Chủ tịch nước Trần Đại Quang gặp gỡ huyền thoại Fidel Castro ở Havana ngày 15-11-2016 - Ảnh của Alex Castro đăng trên báo Granma của Cuba

Trong chuyến thăm chính thức Cộng hòa Cuba của Chủ tịch nước Trần Đại Quang, bắt đầu từ ngày 15-11-2016, theo lịch trình có ghi vào lúc 14h45, tức khoảng một giờ sau khi về tới nhà khách: rời đi hoạt động riêng! 

Rất ít người biết rằng "hoạt động riêng" ấy là việc Chủ tịch nước Trần Đại Quang đi thăm Fidel Castro!

Hầu như ai đến Cuba cũng mong muốn được gặp Fidel, nhưng việc đó không hề dễ dàng. 

Sau khi bị ngã năm 2004 ở một cuộc mittinh rồi phẫu thuật dạ dày năm 2006, sức khỏe của Fidel không còn như xưa. Fidel hạn chế tiếp khách, nhất là khách nước ngoài. 

Ngay cả khi khách đã ấn định được cuộc hẹn với Fidel thì cũng không hoàn toàn chắc chắn là cuộc gặp đó sẽ diễn ra, bởi tất cả phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe của nhà lãnh đạo huyền thoại của Cuba.

Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã có nhiều dịp đến Cuba, nhưng đây là chuyến thăm chính thức đầu tiên của ông trên cương vị chủ tịch nước. Thế nên ông mong muốn trong chuyến thăm này sẽ có cuộc gặp với Fidel. 

Sau rất nhiều trao đi đổi lại, đến trước khi Chủ tịch nước Trần Đại Quang rời Hà Nội, phía Cuba mới thông báo: cuộc gặp với Fidel sẽ diễn ra vào lúc 15h chiều 15-11-2016 theo giờ Cuba.

Cuộc gặp đã diễn ra đúng hẹn tại phòng khách trong nhà của Fidel. Tiếp Chủ tịch nước Trần Đại Quang và phu nhân, ngoài Fidel có con trai Fidel là ông Alex Castro và mẹ, bà Dalia Soto del Valle.

Chỉ có nhiếp ảnh gia riêng của Chủ tịch Fidel được phép ghi lại những hình ảnh của cuộc gặp.

Nhà lãnh đạo Fidel nhận quà tặng từ Chủ tịch nước Trần Đại Quang và phu nhân ngày 15-11-2016 - Ảnh của Alex Castro đăng trên báo Granma của Cuba

Trời thủ đô Havana vào dịp cuối thu nên khá mát vào buổi chiều. Fidel ngồi trên chiếc ghế có bánh xe, chân đi tất ấm, mặc áo sơmi bên trong, bên ngoài khoác áo thể thao theo phong cách quen thuộc khi tiếp khách. 

Hàm râu nổi tiếng của Fidel đã bạc theo màu tóc. Ông đeo kính, thường xuyên nở nụ cười hiền trong khi nói chuyện.

Cuộc gặp mở đầu với vẻ nghiêm trang khi Chủ tịch nước Trần Đại Quang cùng Fidel chuyển những lời thăm hỏi tới lãnh đạo của hai bên. Trước đó 4 năm, tháng 4-2012, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã tới thăm Cuba và có cuộc gặp với Fidel...

Không khí cuộc gặp trở nên ấm áp khi bất chợt Fidel hỏi về tình hình phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam. Fidel đặc biệt quan tâm đến nông nghiệp, lĩnh vực hai nước có nhiều dự án hợp tác. 

Vị lãnh đạo huyền thoại tỏ lời cảm ơn Việt Nam đã giúp đỡ Cuba trong quá trình khắc phục khó khăn do lệnh cấm vận gây ra, càng ngày càng tự chủ về lương thực.

Trong sự ngạc nhiên của Chủ tịch nước Trần Đại Quang, nhà lãnh đạo Cuba hỏi rất cặn kẽ về cây đậu nành và cây ngô, những loại cây có vai trò quan trọng trong ngành công nghiệp thức ăn chăn nuôi. 

Fidel cũng hỏi tỉ mỉ về cách trồng lúa nước, cách nuôi thủy sản, về sản lượng đánh bắt xa bờ của ngư dân Việt Nam...

