tour trong ngày và tour lưu trú qua đêm nhưng lượng khách mua tour qua đêm rất ít.

“Thỉnh thoảng mới có khách mua tour qua đêm, thường khách đi thăm Cù Lao Chàm buổi sáng để chiều về tham quan phố cổ” - người này cho biết.

Thực tế, khách chọn lưu trú qua đêm tại Cù Lao Chàm thường là người nước ngoài. Các dịch vụ như tham quan đảo, ngắm san hô, tắm biển, ăn hải sản thì thời gian cũng gói gọn trong ngày.

Với một tour như vậy, nếu không phát sinh gì thêm, du khách chỉ phải trả cho công ty 500.000-600.000 đồng.

Cù Lao Chàm đẹp nhưng vẫn thiếu dịch vụ để níu chân du khách - Ảnh: LÊ TRUNG

Mâu thuẫn bảo tồn và phát triển du lịch

Ông Nguyễn Văn Sơn, phó chủ tịch UBND TP Hội An, thừa nhận sản phẩm du lịch Cù Lao Chàm hiện nay vẫn còn nghèo nàn do chưa được đầu tư vì chưa có quy hoạch hoàn chỉnh.

Ngoài ra, một lý do quan trọng: Cù Lao Chàm là khu dự trữ sinh quyển thế giới được UNESCO công nhận và bảo vệ. Ông Sơn bảo rằng từng có nhiều đề nghị đầu tư tại Cù Lao Chàm nhằm biến nơi đây thành điểm du lịch hạng sang và hiện đại nhưng Hội An đều từ chối.

Hiện mỗi năm khách tới Cù Lao Chàm tăng gấp đôi năm trước, có năm đón tới 400.000 khách. Lượng khách này gây áp lực lớn lên khả năng phục vụ và môi trường hòn đảo.

Ông Sơn nói: “Khách ra đông thì rác thải nhiều, nếu xử lý không tốt mà thải ra môi trường thì san hô và tôm cá sẽ chết. Nhu cầu ăn uống tăng, đặc biệt khách Trung Quốc cái gì cũng ăn. Con tôm hùm còn bé tí nhưng vì lợi nhuận người ta cũng bắt.

Ngày xưa cầu gai trên đảo nhiều vô kể nhưng bây giờ dân bắt hết, không còn mấy. Chưa kể nước ngọt tại Cù Lao Chàm hiện nay khá khan hiếm”.

Theo ông Sơn, nếu phát triển du lịch nóng sẽ phá hoại cảnh quan Cù Lao Chàm. Do vậy, chủ trương của Hội An là phát triển thận trọng bằng cách giữ vững cảnh quan và khai thác truyền thống ngư nghiệp.

Tuy nhiên, ông Sơn nêu trong định hướng phát triển du lịch Cù Lao Chàm, Hội An sẽ tăng tour dài ngày bằng việc phát triển thêm hạ tầng và dịch vụ du lịch. Trong đó có mở rộng mạng lưới homestay, triển khai một số tùy chọn cho du khách trải nghiệm thiên nhiên.

Bên cạnh đó là xây dựng các bảo tàng gốm sứ, bảo tàng hải dương học và quy hoạch công viên thiên nhiên trồng các loại rau màu, thảo dược đặc hữu của Cù Lao Chàm phục vụ du khách.