Người đứng thẳng sống cách đây 1,8 triệu năm có phải sở hữu ngôn ngữ đầu tiên? - Ảnh: Alamy

Giả thuyết này do Daniel Everett, giáo sư của Trường ĐH Bentley (Massachusetts, Mỹ) đồng thời là tác giả của quyển How Language Began (Ngôn ngữ bắt đầu ra sao?), đưa ra mới đây.

Trước đó, hầu hết nhà cổ sinh vật học đều cho rằng ngôn ngữ là bước tiến vượt bậc của người Homo Sapiens (người tinh khôn) cách đây khoảng 350.000 năm.

Nhưng theo GS Everett, người đứng thẳng sống cách đây 1,8 triệu năm đã sáng tạo ra ngôn ngữ và sử dụng ngôn ngữ khi săn bắn hay khi đóng tàu chinh phục những hòn đảo xa như Flores ở Indonesia và Crete ở Hi Lạp.

"Mọi người cho rằng người đứng thẳng chưa thông minh, đơn giản chỉ là một sinh vật giống khỉ. Nhưng tôi thấy người đứng thẳng có những bước tiến rất lớn ở thời đại của mình", GS Everett phát biểu tại cuộc gặp thường niên của Hiệp hội vì sự phát triển khoa học Mỹ (AAAS) ở Austin, Texas.

Họ có khả năng lập kế hoạch, có thể chế tác công cụ. Trong đó, "gia tài" lớn nhất mà người đứng thẳng để lại là khả năng đóng tàu vượt đại dương.

"Đại dương không phải là trở ngại của người đứng thẳng. Họ đã đi khắp thế giới. Do đó họ cần thuyền và cần ít nhất khoảng 20 người đồng hành để có thể đến được đích", GS Everett nói.

"Do đó, người đứng thẳng rất cần ngôn ngữ để khi chèo thuyền. Họ không thể chèo không có tổ chức như trên một khúc gỗ vì sẽ bị đánh chìm khi gặp sóng lớn. Họ phải có khả năng sử dụng mái chèo thành thạo. 

Và họ cần phải nói "chèo" hay "ngưng chèo" cho cả thuyền thực hiện đồng loạt. Họ không chỉ cần những tiếng kêu thông thường, họ cần ngôn ngữ", GS Everett lập luận.

Hóa thạch của não người đứng thẳng tìm thấy ở Indonesia - Ảnh: ABBIE TRAYLER-SMITH

GS Everett khẳng định: "Có thể họ chưa nói được những câu dài nhưng họ chắc chắn đã có thể dùng ngôn ngữ. Có thể so sánh ngôn ngữ của họ như một chiếc Ford, còn ngôn ngữ của chúng ta kiểu Tesla. Nhưng ngôn ngữ 'kiểu Ford' đó không phải là tiền ngôn ngữ mà chính là một ngôn ngữ".

"Người Homo Erectus cần được tôn trọng hơn, bởi người Homo Neanderthalis hay người Homo Sapiens (người tinh khôn) sau này đều thừa hưởng di sản của người Homo Erectus để lại", GS Everett chốt lại.

Người đứng thẳng (Homo Erectus) là loài đầu tiên của chi Homo, do đó được xem là loài người đầu tiên.

Người đứng thẳng có thể đứng trên 5 chân dài khoảng 30cm. Não của người đứng thẳng rất lớn, khoảng 950cm³, gần bằng kích thước của não phụ nữ châu Âu ngày nay.

Nơi ở của họ đã có nhiều tiến bộ khi nơi tách biệt giữa trồng trọt, chăn nuôi cũng như nơi ở, nơi ngủ và nơi sinh hoạt chung.

Tuy nhiên đến nay giả thuyết về người đứng thẳng có ngôn ngữ của GS Everett gặp phải không ít ý kiến trái chiều.