Để không còn những bảo mẫu tức giận với trẻ

Vụ việc cháu bé 14 tháng tuổi ở Quảng Ngãi bị bảo mẫu ném xuống sàn tử vong vì chấn thương sọ não ngày 5-8 vừa qua đã tạo sự quan tâm của dư luận. Làm gì để ngăn những vụ việc đau lòng như vậy?

bảo mẫu - Ảnh 1.

Bảo mẫu Quyên - người đã hai lần ném cháu K. dẫn đến cháu qua đời vì chấn thương sọ não quá nặng - đã bị khởi tố, bắt tạm giam - Ảnh: S.M.

Bản án dành cho người bảo mẫu dù có nghiêm khắc đến mấy cũng không thể giúp đảo ngược sự việc đau lòng. Bản án tại phiên tòa không giải quyết được nguyên nhân gốc rễ của nạn bạo hành trẻ em tại cơ sở giáo dục.

Vai trò của bảo mẫu thứ hai

bảo mẫu - Ảnh 2.

Tác giả NGUYỄN MINH HOÀNG

Thực tế đã có nhiều vụ bạo hành trẻ tại các cơ sở giáo dục mầm non, nhà trẻ. Nói ra điều này có thể bị hiểu lầm là vô cảm hoặc bi quan nhưng tôi cho rằng sẽ còn có những vụ việc tương tự trong tương lai nếu nguyên nhân thực sự của vấn đề không được giải quyết.

Đầu tiên là chiếc camera giám sát - chi tiết được nhắc đến trong vụ việc bạo hành trẻ ở Quảng Ngãi. 

Với các bậc phụ huynh, kể cả tôi, camera giám sát tại trường được coi như bảo bối cho sự an toàn và các vấn đề xảy ra với con trẻ. Việc được nhìn thấy con học tập và sinh hoạt mang lại cảm giác an tâm cho phụ huynh.

Nhưng chiếc camera chỉ giúp phụ huynh và cơ quan chức năng xem lại diễn biến sự việc chứ không thể ngăn chặn bạo lực. Sự tồn tại của chiếc camera có thể là lời nhắc nhở người chăm sóc trẻ cẩn trọng hơn trong mỗi lời nói và hành động nhưng nó chỉ có tác dụng khi họ bình tĩnh. 

Còn trong cơn tức giận mất kiểm soát, họ sẽ hành động một cách bản năng và không nhớ đến camera nữa. Ngay cả khi ai đó nhìn thấy sự việc bạo hành qua camera ngay lập tức cũng không thể có mặt kịp thời để can thiệp.

Nguyên tắc khi làm việc với trẻ em là luôn có ít nhất hai người lớn trở lên, đặc biệt là trong các hoạt động có tính chất nhạy cảm hoặc có nguy cơ. Điều này nhằm đảm bảo an toàn cho trẻ, tạo môi trường làm việc chuyên nghiệp và minh bạch, đồng thời hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ.

Tôi không rõ tại các cơ sở trông giữ trẻ, đặc biệt là tại các nhóm trẻ độc lập hoặc cơ sở tự phát, nguyên tắc này có được đảm bảo hay không. Ví dụ như trong vụ việc bảo mẫu bạo hành trẻ ở Quảng Ngãi, nếu có thêm bảo mẫu thứ hai có mặt ở đó có thể hành động bạo lực đã được can ngăn.

bảo mẫu - Ảnh 3.

Một điểm nuôi dạy trẻ tư nhân trên địa bàn TP.HCM - Ảnh: T.TR.

Con số đáng lo, đáng suy ngẫm

Trong một bài viết đăng trên tạp chí điện tử Giáo Chức Việt Nam năm 2022, TS Vũ Thị Thanh Hiển đến từ Trường cao đẳng Sư phạm Đắk Lắk có nhắc đến một nghiên cứu riêng khi làm luận án tiến sĩ với thông tin đáng chú ý: chỉ có 15% giáo viên mầm non chọn nghề này xuất phát từ sự yêu nghề và mến trẻ. Đây quả là một con số đáng suy ngẫm và cả đáng lo ngại.

