Một tiết kiểm tra bằng trắc nghiệm môn giáo dục công dân của học sinh lớp 12A2 Trường THPT Lương Văn Can, Q.8, TP.HCM - Ảnh: NHƯ HÙNG

Đề thi mọi năm quy ước nội dung chủ yếu trong chương trình lớp 12, nhưng vẫn có những kiến thức từ lớp 10, lớp 11. Vậy tại sao lại có sự thay đổi trong giới hạn nội dung kiến thức trong đề thi năm nay so với các năm trước? Trao đổi với Tuổi Trẻ, Thứ trưởng Bộ GD- ĐT Bùi Văn Ga cho biết:

- Quy chế thi THPT quốc gia đã quy định rất rõ về giới hạn nội dung kiến thức trong đề thi của kỳ thi THPT quốc gia 2017.

Theo đó, năm 2017, nội dung thi sẽ chỉ nằm trong chương trình lớp 12 THPT. Quy định này đúng là khác với các năm trước đây. Các năm trước, đề thi tuyển sinh ĐH, tốt nghiệp THPT hay sau này là thi THPT quốc gia đều quy định trong chương trình trung học hiện hành, chủ yếu là chương trình lớp 12, nghĩa là bên cạnh các câu hỏi trong chương trình lớp 12 là chính, còn xuất hiện một số câu để kiểm tra bao quát chương trình trung học.

Thay đổi này nhằm giúp học sinh yên tâm trong việc chuẩn bị cho kỳ thi quốc gia có một số điểm mới như tăng cường đề thi trắc nghiệm, bổ sung một số bài thi tổ hợp. Đề thi sẽ được ra bảo đảm cân đối giữa các phần trong chương trình lớp 12, đúng các quy định về điều chỉnh nội dung môn học.

Tuy nhiên, quy chế cũng đưa ra lộ trình rất rõ đến năm 2018, nội dung thi nằm trong chương trình lớp 11 và lớp 12 THPT và từ năm 2019 trở đi, nội dung thi nằm trong chương trình cấp THPT, gồm cả lớp 10, lớp 11 và lớp 12.

Cẩn thận với bài thi trắc nghiệm

* Nhưng nhiều thí sinh vẫn lo ngại đề thi tuyển sinh quá khó, nhiều kiến thức nằm ngoài chương trình, nhiều câu hỏi kiểu “đánh đố”... Điều này liệu có xảy ra không, thưa ông?

- Các em học sinh không cần phải lo lắng về điều này vì đảm bảo nội dung thi sẽ nằm trọn trong chương trình lớp 12. Trong đó, đề thi phải đảm bảo phân loại được trình độ của thí sinh, vừa đáp ứng yêu cầu cơ bản (để tốt nghiệp THPT) và yêu cầu nâng cao (để tuyển sinh ĐH, CĐ).

Các đề thi trắc nghiệm khách quan được xây dựng theo một quy trình khoa học, dựa trên ma trận đề thi xác định, qua những bước rất cụ thể. Để có thể sử dụng kết quả xét công nhận tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH, đề thi có những phần cơ bản để những thí sinh trung bình có thể làm được và những phần nâng cao để phân loại thí sinh phục vụ cho công tác tuyển sinh ĐH. Vì thế khi làm bài thi, thí sinh nên chọn những câu dễ, những câu vừa sức làm trước, những câu khó làm sau.

Thời gian làm bài trắc nghiệm rất nghiêm ngặt, nếu các em mất nhiều thời gian vào một vài câu khó thì không còn thời gian để làm nhiều câu hỏi dễ hơn làm ảnh hưởng đến kết quả toàn bài thi.

Trong đề thi, lời văn, câu chữ rất rõ ràng, đảm bảo tính chính xác, khoa học và tính sư phạm. Đề thi tự luận phải ghi rõ số điểm của mỗi câu hỏi. Điểm của cả bài thi tự luận và bài thi trắc nghiệm được quy về thang điểm 10.

Cũng như các năm trước, dù thi theo hình thức tự luận hay trắc nghiệm, đề thi cũng không yêu cầu thí sinh phải học thuộc lòng trả lời một cách máy móc, không đánh đố thí sinh. Đề thi trắc nghiệm có độ bao phủ chương trình rộng hơn, yêu cầu thí sinh học bao quát, không học tủ, học lệch.

* Số lượng câu hỏi cũng như cấu trúc chung của tất cả các bài thi trắc nghiệm năm nay đều khác so với năm trước. Như vậy, mẫu phiếu trả lời các môn thi này liệu có nhiều thay đổi và gây khó cho thí sinh trong quá trình làm bài không, thưa ông?

- Đúng là cấu trúc bài thi trắc nghiệm khách quan có thay đổi so với các năm trước (với các bài toán, khoa học tự nhiên và khoa học xã hội), nhưng hình thức câu hỏi và phương án trả lời sẽ không thay đổi so với trước đây.

Mỗi câu hỏi sẽ chỉ có một phương án trả lời đúng duy nhất. Vì vậy, sẽ không gây khó khăn gì cho thí sinh khi làm bài thi. Về cơ bản, mẫu phiếu trả lời trắc nghiệm của các môn thi độc lập sẽ giữ như năm 2015, 2016. Phiếu trả lời trắc nghiệm của các bài thi khoa học tự nhiên và bài thi khoa học xã hội sẽ bố trí phù hợp với yêu cầu thi các môn thành phần.

Việc chấm thi bằng máy sẽ thực hiện tương tự như những năm trước: bài thi của thí sinh với mã đề thi xác định sẽ được quét vào máy tính, phần mềm chấm sẽ nhận dạng phương án trả lời của thí sinh, đối chiếu với đáp án để quy điểm.

Bộ sẽ cung cấp phần mềm chấm thi trắc nghiệm và yêu cầu các hội đồng thi thống nhất sử dụng phần mềm chấm thi này để đảm bảo an toàn trong chấm thi và độ tin cậy của kết quả thi.

Không còn “thưởng điểm” do thi trắc nghiệm

* Các năm trước, Bộ GD-ĐT cho phép với những bài làm đúng, có cách giải sáng tạo, độc đáo khác với đáp án có thể được thưởng điểm. Tuy nhiên, với đề thi trắc nghiệm thì còn duy trì việc thưởng điểm này hay không?

- Các bài thi trắc nghiệm của thí sinh được chấm bằng máy, điểm số các câu hỏi đã lập trình sẵn, khách quan, không có sự can thiệp của cán bộ chấm thi. Mỗi câu hỏi chỉ có duy nhất một đáp án đúng. Vì thế tính sáng tạo của thí sinh sẽ giúp cho thí sinh làm bài nhanh hơn, có kết quả sớm hơn những bạn khác để có thêm nhiều thời gian làm tốt những câu hỏi khác trong bài thi của mình.

Thí sinh có thể tham khảo các bộ đề thi minh họa, đề thi thử nghiệm mà bộ đã công bố để hình dung được lợi thế của mình khi phát huy tính sáng tạo, độc đáo trong khi làm bài thi.