Honduras: quân đội bắt giữ tổng thốngHonduras: tổng thống lâm thời ban bố lệnh giới nghiêm

Ngày 28-6, tiếng súng đã vang lên gần dinh tổng thống ở Honduras, nơi xuất hiện những cuộc biểu tình phản đối việc quân đội tiến hành đảo chính vài giờ trước. Reuters mô tả cả ngàn người ủng hộ tổng thống cánh tả Manuel Zelaya, một số đeo mặt nạ và mang gậy gộc, đã lập nên các hàng rào ở ngay trung tâm thủ đô Teguicigalpa và phong tỏa các con đường vào dinh tổng thống.

Phóng to

Tổng thống Honduras Manuel Zelaya (trái) được Tổng thống Venezuela Hugo Chavez chào đón tại hội nghị khẩn cấp của các nhà lãnh đạo Trung Mỹ ở Managua (Nicaragua) bàn về cuộc chính biến tại Honduras - Ảnh: Reuters

Trong ngày 28-6, xe bọc thép đã xuất hiện trên những đường phố thủ đô và binh sĩ chiếm giữ tòa nhà tổng thống.

Quốc hội Honduras đã chỉ định Chủ tịch quốc hội Roberto Michaletti làm tổng thống lâm thời. Ông Michaletti tuyên bố tình trạng giới nghiêm 48 giờ. Tòa án tối cao nước này khẳng định đã ra lệnh cho quân đội tiến hành cuộc đảo chính quân sự đầu tiên tại quốc gia Trung Mỹ này kể từ sau chiến tranh lạnh.

Ông Zelaya, 56 tuổi, lên nắm quyền từ năm 2006. Ông bị lật đổ vì đã “chọc giận” hai nhánh lập pháp, tư pháp và quân đội Honduras với việc tìm kiếm những thay đổi hiến pháp mở đường cho tổng thống tiếp tục thêm một nhiệm kỳ bốn năm lần thứ hai. Khi lưu vong sang Costa Rica, ông Zelaya tuyên bố với đài truyền hình rằng ông đã bị quân đội “bắt cóc” và chỉ có đủ thời gian để thay bộ đồ ngủ trước khi bị giải lên một chiếc máy bay quân sự.

Honduras là một nước nghèo có 7 triệu dân với các nguồn xuất khẩu chính là cà phê, hàng dệt may và chuối. Honduras đã duy trì được ổn định chính trị sau khi kết thúc sự cai trị của chính quyền quân sự vào đầu những năm 1980.

Cuộc chính biến bị Tổng thống Venezuela Hugo Chavez, người trước nay vẫn ủng hộ các lực lượng cánh tả ở Mỹ Latin, lên án mạnh mẽ. Ngày 28-6, ông Chavez đã ra lệnh đặt quân đội Venezuela trong tình trạng báo động “một khi quân đội Honduras có hành động chống lại đại sứ quán hay phái đoàn ngoại giao của Venezuela ở Honduras” - Reuters cho biết.

Chính quyền của Tổng thống Mỹ Barack Obama, Liên minh châu Âu và nhiều chính phủ nước ngoài khác cũng đã lên tiếng ủng hộ ông Zelaya. Tổ chức các nước châu Mỹ (OAS) còn yêu cầu đưa ông Zelaya quay lại cương vị tổng thống “ngay lập tức và vô điều kiện”.

Tuy nhiên, bất chấp áp lực quốc tế, Tổng thống lâm thời Michaletti tuyên bố: “Tôi không nghĩ bất kỳ ai ở đây, Barack Obama hay Hugo Chavez, có quyền đến và đe dọa (Honduras)”. AP còn dẫn lời ông Michaletti khẳng định cuộc đảo chính được tiến hành “để bảo vệ sự tôn trọng đối với luật pháp và những nguyên tắc dân chủ”. Ông cũng đe dọa sẽ bỏ tù và đem ông Zelaya ra xét xử nếu ông này quay lại Honduras bởi “chắc chắn 80-90% người dân Honduras sẽ hạnh phúc vì những gì xảy ra hôm nay”.

Đáp lại, trước khi đi Managua (Nicaragua) trên một trong những chiếc máy bay của ông Chavez để dự cuộc gặp gỡ cấp vùng của các nhà lãnh đạo Trung Mỹ, ông Zelaya nói với AP rằng ông muốn trở về nước và vẫn là tổng thống của Honduras.

Chính quyền Mỹ đã phủ nhận có liên quan tới cuộc chính biến và nói Washington vẫn chỉ công nhận Zelaya là tổng thống của Honduras. Reuters bình luận cuộc đảo chính “có thể là một bài trắc nghiệm sớm đối với ông Obama khi ông đang cố hàn gắn hình ảnh sứt mẻ của Mỹ ở khu vực Mỹ Latin”. Mỹ hiện có khoảng 550-600 quân đồn trú ở căn cứ không quân Soto Cano tại Honduras, cũng là bộ chỉ huy lực lượng phối hợp của Mỹ trong vùng, để tiến hành các chiến dịch nhân đạo, chống ma túy và phòng chống thiên tai.