Những ngày đầu tháng 11-2025, tại cảng cá Dân Phước (phường Xuân Đài), từng con tàu trước khi ra khơi đều được cán bộ biên phòng và kiểm ngư kiểm tra giấy phép, thiết bị giám sát hành trình (VMS) và nhật ký chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).

"Bây giờ tàu nào cũng phải có VMS hoạt động 24/24 giờ. Mất tín hiệu là bị nhắc ngay, nên ai cũng tự giác chấp hành", ông Nguyễn Văn Chín, chủ một tàu cá, cho biết.

Chống khai thác thủy sản trái phép, gỡ "thẻ vàng" IUU

Tính đến hết tháng 10-2025, công tác chống khai thác IUU tại Đắk Lắk tiếp tục ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực.

Toàn tỉnh có 2.556 tàu cá đăng ký trong cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia, 100% tàu được đánh dấu, gắn biển số, và tất cả tàu dài từ 15m trở lên đã lắp thiết bị giám sát hành trình (VMS). Những tàu chưa đủ điều kiện hoạt động (46 tàu, chiếm 1,8%) được niêm phong, giao ban tự quản thôn, tổ dân phố giám sát chặt chẽ vị trí neo đậu, không để phát sinh sai phạm.

Việc số hóa, định danh tàu cá cơ bản hoàn tất, thể hiện tinh thần trách nhiệm và quyết tâm cao trong chuyển đổi số của địa phương. Tỉnh Đắk Lắk xác định chống khai thác IUU là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, gắn với danh dự quốc gia.

Các lực lượng chức năng như bộ đội biên phòng, công an, ngành nông nghiệp và môi trường siết chặt kiểm soát 100% tàu cá ra - vào cảng, xử lý nghiêm các trường hợp mất kết nối VMS, khai thác vượt ranh giới hoặc hoạt động ở vùng biển nước ngoài.

Ông Nguyễn Thiên Văn - Phó chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk - cho biết tỉnh vừa ban hành văn bản chỉ đạo quyết liệt các nhiệm vụ cấp bách chống khai thác IUU, nhấn mạnh "hành động nhanh nhất, thực chất nhất, không hình thức".

Theo đó, người đứng đầu các xã, phường ven biển chịu trách nhiệm nếu để tàu cá địa phương vi phạm vùng biển nước ngoài hoặc không kiểm soát được hoạt động khai thác. Các địa phương có tỉ lệ tàu chưa cấp phép cao, như xã Xuân Cảnh và phường Xuân Đài, được yêu cầu huy động lực lượng hỗ trợ ngư dân hoàn thiện thủ tục trước 10-11-2025.

Sở Nông nghiệp và Môi trường rà soát toàn bộ đội tàu, cấp phép cho tàu đủ điều kiện, xử lý dứt điểm tàu không đủ điều kiện và cập nhật dữ liệu vào VNFishbase, VMS và VNeID trước ngày 14-11-2025.

Bộ đội biên phòng tỉnh tăng cường tuần tra, kiểm soát tàu cá xuất - nhập bến, truy quét tàu "3 không", trong khi công an được yêu cầu điều tra, xử lý nghiêm các hành vi môi giới, tổ chức khai thác trái phép ở vùng biển nước ngoài.

Tái cơ cấu và phát triển nuôi trồng bền vững

Cũng theo Phó chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Thiên Văn, việc gỡ "thẻ vàng" IUU không phải là đích đến cuối cùng, mà là cơ hội để ngành thủy sản tái cơ cấu. Trọng tâm là chuyển đổi nghề khai thác bị cấm sang nghề thân thiện môi trường, từ khai thác sang nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là nuôi biển công nghệ cao, nhằm tạo việc làm và sinh kế ổn định cho người dân ven biển.

UBND tỉnh Đắk Lắk giao ngành chức năng, địa phương rà soát, đánh giá nhu cầu chuyển đổi nghề của ngư dân, đề xuất cơ chế, chính sách hỗ trợ phù hợp. Việc cơ cấu lại nghề khai thác theo hướng giảm dần các loại hình không thân thiện môi trường, ảnh hưởng đến nguồn lợi thủy sản ven bờ và nội địa.

Đồng thời, tỉnh thu hút đầu tư phát triển nuôi trồng thủy sản công nghệ cao, với các dự án tại xã Ô Loan (60ha) và dự án trên biển của doanh nghiệp có vốn nước ngoài, tổng diện tích khoảng 500ha. Sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, các địa phương đang quy hoạch lại vùng nuôi.

Đến năm 2030, diện tích nuôi tại đầm Cù Mông và vịnh Xuân Đài dự kiến còn khoảng 350ha, trong đó 130ha dành cho sản xuất giống và nuôi công nghệ cao. Khu nuôi tôm nước lợ hạ lưu sông Bàn Thạch cũng giảm còn 350ha, hướng tới giảm ô nhiễm, tăng năng suất và bền vững.

Phiên tòa cảnh tỉnh ngư dân khai thác thủy sản bất hợp pháp

Một vụ án điểm liên quan đến việc tàu cá khai thác thủy hải sản bất hợp pháp trên vùng biển nước ngoài vừa được TAND tỉnh Kiên Giang hôm 29-1 đưa ra xét xử sơ thẩm.