Phóng to

Một cao ốc bị bỏ hoang ở Detroit

TT - Detroit, thành phố lớn nhất của Michigan, kinh đô một thời của ngành kỹ nghệ xe hơi xứ cờ hoa, nay đã trở thành phế đô với những ngôi nhà hoang và tỉ lệ tội ác đáng báo động.

Chương trình “khách tham quan quốc tế” với chủ đề “Hành pháp và phát triển cộng đồng” của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ không chỉ đưa chúng tôi đến những thành phố giàu có, hiện đại với những địa danh nổi tiếng thế giới đã làm nên niềm kiêu hãnh của nước Mỹ, mà còn đưa chúng tôi đến những nơi mà ngay cả người dân Mỹ cũng phải lắc đầu thốt lên đó là những nơi “hạng bét” của nước Mỹ.

Detroit, thành phố lớn nhất của tiểu bang Michigan, là một trong những thành phố đó!

40.000 ngôi nhà bỏ hoang

Phóng to

Thành phố lặng câm với những ngôi nhà hoang thế này

Ngày 2-3-2004, chúng tôi đến Detroit trong cái giá lạnh của nhiệt độ âm.Từ sân bay về khách sạn Pontchartrain nằm trên đường Griswold của trung tâm thành phố, mặc dù đã được thông tin trước về thành phố bị bỏ bê này nhưng chúng tôi vẫn không khỏi ngạc nhiên khi chứng kiến hình ảnh các loại giấy vụn, bao nilông, chai lọ... tràn ngập hai bên đường hoặc trong các công viên không một bóng người.

Trên tường các ngôi nhà đóng cửa có nhiều hình vẽ bậy bạ, quảng cáo một số điểm thoát y vũ và sòng bạc (casino) cho đủ mọi lứa tuổi. Thành phố lặng câm, chỉ những dòng xe hơi đủ loại lầm lũi nối đuôi nhau đổ về mọi hướng.

Những người Pháp di dân đến đây “tìm miền đất hứa” vào năm 1701 và đã lập nên thành phố Detroit. Hiện thành phố có khoảng 950.000 người từ nhiều chủng tộc khác nhau sinh sống. Trong đó khoảng 84% là người Mỹ da đen. Detroit từng được biết đến là xứ sở cho ra lò những chiếc xe hơi nổi tiếng thế giới như Ford, Cadillac (General Motors Corporation)... cùng hàng trăm nhà máy lớn nhỏ.

“Nhưng hiện không có một xe hơi nào được sản xuất tại Detroit nữa. Các cơ sở đã dời đến một địa điểm khác để mở rộng hoạt động”, Regan Watson - Krdu, thư ký chương trình khách tham quan quốc tế ở Michigan, cho biết. Thay vào đó là những nhà hàng, quán bar...bỗng chốc mọc lên nhan nhản nhưng kinh tế thành phố vẫn không hề khá lên.

Nhà cửa càng lúc càng xuống cấp, dơ bẩn. Tình hình an ninh trật tự bị buông lỏng gây nên nỗi bất an dường như thường trực cho người dân. Hàng chục ngàn người dân Detroit đã bỏ nhà ra đi, tìm đến những tiểu bang khác sinh sống trong vòng hai ba năm trở lại đây. Regan chở chúng tôi đi một vòng quanh Detroit, khi chia tay chúng tôi về khách sạn, cô dặn: “Nếu có đi bộ gần đâu đó thì phải cẩn trọng”.

Theo thống kê của chính quyền tiểu bang Michigan, toàn thành phố hiện có khoảng 40.000 ngôi nhà bỏ hoang, gồm phần lớn là nhà tư nhân và một số ít nhà của các cơ quan công sở, trong đó có không ít ngôi nhà được chủ nhà sau khi bỏ đi đã thuê người đốt cháy để được hưởng tiền bảo hiểm. Ronald Haddad - phó cảnh sát trưởng thành phố - cho biết hàng chục ngàn ngôi nhà bỏ hoang hiện là nơi ẩn náu, lui tới thường xuyên của các băng đảng, gái mại dâm và chích hít ma túy.

Detroit có khoảng 5.000 cảnh sát, làm việc đến hai, ba giờ sáng nhưng tình hình tội phạm các loại không hề thuyên giảm, đặc biệt là trộm cắp xe (nước Mỹ có khoảng 30.000 ôtô bị mất cắp hằng năm) và giết người.

Chúng tôi được bố trí lên xe tuần tra của cảnh sát quận 11 (thuộc tiểu bang Michigan) đi kiểm tra khu vực có nhiều ngôi nhà bỏ hoang vào ngày hôm sau, 3-3. Hai nhân viên cảnh sát chỉ tay vào một nhóm thanh niên đang tụ tập, bảo: “Chúng nó đang mua bán thuốc phiện đấy”. Chúng tôi ngạc nhiên hỏi: “Tại sao không bắt?”. Một trong hai cảnh sát bật cười, nói: “Muốn bắt phải bắt quả tang, nếu không thì chỉ cần đụng vào người tụi nó là tụi nó thưa kiện liền”.

