Sau ‘cơn sốt’ điện mặt trời năm 2020, tại Tây Nguyên hiện nay, hàng loạt dự án điện gió mua gom đất nông nghiệp, thậm chí là đất rừng rồi tự ý san đồi, xẻ núi cấp tập thi công gây khỏi bụi, nứt nẻ nhà cửa, hư hại đường sá khi mới có chủ trương của địa phương…

Chưa chuyển đổi đất rừng đã thi công

Tại đại công trường xây dựng 84 tuabin thuộc dự án điện gió Ea Nam (tổng vốn 16.500 tỉ đồng) trải dài trên ba xã Ea Nam, Ea Khal, Dliê Yang (Ea H’Leo, Đắk Lắk) của Tập đoàn Trung Nam, đâu đâu cũng thấy máy móc, công nhân đang vội vàng thi công, đẩy nhanh tiến độ.

Đại diện Trung Nam có mặt tại công trường cho biết, tất cả các hạng mục của đại dự án này sẽ hoàn thành trước ngày 31-10-2021.

Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ Online, để ‘đảm bảo tiến độ’, chủ đầu tư dự án này đã thi công trên đất nông nghiệp, đất rừng sản xuất khi chưa hoàn thành các thủ tục pháp lý. Nói về việc này, lãnh đạo UBND xã Ea Nam cho biết dự án điện gió Ea Nam được UBND tỉnh Đắk Lắk chấp thuận chủ trương đầu tư ngày 31-12-2020 trên diện tích thu hồi đất có thời hạn là 140ha.

Tuy nhiên, dự án này vẫn chưa được quy hoạch và đăng ký vào kế hoạch sử dụng đất của huyện Ea H’leo giai đoạn 2021-2025; quy hoạch chung xây nông thôn mới của xã Ea Nam…

"Qua kiểm tra, công ty này đã tự thỏa thuận mua đất của người dân (cho nhân viên đứng tên) và tiến hành thi công một số hạng mục công trình như nhà điều hành, trạm biến áp, đường giao thông và 28 vị trí tuabin trên toàn xã.

Đại dự án đang triển khai. Trong ảnh: tuabin 81 chuẩn bị các hạng mục cuối cùng - Ảnh: TRUNG TÂN

Theo hồ sơ Tuổi Trẻ Online thu thập được, để ‘đảm bảo tiến độ thi công’, Tập đoàn Trung Nam dù chưa có bất cứ thủ tục nào về việc chuyển đổi đất rừng nhưng đã tự ý thỏa thuận với những người nhận khoán rừng sản xuất tại xã Ea Nam để san lấp, mở đường vào tuabin 24 và 61.

Cụ thể, tập đoàn thi công xây dựng tuabin 61 trên diện tích gần 4.400m² rừng tại thôn 4 và ủi tuyến đường rộng 8m, dài 50m (400m²) trên đất rừng thuộc thôn Ea Đen để vào thi công tuabin số 24. 

Lãnh đạo UBND xã Ea Nam cho biết địa phương đã mời những người nhận khoán rừng lên làm việc để lập hồ sơ báo cáo huyện, tỉnh về sự việc nêu trên.

"Việc Tập đoàn Trung Nam tiến hành thực hiện dự án điện gió Ea Nam là chưa đúng quy định Luật đất đai, xây dựng, bảo vệ môi trường hiện hành", lãnh đạo UBND xã Ea Nam nói.

Trong khi đó, lãnh đạo UBND huyện Ea H’Leo, cho biết đây là sai sót về thủ tục, đã xử lý và huyện đã thống nhất cho đơn vị này làm thủ tục chuyển đổi theo quy định để đảm bảo tiến độ.

Khói bụi, tiếng ồn bủa vây khu dân cư

Trong những ngày tìm hiểu về dự án, Tuổi Trẻ Online nhận được vô số những bức xúc của người dân tại vùng dự án. Ông P.T.H. (có nhà trên trục đường chính từ quốc lộ 14 về xã Ea Nam), bức xúc xe chở vật liệu xây dựng, thiết bị… chạy rầm rầm cả ngày lẫn đêm khiến bụi bay mù mịt, bám dày tường, nền nhà.

