Ngày 7-11, UBND tỉnh Khánh Hòa phối hợp với Công ty Yến sào Khánh Hòa tổ chức hội thảo khoa học "Bảo vệ và phát triển bền vững quần thể chim yến", thu hút nhiều chuyên gia về kinh tế, nông nghiệp và môi trường tham gia.

Áp dụng khoa học công nghệ nghề yến sào

Tại hội thảo, tiến sĩ Nguyễn Văn Long - Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường - cho biết biến đổi khí hậu đang tác động mạnh đến môi trường sống của chim yến đảo, nhất là tại tỉnh Khánh Hòa.

Theo ông Long, điều này đến từ nhiệt độ tăng và thay đổi hướng gió làm biến đổi đường bay kiếm ăn, nước biển dâng, xói mòn đảo đe dọa nơi cư trú và làm tổ.

Ngoài ra, biến đổi khí hậu cũng làm suy giảm nguồn côn trùng tự nhiên ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và phát triển của quần thể chim yến.

Vậy nên ông Long khuyến khích ứng dụng mạnh mẽ khoa học - công nghệ hiện đại trong công tác bảo tồn và phát triển bền vững quần thể chim yến.

Cụ thể là ứng dụng công nghệ drone, camera AI và cảm biến IoT để giám sát sinh cảnh, quần thể và điều kiện môi trường.

Sử dụng dữ liệu lớn (Big Data) và trí tuệ nhân tạo (AI) để phân tích hành vi, dự báo biến động quần thể.

Ngoài ra, cần xây dựng ngân hàng gene quốc gia về chim yến, kết hợp công nghệ sinh học và genomics (hệ gene học) trong nhân giống và phục hồi quần thể tự nhiên.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đề nghị hoàn thiện khung pháp lý quốc gia về quản lý, khai thác, xuất khẩu và truy xuất nguồn gốc sản phẩm yến sào, xây dựng Chiến lược quốc gia về bảo tồn và phát triển bền vững quần thể chim yến Việt Nam, tăng cường hợp tác khoa học công nghệ và quốc tế.

"Chúng ta cũng cần đẩy mạnh liên kết "4 nhà" gồm Nhà nước - nhà khoa học - nhà doanh nghiệp - nhà nông nhằm hình thành chuỗi giá trị yến sào bền vững, từ khai thác, chế biến đến tiêu thụ. Từ đó nâng cao ý thức cộng đồng, ngăn chặn triệt để săn bắt trái phép và phá hoại môi trường sinh cảnh của chim yến" - ông Long đề xuất.

Cần quyết liệt chống săn bắt chim yến trái phép

Theo ông Nguyễn Duy Quang - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Khánh Hòa, ghi nhận của ngành chức năng cho thấy tình trạng giăng "lưới tàng hình" kết hợp loa phát tiếng dẫn dụ chim yến xuất hiện tại nhiều vùng ven biển, cánh đồng, khu vực gần nhà nuôi yến, nơi chim thường bay kiếm ăn hoặc sinh sản.

Hàng ngàn con chim yến đã bị bắt, buôn bán công khai tại các chợ, thậm chí cung cấp cho nhà hàng, quán ăn hoặc dùng để phóng sinh tại chùa.

Riêng tại Khánh Hòa, từ năm 2018 đến nay nạn săn bắt chim yến trái phép có chiều hướng gia tăng. Các lực lượng chức năng đã thu giữ hàng trăm tấm lưới tàng hình, giải cứu và thả hàng nghìn cá thể chim yến về tự nhiên.

"Việc săn bắt bừa bãi không chỉ làm suy giảm quần thể chim yến đảo, gây thiệt hại kinh tế cho người nuôi và doanh nghiệp, mà còn làm mất cân bằng sinh thái, gia tăng côn trùng gây hại và ảnh hưởng đến uy tín thương hiệu yến sào Việt Nam" - ông Quang nói.

Trước thực trạng này, Sở Nông nghiệp và Môi trường Khánh Hòa đã kiến nghị thành lập Tổ phản ứng nhanh bảo vệ chim yến tại cấp xã, phường để xử lý kịp thời các vụ việc; tuyên truyền sâu rộng trong cán bộ và người dân về quy định cấm săn bắt, buôn bán chim yến trái phép, đặc biệt ở khu vực có nguy cơ cao.

Bên cạnh đó cần phát động phong trào "3 không": không săn bắt, không buôn bán, không tiêu thụ chim yến trái phép; tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các nhà hàng, chợ, điểm kinh doanh hoặc phóng sinh có dấu hiệu vi phạm; khuyến khích người dân, chủ nhà yến phối hợp cung cấp thông tin, tố giác hành vi bẫy bắt, mua bán trái phép đến cơ quan chức năng.

Bắt chim yến đang trở thành vấn nạn đáng báo động

Bắt chim yến đang trở thành vấn nạn đáng báo động, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến số lượng đàn yến trong tự nhiên, gây suy giảm nguồn nguyên liệu sản xuất yến.