Jessica Chastain (vai Antonina, thứ hai từ trái sang), người phụ nữ trông coi vườn thú Warsaw đã cứu hơn 300 người Do Thái và giấu họ dưới những tầng hầm của vườn thú trong thời diệt chủng của Đức quốc xã - Ảnh: IMDb

Là một trong những bộ phim độc lập thành công nhất nửa đầu năm 2017, The Zookeeper’s wife là phim của nữ đạo diễn người New Zealand Niki Caro (tác giả bộ phim nữ quyền Whale rider - 2002), dựa theo cuốn tự truyện của Diane Ackerman - vợ một giáo sư trông coi vườn thú ở Warsaw, Ba Lan và là người giải cứu hàng trăm nạn nhân Do Thái trong thời Đức quốc xã.

Thấm đẫm màu sắc nữ tính

Có lẽ góc nhìn từ một người phụ nữ trong cuốn tự truyện cùng với bàn tay của một nữ đạo diễn khiến bộ phim thấm đẫm màu sắc nữ tính, giàu tính nhân bản, nhưng đồng thời cũng đánh mất phần nào sự khốc liệt và dữ dội cần có của một bộ phim về đề tài diệt chủng.

Bộ phim mở đầu với những hình ảnh tuyệt đẹp khi đặc tả những chi tiết trong vườn thú Warsaw - một trong những vườn thú lớn và phong phú nhất ở châu Âu những năm 1930.

Ở đó, tiến sĩ Jan Zabinskin (diễn viên Phần Lan Johan Heldenbergh đóng) và vợ ông là Antonina (ngôi sao Hollywood Jessica Chastain đóng) đang tận hưởng những ngày tháng hạnh phúc nhất.

Họ yêu nghề, yêu công việc và yêu những con thú như thành viên trong gia đình. Antonina chăm sóc những con thú như chăm sóc những đứa con của cô, ngay cả những con thú dữ tợn nhất. Con trai nhỏ của cô thì quấn quýt và thậm chí còn đi ngủ với một chú thú cưng trên giường.

Nhưng những cảnh bình yên và hạnh phúc đó kéo dài không lâu khi Chiến tranh thế giới thứ 2 bắt đầu nổ ra, Đức xâm chiếm Ba Lan và những trận bom bắt đầu ném xuống thủ đô của Ba Lan.

Vườn thú Warsaw tan tác, nhiều con thú bị giết chết và phá cổng chạy rông trên đường phố. Những cảnh tang thương và nguy hiểm khiến tiến sĩ Jan khuyên vợ và con nên dời đi chỗ khác, nhưng Antonina không thể bỏ lại vườn thú nên quyết định ở lại.

Giữa thời điểm căng thẳng và nguy hiểm đó, tay chỉ huy vườn thú Berlin, tiến sĩ Lutz Heck (diễn viên Đức Daniel Bruhl đóng) - “nhà động vật học của Hitler” - xuất hiện và ra lệnh giải thể vườn thú Warsaw, bắn chết những con thú và chỉ giữ lại giống bò quý mà hắn ta muốn nhân giống.

Gia đình tiến sĩ Jan không muốn rời xa vườn thú đã gắn bó với cả cuộc đời, họ xin Heck giữ lại vườn thú để làm trại nuôi heo, cung cấp thịt cho lính Đức quốc xã.

Nhưng thực chất là để họ thực hiện một sứ mệnh vừa cao cả vừa nguy hiểm: cứu và che giấu những người Do Thái bị Đức quốc xã đưa đến các Ghetto để giết chết.

Đó cũng là lúc câu chuyện chuyển hướng sang một màu sắc khác và có thể bóp nghẹt trái tim người xem bởi sự căng thẳng lẫn hồi hộp vì chỉ cần một sơ sẩy nhỏ, không chỉ hàng trăm mạng người Do Thái bị giết chết mà ngay cả gia đình Jan và Antonina cũng khó bảo toàn tính mạng.

Một cảnh trong phim THE ZOOKEEPER'S WIFE

Những chất liệu sống động

Rất nhiều chi tiết trong phim có thể làm tan chảy trái tim người xem bởi lòng nhân từ cao cả của Antonina.

Cô cứu một cô bé vị thành niên bị hai tên lính Đức hãm hiếp, chữa lành vết thương và dư chấn tinh thần cho cô bé.

Tiến sĩ Jan liều lĩnh đến các trại tập trung để cứu giúp những nạn nhân mà ông qua mắt bọn bảo vệ rằng họ là những tiến sĩ động vật học. Tất cả những nạn nhân này đều được đưa về giấu bên dưới các tầng hầm của vườn thú.

Số nạn nhân được giải cứu tăng lên mỗi ngày, cũng đồng nghĩa với sự nguy hiểm rình rập họ, nhất là mỗi khi tay tiến sĩ Heck xuất hiện.

Thậm chí hạnh phúc của gia đình Antonina có nguy cơ đổ vỡ khi Heck thể hiện tình cảm ra mặt với Antonina và người phụ nữ nhân từ này, trong những giây phút hoảng loạn vì sợ lộ bí mật, phải giả vờ đáp lại tình cảm của hắn ta trước sự chứng kiến của người chồng.

Tính chất tự truyện của tác phẩm gốc khiến bộ phim chuyển thể có được những chất liệu sống động dựa trên các chi tiết có thật của lịch sử.

Phong cách đạo diễn giàu nữ tính của Niki Caro cũng giúp phim có nhiều khoảnh khắc cảm động và lấy được nước mắt người xem.

Tuy nhiên, những thế mạnh này từng được khai thác trong các bộ phim về đề tài diệt chủng Do Thái trước đây, từ kiệt tác Schindler’s list (1993) của Steven Spielberg đến The Pianist (2002) xuất sắc của Roman Polanski và nhiều phim khác.

Vì vậy The Zookeeper’s wife dù là một bộ phim hấp dẫn và lôi cuốn về mặt thưởng thức, lại thiếu những điểm nhấn về mặt nghệ thuật hay đào sâu hơn thế giới nội tâm của những con người trong cơn khốn cùng hay giữa lằn ranh của sống chết.

Một ẩn dụ khác vốn là thế mạnh và được đánh giá cao trong tác phẩm của Diane Ackerman là “vườn thú - người”, khi bà mô tả thân phận của những con người, những nạn nhân sống dưới tầng hầm vườn thú cũng không khác gì những con thú bị loài người nhốt giữ.

Ẩn dụ đó đã không được khai thác đến tận cùng để làm nổi bật thân phận con người.

Xem một số hình ảnh cảm động của Jessica Chastain với các con thú: