Phóng to

Công ty TNHH MTV Hoàng Khang dựng tường tôn cao 3-4m ngăn chặn sự quan sát từ bên ngoài để khai thác titan dưới danh nghĩa “xây dựng hạ tầng cụm công nghiệp”! - Ảnh: Việt Yên

Càng bất ngờ hơn khi các đại biểu được xem những thước phim về hiện trạng quản lý và sử dụng đất đai trong chuyến kiểm tra của thường trực HĐND.

Sử dụng sai hàng ngàn hecta đất

Những thước phim chân thật ấy kèm theo các số liệu cụ thể cho thấy tại hầu hết khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu du lịch dịch vụ ở Quảng Trị đều diễn ra tình trạng cho thuê đất với diện tích lớn hơn rất nhiều lần khả năng đầu tư của dự án, sử dụng sai mục đích đăng ký đầu tư. Như tại Khu công nghiệp Nam Đông Hà, có 10 dự án sử dụng đất không đúng mục đích. Đất của khu công nghiệp nhưng lại được dùng làm trạm cân điện tử, bãi tập kết vật liệu và máy móc thi công, làm bãi chứa gỗ, sân vườn, cây cảnh, làm kho cho thuê... Phần diện tích sử dụng không đúng mục đích này lên đến 12.330m2.

Còn tại Cụm công nghiệp làng nghề Diên Sanh (huyện Hải Lăng) được báo cáo là đã “lấp đầy” với tám dự án, tổng diện tích thuê hơn 20ha, nhưng thực tế các dự án chỉ sử dụng 4,4ha. Phần đất còn lại để không hoặc xây sân vườn và cả nhà hóng mát(!).

Đất giao cho các đơn vị trung ương đóng trên địa bàn cũng không được sử dụng đúng chức năng nhiệm vụ của đơn vị. Trung tâm khoa học sản xuất lâm nghiệp Bắc Trung bộ sử dụng phần lớn diện tích đất dành cho nghiên cứu khoa học để trồng rừng kinh doanh. Trại giam Nghĩa An thuộc Bộ Công an đã liên doanh với doanh nghiệp để trồng cao su trên diện tích đất lớn, khi chưa có sự thống nhất của địa phương huyện Cam Lộ. Trình bày trước HĐND, ông Nguyễn Công Phán, bí thư kiêm chủ tịch UBND huyện Cam Lộ, cho biết trước đây cơ sở giáo dục Hoàn Cát (trại cải tạo) đã nhận được 2.000ha đất để trồng rừng. Tuy nhiên, khi Bộ Công an thành lập thêm trại giam Nghĩa An (cũng nằm tại huyện này) thì 2.000ha đất trồng rừng nói trên được chuyển thành “đất an ninh” (nhưng lại trồng cao su). Theo ông Phán, việc chuyển đổi này không đúng trình tự pháp luật, vi phạm Luật đất đai.

“Núp bóng” đầu tư để khai thác titan trái phép

Báo cáo của HĐND tỉnh cho thấy tại xã Gio Mỹ (huyện Gio Linh), HTX nông nghiệp Cẩm Phổ đã phối hợp với Công ty cổ phần khoáng sản Thanh Tâm nạo vét lòng hồ Trảng Đìa kết hợp thu hồi sa khoáng. Thực tế là công ty này đã khai thác titan.

Gần một năm trước (tháng 9-2011), UBND tỉnh Quảng Trị đã thành lập Cụm công nghiệp Đông Gio Linh và giao cho Công ty Hoàng Khang làm chủ đầu tư vừa là đơn vị thi công dự án. Điều đáng nói là thời điểm này, công ty vẫn chưa hoàn thành các thủ tục pháp lý theo quy định. Tuy nhiên, thay vì đầu tư hạ tầng, công ty này đã dựng tường rào bằng tôn có chiều cao 4m vây kín khu đất rộng 50ha và đưa máy móc vào khai thác titan. Chỉ tập trung khai thác titan, không đầu tư hạ tầng cho cụm công nghiệp như cam kết, công ty này còn xả thải nguồn nước bẩn ra khe Bác Vọng của thôn Xuân Tiến gần đó gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

Tại kỳ họp, HĐND tỉnh đã yêu cầu UBND tỉnh đình chỉ việc khai thác titan tại Cụm công nghiệp Đông Gio Linh của Công ty Hoàng Khang. Ông Phạm Đức Châu, trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, đề nghị ngoài đình chỉ còn phải thu hồi ngay số lượng titan đã khai thác, thu hồi máy móc khai thác và xử phạt.

Ông Lê Hữu Phúc - bí thư tỉnh ủy, chủ tịch HĐND tỉnh - đã thẳng thắn gọi việc khai thác titan của Công ty Hoàng Khang là “núp bóng” công văn 02 của UBND tỉnh để lợi dụng khai thác. Theo công văn này, công ty được “tận thu khoáng sản và làm sạch môi trường”. Ông Phúc bất bình: “Làm sạch môi trường gì mà xây hàng rào cao 3-4m vây kín hàng chục hecta, đưa hàng chục giàn khoan khai thác titan dựng giữa cụm công nghiệp? Vì thế, không chỉ đình chỉ mà cần thu hồi ngay số titan đã khai thác”.

Tuy nhiên, vấn đề không chỉ là đình chỉ hay xử phạt công ty này, các đại biểu đã yêu cầu giải trình làm rõ về mặt quản lý nhà nước trong việc quản lý cấp phép khai thác titan và ai là người phải chịu trách nhiệm về vấn đề này?