Đó là khẳng định của PGS.TS Vũ Hải Quân - giám đốc Đại học Quốc gia TP.HCM - khi nhìn lại chặng đường 30 năm phát triển của ĐH Quốc gia TP.HCM và chuẩn bị sang giai đoạn "vươn mình" mới.

Kiên định đổi mới

* Đâu là những dấu ấn nổi bật nhất của ĐH Quốc gia TP.HCM và những bài học nào cá nhân ông rút ra để chuẩn bị cho giai đoạn mới?

- Sau 30 năm xây dựng và phát triển, ĐH Quốc gia TP.HCM là cơ sở giáo dục lớn nhất Việt Nam với khoảng 6.600 thầy, cô giáo, viên chức và người lao động, gần 100.000 sinh viên ĐH chính quy và 9.000 học viên cao học, nghiên cứu sinh.

Được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, sự lãnh đạo chỉ đạo trực tiếp của Thành ủy TP.HCM, ĐH Quốc gia TP.HCM đã đạt được một số thành tựu quan trọng: là đơn vị dẫn đầu cả nước về số ngành đào tạo được xếp trong top 500 các ngành đào tạo tốt nhất thế giới: 15 ngành.

Về số lượng công bố quốc tế, chúng tôi có khoảng 3.000 bài mỗi năm; 181 chương trình được kiểm định quốc tế; hơn 460 đối tác quốc tế; khu đô thị ĐH xanh, thân thiện, hiện đại có quy mô sinh viên lớn nhất cả nước đang từng bước được hình thành.

Tôi cho rằng bài học quan trọng nhất là phải kiên định đổi mới mô hình quản trị theo hướng tự chủ, tinh gọn, phát huy sức mạnh hệ thống, dám đặt mục tiêu ngang tầm châu lục và thế giới nhưng luôn gắn chặt với nhu cầu phát triển của TP.HCM và đất nước.

* Trong đào tạo, ĐH Quốc gia TP.HCM đã đạt bước tiến mạnh về kiểm định, xếp hạng quốc tế nhưng tỉ lệ sau ĐH còn thấp…

- Đúng là hiện nay tỉ lệ sau ĐH chỉ đạt 14,8%, thấp hơn chỉ tiêu 20%. Một số nguyên nhân bao gồm cơ hội việc làm cho những người có bằng thạc sĩ, tiến sĩ chưa nhiều. Đầu tư tài chính của Nhà nước cho công tác đào tạo còn hạn chế, học phí sau ĐH cao, chưa có chính sách học bổng cho nghiên cứu sinh. Ngoài ra còn là thiếu hụt đội ngũ giáo sư đầu ngành trong một số lĩnh vực…

Đặc biệt, quy định về đào tạo sau ĐH chưa linh hoạt, chưa tiệm cận với các chuẩn mực quốc tế, thời gian đào tạo còn dài. Vừa qua ĐH Quốc gia TP.HCM đã ban hành Quy định thí điểm một số nội dung về đào tạo trình độ tiến sĩ, như một giải pháp đột phá nhằm mở rộng quy mô, nâng cao chất lượng đào tạo tiến sĩ, đồng thời xây dựng một hành lang pháp lý linh hoạt hơn.

Chúng tôi sẽ tập trung ba hướng chính như phát triển mạnh chương trình liên thông, liên ngành về khoa học cơ bản và công nghệ chiến lược như trí tuệ nhân tạo (AI), thiết kế vi mạch, công nghệ sinh học - y sinh; mở rộng học bổng, tín dụng ưu đãi để giảm gánh nặng tài chính và gắn kết chặt chẽ hơn với viện nghiên cứu, bệnh viện, doanh nghiệp công nghệ trong và ngoài nước để đào tạo gắn thực tiễn, tăng giá trị cho tấm bằng thạc sĩ, tiến sĩ.

Đầu tư nghiên cứu liên ngành

* Nghiên cứu khoa học của ĐH Quốc gia TP.HCM đã tăng gấp 3 lần so với nhiệm kỳ trước, doanh thu chuyển giao đạt 260 tỉ đồng/năm. Làm sao để giai đoạn tới không chỉ "tăng lượng" mà còn có những sản phẩm khoa học - công nghệ chiến lược tầm quốc gia?

- Để giai đoạn 2025-2030 không chỉ tăng số lượng mà còn tạo sản phẩm chiến lược quốc gia, chúng tôi sẽ đầu tư nghiên cứu liên ngành, bao gồm xây dựng các trung tâm nghiên cứu để phát triển công nghệ mới, liên ngành, có tính ứng dụng cao, gắn chặt với Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia.

Chúng tôi sẽ kết nối với các ĐH và tập đoàn công nghệ toàn cầu để đồng phát triển các công nghệ chiến lược quốc gia, mục tiêu tăng 16-18%/năm số đơn đăng ký và bằng sáng chế, đồng thời ưu tiên kinh phí cho dự án tác động cao, sử dụng hệ thống dữ liệu tích hợp để quản lý nghiên cứu khoa học minh bạch, hiệu quả.

* Hợp tác quốc tế và gắn kết doanh nghiệp - địa phương được báo cáo là ngày càng thực chất nhưng vẫn còn hạn chế về chiều sâu. ĐH Quốc gia TP.HCM sẽ đổi mới mô hình "ba nhà" thế nào để vừa lan tỏa tri thức vừa tạo nguồn lực phát triển?

- Chúng tôi sẽ làm theo cách "3 cùng: cùng thiết kế, cùng thực thi và cùng chia sẻ". Để nâng chiều sâu hợp tác ba nhà, ĐH Quốc gia TP.HCM sẽ chuyển từ hợp tác lẻ tẻ sang quan hệ đối tác dài hạn, có cấu trúc.

Chiến lược bao gồm xây dựng Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia làm trung tâm kết nối, tập trung chuyển giao công nghệ và ươm tạo start-up. Phát triển dự án R&D chung với doanh nghiệp trong lĩnh vực chiến lược như AI, năng lượng tái tạo, chip bán dẫn... đảm bảo hài hòa lợi ích chung.

Chúng tôi sẽ tổ chức chương trình đào tạo và diễn đàn chính sách với chính quyền địa phương để giải quyết thách thức khu vực như phát triển đô thị bền vững. Bên cạnh đó sẽ mở rộng quan hệ với các ĐH hàng đầu châu Á và thế giới để mang chuyên môn tiên tiến đến doanh nghiệp và cộng đồng địa phương.

Đại học Quốc gia TP.HCM phát triển 5 sản phẩm vi mạch chiến lược

Danh mục sản phẩm vi mạch chiến lược trong khung chương trình sẽ bao gồm các chip có tính ứng dụng cao, khả năng thương mại hóa lớn và phù hợp với năng lực nội địa.