Cựu thủ tướng Úc bí mật 'tự bổ nhiệm' bản thân làm bộ trưởng 5 bộ

NGUYÊN HẠNH

TTO - Thông tin cựu thủ tướng Úc Scott Morrison bí mật tuyên thệ nhậm chức tại 5 bộ chủ chốt trong thời kỳ đại dịch đã gây rúng động dư luận. Ngày 17-8, ông Morrison đã phải tổ chức họp báo để giải thích về quyết định của mình.

Cựu thủ tướng Úc Scott Morrison - Ảnh: REUTERS

Ông Morrison rời khỏi vị trí lãnh đạo Đảng Tự do của Úc sau thất bại trong cuộc tổng tuyển cử hồi tháng 5.

Tại cuộc họp báo ngày 17-8, vị cựu thủ tướng này đã phải trả lời một loạt chỉ trích từ chính phủ của Đảng Lao động và chính đảng của ông về một động thái chưa từng có do ông thực hiện.

Ngày 16-8, Thủ tướng Anthony Albanese đã gây chấn động khi tuyên bố ông Morrison bí mật bổ nhiệm mình vào vị trí lãnh đạo 5 bộ bao gồm Nội vụ, Ngân khố, Y tế, Tài chính và Lao động từ năm 2020 đến năm 2021.

Theo Hãng tin Reuters, 3 trong số bộ trưởng của các bộ này không hề hay biết ông Morrison đã chia sẻ quyền lực với họ cho đến khi thông tin trên được tiết lộ.

Ông Morrison đã nhậm chức bộ trưởng y tế và bộ trưởng tài chính khi Úc đón làn sóng COVID-19 đầu tiên vào năm 2020.

Tháng 5-2021, ông Morrison tiếp tục nhậm chức bộ trưởng nội vụ và ngân khố.

"Tôi đang lái con tàu ở giữa cơn bão", ông Morrison nói với báo giới và hồi tưởng thời điểm đại dịch COVID-19 ập đến Úc vào năm 2020.

"Chỉ với tư cách là thủ tướng, tôi mới thực sự hiểu được sức nặng của trách nhiệm đè lên vai mình chứ không phải ai khác", ông nói thêm.

Cựu thủ tướng Úc cho biết ông không "tiếp quản" các bộ sau khi được Toàn quyền Úc làm lễ tuyên thệ nhậm chức. Ngoài ra, ông khẳng định không can thiệp vào công việc của bất cứ bộ trưởng nào, ngoại trừ một lần khi ông từ chối một dự án tài nguyên.

Ông Morrison nói bản thân không thông báo cho các bộ trưởng vì ông sẽ chỉ sử dụng quyền hạn trong trường hợp khẩn cấp.

"Việc các bộ trưởng không hề hay biết về điều này là bằng chứng cho việc tôi không can thiệp vào bất kỳ hoạt động nào của họ", ông nhấn mạnh.

Ông George Williams, một chuyên gia luật hiến pháp tại Đại học New South Wales, cho biết Úc có một hệ thống nội các dựa vào một nhóm lãnh đạo cùng điều hành một quốc gia, chứ không phải hệ thống tổng thống.

Ông Williams nói: "Bản thân sự bí mật mới là nguyên nhân tại sao đây là một vấn đề".

Trong khi đó, ngày 16-8, Bộ trưởng Ngân khố Úc Jim Chalmers tuyên bố hành vi của ông Morrison là "độc tài" và liệu ông có ở lại quốc hội hay không là một phép thử đối với sự lãnh đạo của lãnh đạo Đảng Tự do Peter Dutton.

Ông Morrison đã bác bỏ điều này và cho rằng ông đã làm theo quyền hạn khẩn cấp, với cương vị thủ tướng được bầu một cách dân chủ và đúng luật.

Bộ trưởng Nội vụ Clare O'Neil nói với Đài ABC rằng các cơ quan tình báo không biết Morrison là bộ trưởng nội vụ.

Theo Reuters, ông O'Neil sẽ có buổi tham vấn cùng Thủ tướng Albanese về vấn đề trên.

Ông Morrison có quyền?

Hôm 16-8, cựu phó thủ tướng Úc Barnaby Joyce cho biết ông không đồng ý với quyết định của ông Morrison nhưng thừa nhận cựu lãnh đạo này có "quyền làm điều đó" và "không có vấn đề pháp lý". “Thành thật mà nói, tôi không đồng ý với điều đó. Quyết định thuộc toàn quyền của ông ấy. Không có vấn đề pháp lý nào khi thực hiện điều đó. Song dựa trên cơ sở của hệ thống nội các, tôi thực sự không đồng tình với quyết định này", ông Joyce nói.

Toàn quyền Úc David Hurley cũng chia sẻ quan điểm này, cho rằng việc đó là "không có gì lạ".

Theo Đài Sky News Australia, Thủ tướng Úc dự kiến sẽ tiết lộ quyết định liên quan tới vụ việc vào này 23-8, sau khi nhóm họp cùng nội các của mình. Giới quan sát dự đoán rằng ông Albanese có khả năng sẽ công bố một cuộc điều tra chính thức.

Úc muốn vừa hợp tác vừa đấu tranh với Trung Quốc

TTO - Thủ tướng Úc Anthony Albanese kêu gọi Bắc Kinh dỡ bỏ tất cả các hạn chế thương mại với Canberra, tuyên bố sẵn sàng hợp tác với Trung Quốc khi có thể nhưng sẽ đấu tranh vì lợi ích quốc gia khi cần thiết.

NGUYÊN HẠNH