Hai nhân viên cảnh sát bất ngờ dừng xe tại một góc ngã tư đường và quan sát qua hệ thống camera trong xe. Thấy chúng tôi ngạc nhiên, hai anh nói: “Không như các thành phố khác, ở đây nhiều ôtô sẵn sàng vượt đèn đỏ”.

Micro trong xe thông báo cho biết có một cuộc ẩu đả ở một trong những nơi có nhiều ngôi nhà bỏ hoang, hai nhân viên cảnh sát vội vã cho xe phóng ngay đến địa điểm đó nhưng khi đến nơi thì mọi việc đã được giải quyết ổn thỏa.

“Hằng ngày, chúng tôi nhận hàng trăm cuộc điện thoại báo chỗ này chỗ kia có bạo động, phần lớn đều bắt nguồn từ các khu vực có những ngôi nhà bỏ hoang”, các nhân viên cảnh sát cho biết. Khoảng 10 phút sau cuộc gọi trên, chúng tôi lại nghe ở một địa điểm khác có một vụ bắn chết người, hai nhân viên cảnh sát xin lỗi phải chở chúng tôi về khách sạn, rồi quay đầu xe phóng đi...

Lực bất tòng tâm!

Phóng to

Cảnh sát Detroit kiểm tra nhà dân

Đêm Detroit rất ít người ra phố. Trong các ngôi nhà có người ở, cửa bằng sắt đóng im ỉm, hệ thống báo động bằng điện tử ở trước sân nhà... “Trước khi các ông đến đây vài ngày, có hai nhân viên cảnh sát của chúng tôi bị bắn chết khi đang làm nhiệm vụ. Chúng tôi đang truy tìm hung thủ...”, R.Haddad, tiếp chúng tôi hôm 4-3 cho biết. Còn các vụ ẩu đả, bắn nhau giữa các băng đảng hoặc giết người, lấy trộm xe thì diễn ra nhiều đến chóng mặt.

Ngày 2-3 có bốn, năm người bị giết liên quan đến mua bán ma túy. Mỗi năm cảnh sát thành phố bắt trên 150.000 vụ khác nhau, trong đó có nhiều vụ bạo động, tranh giành lãnh địa, mang vũ khí bất hợp pháp, ăn trộm xe...

Phần lớn các vụ giết nhau đều liên quan đến ma túy. Sau biến cố 11-9, “chúng tôi có thêm trọng trách luôn luôn sẵn sàng để đương đầu với khủng bố”. Tình trạng tội phạm gia tăng là vấn đề mà ông R.Haddad liên tục lắc đầu và ví von tương tự như câu thành ngữ của VN “lực bất tòng tâm”.

Ngày 5-3, chúng tôi được đến thăm một trong hai nhà tù lớn ở Detroit - nhà tù dành riêng cho nữ phạm nhân, đang giam giữ 925 người với nhiều mức án khác nhau, trong đó có mức hình phạt chung thân khổ sai suốt đời về tội giết người (300 phạm nhân).

Nữ trung sĩ Deshields Laverne, có thâm niên 25 năm làm giám thị ở nhà tù này, cho biết có khoảng 200 nhân viên phục vụ tù nhân tại ba hệ thống trại tù (tùy theo mức độ phạm tội lớn hay nhỏ) của nhà tù nữ. Mỗi tháng một lần hồ sơ của các phạm nhân được chương trình tạm tha của tiểu bang xem xét, cho tại ngoại hoặc giảm án, nhưng do số phạm tội mới nhập trại cứ tăng lên nên trại tù luôn luôn trong tình trạng quá tải.

Nhà tù nam phạm nhân cũng trong hoàn cảnh tương tự. “Chúng tôi đang mệt mỏi vì những phàn nàn của dân chúng về nhà cửa bỏ hoang, rác rưởi dơ bẩn và nhà tù luôn chật cứng người phạm tội”, nhân viên văn phòng Ombudsman - một văn phòng chuyên ghi nhận những khiếu nại của dân chúng đối với chính quyền tiểu bang - nói. Anh cũng cho biết thêm: sau mỗi lần nhận những lời phàn nàn hoặc khiếu nại, văn phòng Ombudsman đều gửi văn bản kiến nghị lên tiểu bang nhưng lại rơi vào... im lặng!

Bốn ngày ở Detroit, chúng tôi còn được đến nhiều cơ quan khác của thành phố này và tiếp xúc với nhiều người dân còn đang sinh sống ở đây. Tất cả đều lắc đầu, nhún vai khi nói với chúng tôi về sự bất ổn của đời sống. Có ở lại dài lâu tại thành phố này không là điều không ai dám trả lời trước.

Còn Regan Watson - Krdu, cô thư ký trẻ, đẹp của chương trình khách tham quan quốc tế tại Michigan, bộc bạch chân thành: cô đến thành phố này từ quê hương Canada đã được ba năm, sau năm năm khi có được quốc tịch Mỹ - có lẽ đây không phải là chỗ dừng chân của cô!