Ngày 8-8, tại thành phố Cần Thơ, Phó chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đã chủ trì hội thảo Thực trạng và giải pháp ứng phó với biến đổi khí hậu tại Việt Nam. Tại hội thảo, rất nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ băn khoăn về thị trường tín chỉ carbon đã nói tới từ rất lâu, nhưng không rõ đến nay ra sao.

Chưa có thị trường tín chỉ carbon!

Đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ cho rằng thị trường carbon ở Việt Nam còn mới, lạ lẫm, ở bước sơ khai, thí điểm, chưa có thị trường và ông đã gặp một số doanh nghiệp đi tắt đón đầu, rất nhanh nhạy trong việc tham gia thị trường carbon. Tuy nhiên để vận hành được, hệ thống đăng ký, kiểm kê, tiêu chuẩn, cấp chứng chỉ… phải được hình thành, xây dựng, quy chuẩn hóa.

Ông Hạ cho rằng với cam kết của Chính phủ Việt Nam đạt mục tiêu net zero vào năm 2050, thời gian còn lại rất ngắn thì lộ trình thế nào, Bộ Nông nghiệp và Môi trường có tham mưu Chính phủ chưa.

Tương tự, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn nói ông quan tâm vấn đề đo lường, báo cáo và thẩm định liên quan đến thị trường carbon, tín chỉ carbon và giao dịch carbon và đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường làm rõ. Đặc biệt, phương pháp đo lường, báo cáo và thẩm định đối với các ngành phát thải lớn (xi măng, thép, giao thông) thì thực tế có báo cáo, triển khai chưa?

Về tín chỉ carbon và các giao dịch từ năm 2020 đến nay, đại biểu hỏi đã cấp bao nhiêu tín chỉ carbon trong nước theo các dự án giảm phát thải được xác minh và có bao nhiêu giao dịch qua thị trường quốc tế. Tiêu chí, quy trình xác lập cho dự án tạo tín chỉ carbon để tham gia thị trường carbon trong nước đến nay cụ thể là gì?

Ông Lê Công Thành, thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cho biết giảm phát thải trong lĩnh vực khác, trong lĩnh vực giao thông khác, trong lĩnh vực môi trường khác, nên Chính phủ phân công rõ ràng. Các bộ ngành phải xây dựng các thông tư kỹ thuật để quy định các phương pháp đo đạc, báo cáo, thẩm định và hạn ngạch tín chỉ carbon.

"Chúng tôi đang xây dựng trình Chính phủ phân bổ hạn ngạch cho các cơ sở có phát thải lớn (thống kê có hơn 100 cơ sở), họ sẽ được phân bổ hạn ngạch phát thải", ông Lê Công Thành nói.

Ông cũng nhận định đây thực sự là thách thức, khó khăn mà các doanh nghiệp này sắp tới phải đối mặt. Lý do là trước đây không để ý tới vấn đề phát thải, giờ phải đảm bảo sản xuất nhưng không vượt quá hạn ngạch phát thải 1 năm được phân bổ.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang phối hợp rất chặt chẽ với bộ, ngành (Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng) về năng lượng, sản xuất thép, xi măng. Trong năm nay, Chính phủ sẽ có quy định phân bổ hạn ngạch này và đây cũng là tiền đề để vận hành được thị trường carbon.

"Chúng ta đang xây dựng, thiết kế được chợ rồi nhưng phải có hàng hóa để đưa vào lưu thông trên thị trường này. Bên cạnh đó, còn có thị trường khác là thị trường tự nguyện mà thế giới có nhưng chưa có ở Việt Nam. Thị trường chúng ta đang xây dựng ở đây là thị trường mang tính chất bắt buộc, tuân thủ.

Có một số doanh nghiệp thực hiện việc đăng ký thông qua tổ chức tư vấn quốc tế để thẩm định, chứng nhận tín chỉ carbon và một số doanh nghiệp đã trao đổi tín chỉ này trên thị trường tự nguyện quốc tế.

Hiện nay Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang tiến những bước cuối cùng để xây dựng hệ thống đăng ký tín chỉ carbon. Sau này tất cả các doanh nghiệp, bất cứ bằng con đường nào, thông qua các tổ chức trong nước hay quốc tế, có tạo dựng tín chỉ cho doanh nghiệp mình thì cũng phải có trách nhiệm đăng ký trên hệ thống đăng ký quốc gia này để theo dõi, giám sát và đây cũng là cơ sở dữ liệu quan trọng để kết nối với sàn giao dịch carbon", ông Thành thông tin.

Tầm nhìn mới, sứ mệnh mới và chiến lược phát triển mới

Phát biểu chỉ đạo tại hội thảo, Phó chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan cho rằng "chúng ta đang trong quá trình chuyển đổi mang tính lịch sử", vì vậy ông đề nghị các bộ, ngành cần đặt ra tầm nhìn mới, phát huy được sứ mệnh mới và thực hiện chiến lược phát triển mới.

Về sứ mệnh mới, cần dẫn dắt quá trình chuyển đổi, thúc đẩy sự tham gia đầu tư của khối doanh nghiệp vào những lĩnh vực đóng vai trò động lực cho tăng trưởng cao, đồng thời vẫn có thể đáp ứng được yêu cầu về giảm phát thải khí nhà kính, chẳng hạn như phát triển năng lượng tái tạo, nhiên liệu sạch, phát triển công nghệ xanh; cần quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội dựa vào thế mạnh tự nhiên kết hợp với công nghệ cao, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Về tầm nhìn mới, cần thúc đẩy đầu tư theo xu thế chuyển đổi xanh, phát triển hạ tầng xanh, carbon thấp, có sức chống chịu trước tác động của biến đổi khí hậu cùng với phục hồi hệ sinh thái tự nhiên, phát triển vốn tự nhiên; thúc đẩy đổi mới, sáng tạo; tiến hành cải cách mạnh mẽ mô hình quản trị, đặc biệt cần có cơ chế hỗ trợ để thực hiện các hành động cấp bách về môi trường, khí hậu.

Về chiến lược phát triển mới, cần tăng cường nguồn lực đầu tư cho các mục tiêu phát triển gắn với các cam kết toàn cầu về khí hậu. Trong đó cần triển khai các phương thức huy động tài chính sáng tạo, thúc đẩy các công cụ mới như tài chính hỗn hợp, trao đổi tín chỉ carbon, áp dụng công cụ định giá carbon phù hợp với xu thế chung của toàn cầu trong bối cảnh mới.

"Chỉ có làm được như vậy, chúng ta mới có thể sử dụng tài nguyên hiệu quả, giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, thúc đẩy các thực hành tiên tiến như kinh tế tuần hoàn và ứng dụng công nghệ cao, phát triển nông nghiệp thông minh, phát thải carbon thấp", ông Hoan nói.

Xuất khẩu lô 500 tấn ‘gạo Việt Nam phát thải thấp’ đầu tiên sang Nhật Bản

500 tấn gạo đầu tiên của Việt Nam mang nhãn hiệu "Gạo Việt xanh phát thải thấp" đã được xuất khẩu vào Nhật Bản, mở ra một triển vọng mới cho ngành hàng lúa gạo Việt Nam.