Theo Đài CNN, ngày 21-4, Đại học Harvard chính thức đâm đơn kiện Nhà Trắng, khẳng định sẽ tiếp tục cuộc chiến bảo vệ quyền hiến định của mình.

Hardvard kiện chính quyền vi phạm quyền hiến định

Trong đơn kiện dài 51 trang, gửi tòa án liên bang ở thành phố Boston, bang Massachusetts, Đại học Harvard cáo buộc chính quyền Tổng thống Donald Trump vi phạm quyền hiến định của trường khi đóng băng hàng tỉ USD tài trợ.

Trong đơn kiện, phía Harvard nêu rõ: "Dù dưới bất kỳ tên gọi nào, chính phủ đã ngừng dòng tiền chảy vào Harvard như một phần của chiến dịch gây sức ép buộc Harvard phải tuân theo sự kiểm soát của chính phủ đối với các chương trình học thuật của trường. Bản thân điều đó đã vi phạm các quyền hiến định của Harvard".

Bên cạnh đó, trường đại học khẳng định: "Chính phủ đã không và không thể xác định bất kỳ liên hệ nào giữa mối quan ngại về chủ nghĩa bài Do Thái với các nghiên cứu y tế, khoa học, công nghệ và các nghiên cứu khác mà họ đã đóng băng. 

Những nghiên cứu đó có mục đích cứu sống người Mỹ, thúc đẩy thành công của người Mỹ, bảo vệ an ninh của người Mỹ và duy trì vị thế của Mỹ là quốc gia dẫn đầu toàn cầu về đổi mới sáng tạo".

Hiệu trưởng Đại học Harvard Alan Garber ngày 21-4 cũng chỉ trích Nhà Trắng "gây hậu quả thực sự nghiêm trọng đối với bệnh nhân, sinh viên, giảng viên, nhân viên, nhà nghiên cứu và vị thế của nền giáo dục đại học Mỹ trên thế giới".

Theo ông Garber, về vấn đề liên quan đến chủ nghĩa bài Do Thái, chính phủ có nghĩa vụ pháp lý phải phối hợp với trường về những cách chống lại hiện trạng này, thay vì "tìm cách kiểm soát".

"Thay vì hợp tác với Harvard về những nỗ lực đang diễn ra, chính phủ đã tuyên bố đóng băng toàn diện nguồn tài trợ cho các nghiên cứu y tế, khoa học, công nghệ và các nghiên cứu khác không liên quan gì đến chủ nghĩa bài Do Thái và việc tuân thủ quy định VI", nội dung đơn kiện của Harvard lý giải.

Trong đơn kiện của Harvard còn nêu tên các bị đơn: Robert F. Kennedy Jr. - bộ trưởng Bộ Y tế và Dịch vụ nhân sinh; Linda M. McMahon - bộ trưởng Bộ Giáo dục; Stephen Ehikian - quyền quản trị viên của Tổng cục Dịch vụ công; Tổng chưởng lý Pamela J. Bondi; và một số quan chức hành chính khác.

Vụ kiện được trông đợi

Đại diện Hiệp hội Giáo sư đại học Mỹ Rachel Goodman chỉ trích: "Chính quyền ông Trump đang sử dụng việc đe dọa cắt giảm tài trợ như một chiến thuật để buộc các trường đại học phải nhượng bộ. Đây là hành vi phi pháp trắng trợn".

Trước lời đe dọa hủy 1 tỉ USD tài trợ từ ông Trump, Hiệu trưởng Harvard Alan Garber cho biết "những yêu cầu này vượt ra ngoài quyền hạn của chính quyền liên bang".

Phía Harvard đã thuê công ty vận động hành lang Ballard Partners - đơn vị từng làm việc cho chánh văn phòng Nhà Trắng Susie Wiles và Tổng chưởng lý Pam Bondi để đồng hành.

Bên cạnh đó, Harvard cũng nhờ đến sự hỗ trợ của hai luật sư William A. Burck và Robert K. Hur - người từng làm việc tại Bộ Tư pháp trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump.

Cựu hiệu trưởng trường Harvard Larry Summers viết trên X rằng các mối đe dọa từ Nhà Trắng "sẽ phản tác dụng vì ngay cả những người chỉ trích trường đại học cũng sẽ đoàn kết chống lại sự lạm quyền của chế độ khi động cơ chính trị đằng sau vụ truy tố này trở nên rõ ràng".

Giáo sư khoa học chính trị Ryan Enos đã viết một lá thư, được hơn 800 giảng viên ký tên, kêu gọi trường đại học đấu tranh chống lại ông Trump tại tòa án. 

Ông Ryan cho biết quyết định kiện của Harvard "là một tín hiệu lớn không chỉ đối với ngành giáo dục, mà còn đối với xã hội dân sự rằng những gì chính quyền Trump đang làm là bất hợp pháp".

Theo CNN, hơn 100 sinh viên Do Thái tại Harvard đã cùng ký tên trên một bức thư, khẳng định các yêu cầu về chủ nghĩa bài Do Thái của chính phủ biến họ trở thành "con cờ trong một chương trình nghị sự chính trị rộng lớn hơn".

Không những thế, các sinh viên của Harvard phản ứng vô cùng phấn khích trước email của Hiệu trưởng Garber thông báo về vụ kiện. Các sinh viên này ca ngợi sự đấu tranh của trường đại học trước áp lực từ chính phủ và kêu gọi bạn bè đồng trang lứa lên tiếng vì các quyền tự do của mình, theo tờ The New York Times.

Ông Trump 'đại chiến' Harvard

Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa tước quyền miễn thuế của Đại học Harvard, đồng thời đóng băng 2,3 tỉ USD tài trợ liên bang, làm leo thang căng thẳng giữa chính quyền và học giới.