Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Barack Obama sau cuộc họp báo ở Nhà Trắng trưa 7-7 (giờ Mỹ) Ảnh: Reuters

Đối với một cuộc gặp gỡ mang tính biểu tượng cao như cuộc hội đàm giữa Tổng thống Mỹ Barack Obama với Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng, các nhà quan sát trong nước và quốc tế hẳn sẽ ít chờ đợi những cam kết cụ thể. 

Thế nhưng những nội dung đạt được tại cuộc hội kiến có tính chất lịch sử này ở Nhà Trắng ngày 7-7 không khỏi gây nên sự ngạc nhiên đáng hài lòng đối với dư luận về tầm nhìn chiến lược cũng như các thỏa thuận cụ thể và thực chất.

Tầm nhìn chiến lược thể hiện trên hai phương diện: Thứ nhất, hai bên đã đánh giá tổng quát những phát triển tích cực và thực chất trên nhiều lĩnh vực hợp tác của quan hệ song phương Việt Nam và Hoa Kỳ trong 20 năm qua, không lẩn tránh các bất đồng về tư tưởng và hệ thống chính trị vẫn tồn tại giữa hai nước. Đồng thời khẳng định quyết tâm “làm sâu sắc quan hệ đối tác lâu dài, hướng tới tương lai quan hệ song phương và phát huy quan hệ đối tác toàn diện”. 

Thứ hai, hai bên thể hiện sự nhất trí và các nhận thức chung đối với hàng loạt vấn đề khu vực và toàn cầu: từ các mối đe dọa an ninh truyền thống, phi truyền thống, thảm họa thiên nhiên, an ninh nguồn nước, biến đổi khí hậu, an ninh hạt nhân; các quyền tự do hàng hải và hàng không, an ninh và an toàn hàng hải, bảo đảm tất cả hành động và hoạt động phải phù hợp với luật pháp quốc tế; khẳng định tầm quan trọng và ủng hộ các diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC), Thượng đỉnh Đông Á (EAS)… 

Cuộc hội đàm của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Barack Obama tại Washington đã đạt được một số thỏa thuận song phương cụ thể, trên tinh thần hiểu biết và đáp ứng các mối quan tâm của nhau.

Trong đó có những thỏa thuận quan trọng như tái khẳng định tiếp tục hợp tác song phương trong lĩnh vực quốc phòng và an ninh, như đã được đề cập trong Tuyên bố tầm nhìn chung về quan hệ quốc phòng Việt Nam - Hoa Kỳ. 

Phối hợp chặt chẽ với các bên tham gia đàm phán khác để hoàn tất sớm nhất có thể Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), tiến hành những cải cách cần thiết nhằm đáp ứng tiêu chuẩn cao của TPP, trong đó có nội dung liên quan tới Tuyên bố của ILO năm 1998 về nguyên tắc cơ bản và quyền tại nơi làm việc. 

Hoa Kỳ cũng tái khẳng định tiếp tục ủng hộ và tăng cường hợp tác mang tính xây dựng với Việt Nam trong cải cách kinh tế và ghi nhận sự quan tâm của Việt Nam đạt được quy chế kinh tế thị trường. 

Đối với vấn đề dân chủ, nhân quyền, tôn giáo là những nội dung nội bộ Hoa Kỳ quan tâm, trên tinh thần thẳng thắn, xây dựng, hai bên khẳng định tiếp tục ủng hộ việc thúc đẩy và bảo vệ quyền con người; khuyến khích sự hợp tác hơn nữa nhằm bảo đảm mọi người, bao gồm cả những thành viên của các nhóm dễ bị tổn thương, không phân biệt giới, chủng tộc, tôn giáo hoặc khuynh hướng giới tính và bao gồm cả người tàn tật, được hưởng đầy đủ quyền con người. Hai bên hứa hẹn ủng hộ việc duy trì đối thoại tích cực, thẳng thắn và xây dựng về quyền con người nhằm tăng cường hiểu biết lẫn nhau và thu hẹp khác biệt.

Cuộc gặp gỡ thượng đỉnh Việt - Mỹ lần này sẽ góp phần quan trọng kết thúc cơn “hội chứng” Việt Nam ở Hoa Kỳ và cơn “hội chứng” Hoa Kỳ ở Việt Nam. Hai nước cần chuyển hóa những cơn “hội chứng” ấy thành cơ hội hợp tác toàn diện nhằm thúc đẩy quan hệ hai nước sang một giai đoạn phát triển mới.