Tôi chưa được tiếp cận nghiên cứu trên một cách chi tiết nhưng cá nhân tôi cho rằng nếu không có tình yêu với nghề và yêu mến trẻ, các giáo viên và bảo mẫu sẽ gặp nhiều khó khăn trong quá trình chăm sóc, giáo dục trẻ. 

Thiếu vắng tình yêu có thể làm giảm đi sự kiên trì và nhẫn nại, đồng thời dễ hình thành cảm xúc và hành vi tiêu cực ở người giáo viên và bảo mẫu khi trẻ quấy khóc, biếng ăn, tè dầm, nghịch ngợm... Đây là một trong các nguyên nhân dẫn tới nạn bạo hành ở các cơ sở trông giữ trẻ.

Không phải ai cũng có cơ hội chọn đúng nghề và luôn yêu thích công việc cũng như khách hàng mà mình phục vụ (ở đây là trẻ nhỏ tại các cơ sở trông giữ). Nhưng đó không thể là lý do biện minh cho những sai phạm.

Ngoài tình yêu một cách tự nhiên thì kiến thức, kỹ năng và thái độ làm việc chuyên nghiệp có được thông qua đào tạo cũng rất quan trọng. Tuy nhiên đây lại chính là lỗ hổng ở các cơ sở trông giữ trẻ dạng nhóm trẻ tư nhân, đặc biệt là tại các cơ sở tự phát, không được cấp phép.

Theo quy định tại thông tư số 49/2021/TT-BGDĐT do Bộ GD-ĐT ban hành năm 2021, chủ nhóm trẻ độc lập quy mô tối đa bảy trẻ chỉ cần tốt nghiệp trung học phổ thông. Trong khi đó tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp đối với giáo viên trường mầm non lại đặt ra yêu cầu cao hơn nhiều. Theo đó, người giáo viên phải có bằng tốt nghiệp cao đẳng sư phạm giáo dục mầm non trở lên và có chứng chỉ bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp giáo viên mầm non.

Nhưng như vậy cũng chưa đủ. Theo các tiêu chí của trường học hạnh phúc được UNESCO và ngành giáo dục xây dựng, người giáo viên còn phải biết quản lý cảm xúc tiêu cực và thực hành kỷ luật tích cực. Đặc biệt ngoài việc khỏe mạnh về thể chất, người giáo viên còn phải khỏe mạnh về tinh thần.

Việc đặt ra tiêu chí khỏe mạnh về tinh thần đối với người giáo viên là một bước tiến lớn. Nó là cơ sở để ngành giáo dục và các trường học xây dựng tiêu chuẩn và công cụ đánh giá nhằm sàng lọc những trường hợp có sức khỏe tinh thần không phù hợp để làm giáo viên, bảo mẫu.

Ngay cả với những giáo viên có đủ sức khỏe tinh thần để vào nghề thì việc tái đánh giá định kỳ cũng rất cần thiết, bởi họ có thể có vấn đề trong một khoảng thời gian nhất định và cần phải nghỉ ngơi, thậm chí cần được tư vấn và trị liệu thay vì đến lớp.

Cần tiêu chí mới cho nhóm trẻ gia đình

Trong bối cảnh nhiều gia đình, đặc biệt là diện thu nhập nhấp, chưa tiếp cận được với các cơ sở giáo dục mầm mon và nhà trẻ chính quy (do chi phí đắt đỏ hoặc khoảng cách địa lý xa), các nhóm trẻ độc lập đã giúp các gia đình có nơi gửi con. Nhưng với những hệ lụy đã và đang xảy ra, đã đến lúc ngành giáo dục cần phải đánh giá lại mô hình nhóm trẻ độc lập, xây dựng các tiêu chuẩn mới cho thành lập, vận hành cũng như giám sát.

Ngoài chính sách miễn học phí và hỗ trợ bữa ăn bán trú như vừa thực hiện, Nhà nước cần đầu tư xây dựng thêm các cơ sở giáo dục mầm non, nhà trẻ ở các địa bàn còn thiếu. Chỉ có như vậy thì mỗi ngày đến trường mới là một ngày vui, một ngày hạnh phúc không chỉ với trẻ nhỏ mà với cả giáo viên, bảo mẫu và phụ huynh.