"Nhà buôn bán mà cả ngày phải đóng cửa mà bụi vẫn bám dày. Chúng tôi nhiều lần yêu cầu đơn vị thi công phải tưới nước, giảm cường độ vận chuyển để giảm tác động đến đời sống người dân nhưng họ bất chấp", ông H. bức xúc.

Theo lãnh đạo UBND xã Ea Nam, trong quá trình thi công, công ty không thực hiện việc tưới nước đường, khu vực thi công gây bụi bẩn, ảnh hưởng đến đời sống nhân dân. Ngoài ra, việc xe chở vật liệu quá trọng tải, xe lu công suất lớn, cường độ hoạt động mạnh làm nứt tường, sập giếng một số hộ dân. Chỉ riêng tại xã Ea Nam, địa phương đã phải tiếp nhận, giải quyết 454 đơn phản ánh của người dân về dự án này", lãnh đạo xã Ea Nam, thông tin.

Nói thêm về việc này, ông Nguyễn Văn Hà - chủ tịch UBND huyện Ea H’Leo, cũng cho rằng đây là một dự án lớn, khi triển khai thi công cấp tập sẽ không tránh khỏi những hệ luỵ về môi trường, địa chất. Địa phương đã làm việc và Tập đoàn Trung Nam cam kết sẽ cùng địa phương khảo sát, nắm bắt và sẽ bồi thường, hỗ trợ những thiệt hại của người dân trong quá trình thi công dự án.

"Địa phương cũng sẽ buộc doanh nghiệp sửa chữa các tuyến đường dân sinh mà trong quá trình thi công làm hư hỏng. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng hứa đài thọ hàng chục km đường bêtông nông thôn, nhiều nhà văn hóa… tại địa phương sau khi dự án hoàn thành", ông Hà nói.

Đường sá trên đại công trường luôn tấp nập, bụi mù mịt - Ảnhh: TRUNG TÂN

Trả lời về vấn đề này, ông Hoàng Văn Hợp - phó tổng giám đốc Tập đoàn Trung Nam, thừa nhận việc chưa hoàn thành các thủ tục chuyển đổi đất rừng sản xuất đã thi công là sai. Tuy nhiên, không phải tập đoàn cố tình san ủi đất rừng sản xuất mà do lỗi của anh em kỹ thuật. Theo đó, khi khảo sát, đơn vị đã lập thủ tục để xin được thu hồi đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất nhưng do thủ tục kéo dài, đến nay chưa hoàn thành.

Theo ông Hợp, giấy phép ban đầu dự án có 100 tuabin nhưng sau đó giảm còn 84 tuabin, có nhiều vị trí để xây dựng nên không nhất thiết phải xây dựng tuabin 61 trên đất rừng sản xuất. "Nếu đúng thủ tục, địa phương phải bàn giao mặt bằng mình mới thi công, do anh em kỹ thuật không nắm quy định nên vội vàng. Đến nay huyện đã thống nhất để hoàn tất thủ tục chuyển đổi và tập đoàn đang gấp rút hoàn thành", ông Hợp nói.

Cũng theo ông Hợp, dự án có 84 tuabin gió, trải dài trên diện tích hơn 6.000ha đồi núi, xen lẫn đất chuyên canh cà phê đang được đẩy nhanh tiến độ trước tháng 11-2021 nên không tránh khỏi những sai sót về thủ tục, gây tiếng ồn, ô nhiễm môi trường.

"Tập đoàn đã cố gắng khắc phục để giảm thiểu thấp nhất việc ảnh hưởng đến đời sống người dân. Trung Nam đã hỗ trợ hơn 30 tỉ đồng cho người dân bị ảnh hưởng tại vùng dự án, đồng thời đã và sẽ tiếp tục thực hiện nhiều chương trình phúc lợi tại địa phương", ông Hợp cho biết.

Sử dụng lao động Trung Quốc không phép tại dự án điện gió vì… áp lực tiến độ?

TTO - Chủ đầu tư các dự án điện gió tại Đắk Lắk thừa nhận việc đưa lao động Trung Quốc vào Việt Nam trong khi chưa có giấy phép lao động là trái quy định, nhưng do… áp lực tiến độ nên chấp nhận làm sai.