Vì vậy, Hội nghị trung ương lần này thảo luận bước đầu xây dựng quy hoạch Ban Chấp hành trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và các chức danh cán bộ lãnh đạo chủ chốt của Đảng và Nhà nước là hết sức cần thiết. Đây là đòi hỏi từ thực tiễn và cũng là mong đợi của những người làm công tác tổ chức cán bộ lâu nay.

Câu hỏi đặt ra là quy hoạch cán bộ cấp chiến lược nên bắt đầu từ đâu?

Trước hết là từ việc tạo nguồn. Làm kỹ khâu này mới có những hạt giống tốt làm nền cho quy hoạch. Tất nhiên độ tuổi tham gia quy hoạch phải bảo đảm có sự kế thừa giữa các thế hệ cán bộ, nhưng lần này cần chú trọng đúng mức đến những hạt giống trẻ, trong đó có các sinh viên xuất sắc trên giảng đường đại học.

Cần quyết liệt đổi mới công tác tạo nguồn cán bộ theo hướng lựa chọn sinh viên tốt nghiệp loại giỏi ở các trường đại học có chất lượng cử về cơ sở (những nơi khó khăn, có nhu cầu) để đào tạo trong phong trào lao động, sản xuất, từ đó chọn lọc nguồn quy hoạch cán bộ lâu dài. Còn lớp cán bộ nguồn chuẩn bị cho trước mắt phải lấy kết quả công việc làm thước đo để đánh giá, ví dụ như anh là lãnh đạo tỉnh, lãnh đạo các bộ, ngành hoặc chủ doanh nghiệp thì kết quả điều hành thực tế như thế nào, để lại dấu ấn gì trong dân...

Vậy nên khi luân chuyển, đào tạo cán bộ theo quy hoạch nên bố trí làm người đứng đầu để có điều kiện đánh giá rõ hơn. Ví dụ, khi luân chuyển một thứ trưởng từ trung ương về làm phó bí thư tỉnh ủy, vì chỉ giữ vai trò cấp phó nên vai trò của vị thứ trưởng này đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương sẽ không được thể hiện rõ, khó đánh giá được năng lực thật sự.

Việc tiếp theo là đổi mới quan điểm về đường lối cán bộ thời chiến sang thời kỳ của hòa bình, hội nhập. Theo đó, không phân biệt về thành phần xuất thân, không phân biệt quá khứ, không phân biệt quá trình công tác và tham gia cấp ủy sớm hay muộn... miễn họ là người đủ tiêu chuẩn đức và tài được xã hội thừa nhận.

Cách đây hơn 10 năm, trong nghị quyết về chiến lược cán bộ của trung ương khóa VIII đã đề ra tiêu chuẩn cán bộ lãnh đạo và quản lý. Tuy có nêu về tiêu chuẩn đức và tài, song vẫn còn chung chung. Ví dụ tiêu chuẩn làm bí thư tỉnh ủy là gì, có khác với tiêu chuẩn cán bộ giữ chức vụ bộ trưởng, trưởng ban của Trung ương Đảng không? Không thể hai chức danh khác nhau mà tiêu chuẩn lại giống nhau. Tiêu chuẩn cán bộ tham gia Bộ Chính trị, Ban Bí thư cũng cần phải khác tiêu chuẩn cán bộ tham gia Ban Chấp hành trung ương.

Nhìn lại những năm trước đây, có lúc vì quá nhấn mạnh về thành phần xuất thân, cán bộ có bằng cấp mà không căn cứ vào tiêu chuẩn đức, tài cụ thể cho từng chức danh nên khi bố trí cán bộ đã có trường hợp phạm sai lầm.

Quy hoạch cán bộ cấp tỉnh, cấp bộ, ngành vốn đã quan trọng vì sẽ quyết định đến sự phát triển của địa phương và của từng lĩnh vực, quy hoạch cán bộ cấp chiến lược càng quan trọng hơn vì đây sẽ là những người lãnh đạo đất nước. Việc này cần được tiến hành bài bản, kỹ lưỡng, theo đúng nguyên tắc và đồng thời phải có cách làm để phát huy được sự đóng góp rộng rãi của người dân.