Fidel giới thiệu một số loại hạt gieo trồng ở các nước Mỹ Latin. Ông bẻ đôi vài hạt, nói đó là loại hạt có hàm lượng dinh dưỡng cao, thích hợp để bổ sung cho sản xuất lương thực. 

Rồi nhà lãnh đạo cách mạng Cuba hỏi: "Việt Nam đang tiến hành công cuộc công nghiệp hóa, vậy đời sống của người dân Việt Nam có được cải thiện nhiều hay không?".

Cuộc nói chuyện giữa Chủ tịch nước Trần Đại Quang và Fidel kéo dài hơn một giờ mà thần sắc của nhà lãnh đạo cách mạng Cuba vẫn tươi tắn. Lần đầu tiên Fidel có cuộc gặp riêng với Chủ tịch nước Trần Đại Quang nhưng có cảm tưởng hai người đã thân thiết từ lâu.

Chủ tịch nước Trần Đại Quang tặng Fidel bức tranh chân dung nhà lãnh đạo cách mạng Cuba ghép bằng đá quý do các nghệ nhân Việt Nam tạo tác. Fidel chỉ vào bức tranh chân dung mình, nói vui: "Đây là hồi tôi còn trẻ, còn bây giờ khác nhiều rồi!".

Cuộc nói chuyện dường như không dứt nếu như Chủ tịch nước Trần Đại Quang không lo rằng nếu nói chuyện dài sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của Fidel, nên đành chủ động lưu luyến nói lời tạm biệt...

Chuyến công tác kéo dài. Từ Cuba, chúng tôi xuôi xuống Nam Mỹ tới Peru dự Hội nghị cấp cao APEC 2016, rồi từ đó bay sang Ý với chuyến thăm song phương. Từ Ý, đoàn tiếp tục bay sang Đông Phi, tới Madagascar để dự cuộc gặp cấp cao phong trào Pháp ngữ.

Chính ở thủ đô Antananarivo của Madagascar, vào một buổi chiều, chúng tôi sững sờ khi nghe tin Fidel đã ra đi.

Ngay lập tức, Chủ tịch nước Trần Đại Quang gọi mấy anh em phóng viên chúng tôi lên, với một mệnh lệnh ngắn gọn mà không kém phần xúc cảm: Hãy viết về Fidel, người bạn lớn của nhân dân Việt Nam! Đấy là người mới mười ngày trước, Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã gặp ở Havana mà không biết rằng đó là cuộc gặp cuối cùng...

Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc mặc niệm Chủ tịch nước Trần Đại Quang

Đại diện các nước tham dự phiên họp Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc dành 1 phút mặc niệm Chủ tịch nước Trần Đại Quang - Ảnh: TTXVN

Rạng sáng 22-9 (theo giờ Việt Nam), Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc đã dành 1 phút mặc niệm Chủ tịch nước Trần Đại Quang.

Hoạt động này diễn ra trong khuôn khổ phiên họp toàn thể thứ 3 của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc khóa 73.

Phát biểu trước khi mở đầu phiên họp, Chủ tịch Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc, bà Maria Espinosa Garces đã thông báo về việc qua đời của Chủ tịch nước Trần Đại Quang, đồng thời gửi lời chia buồn sâu sắc tới gia đình Chủ tịch nước, Chính phủ và nhân dân Việt Nam.

Tiếp đó, Đại hội đồng đã dành 1 phút mặc niệm Chủ tịch nước Trần Đại Quang.

Cùng ngày, thay mặt Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres, người phát ngôn Stéphane Dujarric cũng bày tỏ nỗi buồn của ông Guterres trước sự kiện Chủ tịch nước Trần Đại Quang qua đời.

Ông Dujarric nói trong tuyên bố trước Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc: "Tổng thư ký Guterres chia sẻ sự cảm thông sâu sắc nhất tới gia đình ngài Chủ tịch và Chính phủ cũng như người dân Việt Nam.

Là một người bạn của Liên Hiệp Quốc và là một nhân vật quan trọng thúc đẩy sự phát triển của Việt Nam, Chủ tịch Trần Đại Quang sẽ còn được nhớ đến mãi ở trong và ngoài nước".

Những hoạt động cuối cùng của Chủ tịch nước Trần Đại Quang

TTO - Những hoạt động cuối cùng của Chủ tịch nước Trần Đại Quang trước khi ông từ trần lúc 10 giờ 5 phút ngày 21-9-2018 tại Bệnh viện Trung ương quân đội 108.