Bà Trương Thị Mai (phải) cho rằng Hiến pháp không cấm người dân đặt tên dài trong khi ông Hà Hùng Cường khẳng định tên dài quá sẽ gây rắc rối cho chính người đó - Ảnh: Lê Kiên

Sáng 12-5, ông Cường đã trình bày báo cáo của Chính phủ về kết quả lấy ý kiến nhân dân về dự thảo Bộ luật dân sự (sửa đổi) trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trong đó có nhiều nội dung đang được dư luận chú ý.

Không cấm chuyển đổi giới tính?

Theo bà Trương Thị Mai - chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội, quyền được xác định lại giới tính và quyền chuyển đổi giới tính là hai vấn đề khác nhau, vì vậy cần được quy định thành hai điều luật riêng biệt trong Bộ luật dân sự.

“Trong trường hợp thứ nhất, là con người nhưng chưa rõ là nam hay nữ thì tôi có quyền đi xác định lại giới tính. Trường hợp thứ hai: tôi là đàn ông nhưng trong đầu tôi cứ nghĩ mình là nữ hoặc tôi là nữ nhưng trong đầu nghĩ là đàn ông nên muốn đi chuyển đổi giới tính; hoặc còn trường hợp nữa là do ý thích (tức tôi là nam nhưng thích trở thành nữ để dễ chọn nghề, chọn ngành)” - bà Mai phân tích.

Quan điểm của bà Mai là “ủng hộ việc xác định lại giới tính vì đó là quyền của con người; còn vấn đề chuyển giới thì cần nghiên cứu kỹ xem văn hóa, tâm lý xã hội chúng ta chấp nhận được điều này chưa”.  

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - ngân sách Phùng Quốc Hiển bày tỏ: “Đồng ý cho phép chuyển giới nhưng cần quy định điều kiện cụ thể. Ví dụ một người có đầy đủ bộ phận của một giới tính thì dứt khoát không cho phép, chỉ những người mà khó phân biệt, nhận biết được giới tính nào hoặc khiếm khuyết về giới tính thì cho phép họ chuyển giới”.  

Nhắc lại câu chuyện khi Quốc hội thảo luận và quyết định sửa đổi Luật hôn nhân và gia đình, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đề cập đến “công thức” hay đã được chấp nhận, đó là “không thừa nhận nhưng không cấm”.

“Đây là quyền con người, Nhà nước không cấm. Nhà nước mặc dù không thừa nhận nhưng vẫn phải xử lý những hậu quả nó xảy ra, không thể nói là không công nhận nên không giải quyết” - Chủ tịch Quốc hội bày tỏ.

“Đinh Hoàng Maxx có phải là tên VN?”

Ông Phùng Quốc Hiển đồng ý với quy định khống chế họ tên và chữ đệm của một người không quá 25 chữ cái. “Vừa qua do nhận thức, nhiều người đã đặt tên cho con rất dài, ảnh hưởng lớn đến quá trình làm hồ sơ, giao dịch” - ông nói.

Vẫn theo ông Hiển, đối với quy định người nước ngoài nhập quốc tịch VN phải có tên VN thì cần phải nghiên cứu lại. “Tôi muốn hỏi tên VN là tên thế nào? Ví dụ cầu thủ nhập quốc tịch VN lấy tên là Đinh Hoàng Maxx thì Maxx có phải là tên VN không? Tôi đề nghị không nên có quy định này” - ông Hiển nói.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Giàu cũng đề nghị quy định rõ thế nào là tên VN. “Ví dụ có người gốc Việt về VN gọi là Thanh Bùi, nhưng truyền thống của chúng ta đâu có gọi như vậy, chúng ta đọc họ rồi mới đến tên đệm và tên” - ông Giàu nêu ví dụ.

“Tôi cho rằng dự thảo quy định quá cụ thể trong trường hợp tên người không được vượt quá 25 chữ cái. Như vậy sẽ không phù hợp với Hiến pháp, bởi cái tên dài không ảnh hưởng đến an ninh quốc phòng, trật tự xã hội… Chúng ta chỉ khuyến khích người dân chứ còn đặt tên thế nào là quyền của họ” - bà Trương Thị Mai dẫn quy định của Hiến pháp và cho rằng đặt tên thế nào là quyền của người dân.

Giải thích về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường cho biết Chính phủ thảo luận rất nhiều. “Cái tên của con người nhưng liên quan đến giấy tờ của Nhà nước thì phải ghi trong chứng minh nhân dân (sau này là căn cước), giấp phép lái xe và sổ sách khác, nếu tên dài quá phải viết tắt thì có thể gây rắc rối cho chính người ấy. Chúng ta tôn trọng quyền tự do nhân thân nhưng phải định hướng để không gây ra những phức tạp xã hội, quản lý” - ông nói.