* Cô HUỲNH THỊ HIỀN (bảo mẫu một trường mầm non ở TP.HCM):

Phải yêu trẻ mới có đủ sự thấu hiểu, bao dung

Tôi bén duyên với nghề này đã 10 năm, sau khi có con nhỏ. Trước đó tôi làm công nhân và gửi con ở trường mầm non mà hiện nay tôi đang làm. Tôi thích được chăm sóc trẻ và cảm thấy chúng như con của mình nên tôi lân la xin việc ở trường. Trường hướng dẫn tôi đi học nghiệp vụ sư phạm sáu tháng, kể từ đó tôi gắn bó với nghề bảo mẫu đến nay.

Mỗi ngày tôi thường có mặt lúc 6h20 và ra về lúc 17h. Tôi và một giáo viên dạy học cho trẻ đang phụ trách lớp nhà trẻ 24-36 tháng với 11 trẻ. Tôi chăm sóc, cho các bé ăn, rửa tay, lau mặt, vệ sinh... làm các việc mà một người mẹ thường làm và thêm những phát sinh của mỗi cá nhân các bé.

Lương khởi điểm cách đây mười năm là 5,5 triệu đồng/tháng, mỗi năm tôi được tăng khoảng 4-10% tùy năng lực. So với những ngành nghề khác, mức lương này thấp nhưng tôi yêu những đứa trẻ nên mỗi ngày đến trường tôi đều cảm thấy vui vẻ.

Nghề bảo mẫu có những thời điểm rất cực khi trong lớp có một vài trẻ bệnh, rồi số lượng nhiều hơn. Có những lúc trẻ lạ cô, lạ bạn, lạ lớp, thời tiết nóng nực, thay đổi...

Hầu như đối với trẻ con không có đứa trẻ nào nói một lần là nghe, bảo một lần là trẻ hiểu. Tất cả thói quen, hành động, lời nói, cử chỉ của trẻ đều phải được rèn từ từ từng chút một và có phương pháp. Người nuôi dạy trẻ phải yêu trẻ mới có đủ sự thấu hiểu, bao dung và kiên trì để làm công việc này. Nếu không rất dễ cáu gắt, tức giận và bộc phát những hành vi khó kiểm soát.

* Cô LÊ ÁI SƠN HÀ (hiệu trưởng Trường mầm non Mặt Trời Nhỏ, phường Tân Tạo, TP.HCM):

Không có kỹ năng, các bảo mẫu sẽ dễ "nổi đóa"

Bảo mẫu trong các trường mầm non thường là người trực tiếp cho trẻ ăn, vệ sinh cá nhân cho trẻ, vệ sinh phòng học... Còn bảo mẫu ở những lớp mầm non, nhóm lớp tự phát phải làm rất nhiều việc và quay cuồng với một lớp đông bé xung quanh. Đó là công việc không chỉ cực về mặt thời gian mà rất vất vả về tay chân, thể chất và tinh thần.

Ở lớp, một trẻ khóc thì cả lớp cùng khóc, một trẻ đòi bế là những bạn khác cũng đòi cô bế, một bạn không ăn vài bạn khác cũng làm theo... Nếu không có kỹ năng, không được đào tạo, các bảo mẫu sẽ dễ "nổi đóa" khi không xoay xở nổi trước hàng trăm việc không tên mỗi ngày, giữa rất nhiều đứa trẻ như vậy.

Những người đang làm công tác chăm sóc trẻ ở một số nhóm trẻ nhiều khi họ vào làm công việc này vì không thể làm những việc khác... Muốn làm nghề nuôi dạy trẻ trước tiên phải yêu nghề, sau đó phải có thời gian được đào tạo kỹ năng giữ an toàn cho trẻ, kỹ năng làm chủ cảm xúc, kỹ năng nắm bắt tâm lý theo lứa tuổi... Có như vậy mới tránh được trường hợp bạo hành trẻ vì thiếu đạo đức, lương tâm và thiếu hiểu biết như một số trường hợp mà báo chí đưa tin thời gian qua.

* TS xã hội học và thạc sĩ tâm lý trị liệu PHẠM THỊ THÚY (giảng viên Học viện Chính trị khu vực II):

Cần có chứng chỉ hành nghề và được quản lý chặt chẽ

Bảo mẫu nổi nóng với trẻ, theo tôi, có các nguyên nhân chủ yếu sau:

Thứ nhất, bảo mẫu kiệt sức vì công việc cực nhọc, số lượng trẻ đông. Thứ hai, bảo mẫu không hiểu tâm lý, hành vi của trẻ, thiếu kỹ năng xử lý tình huống, quản lý cảm xúc, không có kỹ năng kỷ luật tích cực... Khi đó chỉ cần một việc không như ý xảy ra mà thiếu kỹ năng sẽ khiến các bảo mẫu dễ bộc phát các hành vi bạo lực như đánh, mắng trẻ.

Nguyên nhân thứ ba bắt nguồn từ môi trường làm việc. Có những lớp rất nhiều trẻ và các cô bảo mẫu phải sinh hoạt ăn uống, ngủ nghỉ, vệ sinh... trong không gian chật hẹp, ngột ngạt, thậm chí bẩn nên cô và trẻ cùng căng thẳng.

Các bảo mẫu cũng dễ gặp áp lực trẻ phải tăng cân nhưng vì nhiều lý do trẻ không chịu ăn. Các cô phải tìm mọi cách để "nhồi" cho trẻ ăn. Trẻ không ăn dễ bị đánh và mắng.

Nguyên nhân khác là có những người làm bảo mẫu nhưng thiếu sự đồng cảm với nỗi đau của trẻ. Họ làm công việc này chỉ để kiếm tiền chứ không có tình yêu với trẻ. Nguyên nhân này là có nhưng chỉ là số ít. Những người này nếu chọn làm công việc bảo mẫu, giáo viên mầm non chăm sóc trẻ thì có thể hại trẻ.

Cần phải giảm bớt căng thẳng, bớt áp lực lên nghề nghiệp của bảo mẫu mới giảm các hành vi bộc phát bạo lực của bảo mẫu, cô giáo mầm non. Nghề trông trẻ cần được sự quản lý giám sát chặt chẽ từ cơ quan quản lý. Đã làm nghề trông trẻ, bất kể là làm trong nhóm trường công lập hay tư thục, nhóm lớp đều phải được đào tạo bài bản. Đối với nhóm tư thục, Nhà nước càng phải quản lý giám sát thật chặt chẽ và các cô cần được cấp chứng chỉ hành nghề trước khi bước vào công việc.

Bên cạnh đó cũng cần có môi trường làm việc chuẩn cho nghề này. Chỉ những nhóm lớp đủ điều kiện tối thiểu về môi trường làm việc mới được cấp phép và Nhà nước phải phạt nặng những nhóm trẻ tự phát, không có giấy phép để đảm bảo an toàn cho trẻ.

Đối với những người làm công tác chăm sóc, giáo dục trẻ mầm non cũng cần được hỗ trợ và tham vấn tâm lý, nhất là những người từng có tổn thương từ thời thơ ấu. Cần phải mời các chuyên gia tâm lý để tham vấn tâm lý và hỗ trợ tâm lý cho giáo viên mầm non, bảo mẫu để họ được chữa lành những tổn thương bên trong.

Để không còn những bảo mẫu tức giận với trẻ - Ảnh 4.Bắt bảo mẫu ném bé trai 14 tháng tuổi xuống nền gạch, chấn thương sọ não

Công an Quảng Ngãi khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam bảo mẫu bạo hành, ném bé trai 14 tháng tuổi xuống nền gạch, khiến cháu bé chấn thương sọ não.

Trở thành người đầu tiên tặng sao cho bài viết 0 0 0

Tuổi Trẻ Online Newsletters

Đăng ký ngay để nhận gói tin tức mới

Tuổi Trẻ Online sẽ gởi đến bạn những tin tức nổi bật nhất

Bình luận (0)
thông tin tài khoản
Được quan tâm nhất Mới nhất Tặng sao cho thành viên