Nhưng chỉ có một người vui. Đó là Pirlo, khi anh cùng đồng đội vượt qua được tuyển Anh. Cách đây hai năm, tại Euro 2012, Pirlo đã được bầu là cầu thủ xuất sắc nhất trong trận thắng Anh từ loạt sút luân lưu. Và cũng ở giải này, Pirlo nổi lên như một hiện tượng. Năm ấy, mọi người cũng đã gọi Pirlo là “lão tướng”. Và ai cũng đinh ninh Euro 2012 là giải đấu cuối của Pirlo trong màu áo tuyển Ý, bởi nỡ lòng nào lại bắt một ông già như thế ra trận!

Nhưng Pirlo vẫn có mặt ở Brazil 2014, vẫn đá đủ 90 phút, và rõ ràng không còn bằng Euro 2012, ngoại trừ một cú sút phạt tuyệt đỉnh ở cuối trận, mà chỉ có xà ngang mới cứu được tuyển Anh!

Trong khi đó, Forlan không hạnh phúc như Pirlo dù sinh cùng năm, cùng tháng, cùng ngày khi bị đội bóng “vô danh” nhưng trẻ trung Costa Rica hành hạ ra trò. Cách đây bốn năm, Forlan 31 tuổi, đã rực sáng ở bầu trời Nam Phi khi đóng vai chính đưa Uruguay đến hạng tư World Cup. Với Forlan, đó là lần phựt sáng của ngọn đèn dầu trước khi tắt. Bởi sau đó, anh không còn khoác áo cho những CLB danh tiếng mà phải “dạt” về Internacional của Brazil!

Sau ba ngày đầu tiên của World Cup 2014, lởn vởn trong đầu tôi là những câu chuyện về các lão tướng, không chỉ Pirlo, Forlan mà cả Iniesta, Xavi. Trong số bốn tên tuổi tuyệt đỉnh này, khả dĩ còn mỗi mình Pirlo là còn tạm được. Nhưng lẽ ra chỉ nên sử dụng anh theo kiểu tung ra ở hiệp hai để gây sốc cho đối thủ, chứ không thể đóng vai “trái tim” bơm máu nuôi toàn cơ thể.

Tại sao những con người lão luyện như Prandelli, Del Bosquet, Tabarez lại cứ bám vào những ông cụ đã qua thời hoàng kim? Họ bảo thủ chăng? Hay họ không có một phương án nào tốt hơn để thay thế các lão tướng, hoặc chỉ sử dụng họ cho từng thời điểm?

Tất cả câu hỏi cũng có thể là lời giải. Nhưng tôi thích cách giải thích thế này: Sự mặc định trong tư duy của con người quá lớn. Khi quyết định chọn người cho từng vị trí, các HLV lão luyện cũng không thắng được cái tên đã hằn sâu trong trí óc của những người khổng lồ như Forlan, Pirlo, Iniesta, Xavi, dù bây giờ họ chỉ còn là những chiếc bóng. Điều đó cũng tương tự như phần lớn trong chúng ta, dù vẫn biết Tây Ban Nha đã qua thời hoàng kim, nhưng việc đội bóng này gần một thập niên không có đối thủ đã khiến hầu hết xem nhẹ Hà Lan. Hay hình bóng Forlan cùng Uruguay của bốn năm trước đã làm lu mờ một Costa Rica trẻ trung trong tâm trí mọi người.

Ai cũng nói được rằng người già hãy lui về hậu trường cho lớp trẻ bung ra. Nhưng thử hỏi mấy ai thắng được sự mặc định trong tư duy, để mạnh dạn thay thế người già?