Trang Facebook của New York Times. Ảnh chụp màn hình ngày 13-5

Như TTO đã đưa tin, Facebook giới thiệu chương trình hợp tác với các hãng tin, báo chí truyền thông mang tên Instant Articles với chức năng đưa tin tức mới nhất đến trực tiếp thiết bị di động của người dùng.

Giới truyền thông hồi hộp

Trong khi rất nhiều tờ báo hiện nay vẫn chia sẻ các link tin bài của họ trên Facebook để thu hút bạn đọc đến trang web của họ (nhưng việc mở các link này trên mobile đôi khi rất chậm và gây khó chịu với bạn đọc – mỗi lần có thể mất tới 8 giây) thì Instant Articles (bài đọc ngay tức khắc) giảm được thời gian cho quá trình này.  

Theo New York Times, tốc độ hiển thị bài với Instant Articles sẽ tăng gấp khoảng 10 lần so với hiện nay và các tờ báo có thể bán hoặc nhúng các quảng cáo vào bài rồi giữ toàn bộ nguồn thu hoặc là để Facebook bán và ăn chia phần trăm (Facebook lấy 30%).

Vivian Schiller, một cựu lãnh đạo ở NBC, New York Times và Twitter, đánh giá: “Độc giả giờ ở đó. Họ quá lớn nên không thể phớt lờ”.

James Bennet, tổng biên tập của The Atlantic, một trong những đơn vị thử nghiệm dự án mới của Facebook, thừa nhận đăng tin trực tiếp như vậy “mất kiểm soát về cách thức phân phối”.

Nhưng mặt khác ông nói: “Chúng tôi cố gắng đưa được bài tới càng nhiều người đọc càng tốt và cùng lúc xây dựng lượng bạn đọc chủ chốt, trung thành và nhiệt tâm”.

Thay đổi cách đọc tin

Cuộc thử nghiệm là phần nào sự thừa nhận cách thức bạn đọc lấy tin tức hiện nay đã hoàn toàn thay đổi. Do thói quen ngày càng thay đổi, rất nhiều bạn đọc giờ thường lấy tin từ các chia sẻ trên Facebook của bạn bè hơn trực tiếp vào các trang chủ của các tờ báo.

Một báo cáo nội bộ của New York Times năm ngoái cho thấy lượng bạn đọc vào trang chủ của họ đã giảm hơn 1/2 trong vòng hai năm qua.  

Facebook hiện có khoảng 1,4 tỉ người dùng mỗi tháng và khoảng 83% lượng người dùng này là ngoài khu vực Bắc Mỹ.

Cho đến giờ vẫn có rất ít thông tin về dự án thử nghiệm này như bao nhiêu bài sẽ được đăng mỗi ngày và liệu mỗi tờ báo có được trả tiền cho việc được đăng trực tiếp tin tức như vậy.

Tờ New York Times đặc biệt rất cẩn trọng trong đàm phán vì lo ngại động thái có thể bị coi là cung cấp tin tức miễn phí, trong khi việc thu phí đối với việc xem tin tức đang là một trong những nguồn thu quan trọng của họ. Hiện lượng bạn đọc trả phí trên mạng của New York Times đã đạt tới hơn 1 triệu bạn đọc. 

Theo Wall Street Journal, Facebook hiện đề nghị cho các tờ báo được giữ toàn bộ nguồn doanh thu từ một số quảng cáo nhất định nếu họ phân phối trực tiếp trên News Feed của Facebook.

Dự án của Facebook được rất nhiều tờ báo quan tâm, nhưng một số khác rất thận trọng trong chuyện hợp tác với mạng xã hội này. Họ đều nhìn Facebook như một nguồn cạnh tranh và đang lấy dần thị phần cả về bạn đọc cũng như quảng cáo.

Một thăm dò của Pew năm ngoái cho thấy 48% người được hỏi nói họ đọc tin tức chính trị từ Facebook, tương đương lượng người lấy tin tức từ truyền hình.

Bài báo đầu tiên của National Geographic "trực tiếp xuất bản" trên Facebook theo kiểu Instant Articles ngày 13-5. Ảnh: NYT

Chia sẻ lợi nhuận

Để thu hút các tờ báo, Facebook đang đề nghị thay đổi mô hình chia sẻ lợi nhuận. Một mô hình đề nghị là các tờ báo sẽ được giữ toàn bộ lợi nhuận quảng cáo họ bán được trên các trang tin mà họ đặt trên Facebook.

Còn nếu Facebook bán được quảng cáo, họ sẽ giữ khoảng 30% nguồn doanh thu. Lý do của việc Facebook chấp nhận chia sẻ nhiều hơn với các tờ báo được cho là nếu có nội dung load nhanh hơn, họ sẽ khuyến khích được bạn đọc ở trên Facebook lâu hơn mỗi ngày.

Hiện vẫn chưa rõ các hình thức quảng cáo nào có thể thể hiện trên Facebook cũng như là các tờ báo sẽ đặt quảng cáo hay bán quảng cáo thế nào trên Facebook.

Theo Wall Street Journal, có vẻ như Facebook muốn các tờ báo phải sử dụng luôn công nghệ của họ như qua Atlas hay LiveRail.

Các tờ báo khác có những quan ngại khác như họ muốn giữ riêng thông tin về thói quen của khách hàng cũng như quyền tiếp cận thông tin các khách hàng của họ (thay vì để Facebook lấy).

“Đây không chỉ về chuyện lợi nhuận - một lãnh đạo tờ báo có đàm phán với Facebook nói - Các chủ báo còn muốn bảo vệ các khía cạnh kinh doanh khác”.

Những rủi ro

Nhưng những rủi ro vẫn có. Facebook lâu lâu vẫn thay đổi thuật toán để thay đổi nội dung mà người dùng có thể thấy trên News Feed.

Zynga, công ty game từng xây dựng hoạt động kinh doanh của mình trên Facebook, đã nhanh chóng mất lưu lượng người dùng sau khi Facebook thay đổi thuật toán.

Năm ngoái, Facebook quyết định giảm các nội dung viral kiểu như video về mèo để đẩy các nội dung tin tức có chất lượng.

Một tháng trước, Facebook lại thay đổi thuật toán để thể hiện nhiều hơn các post mang tính cá nhân của bạn bè và người thân của người dùng.

Chris Cox, người phụ trách sản phẩm của Facebook, không thấy ăn năn gì về chuyện thay đổi luật chơi.

Trong một phỏng vấn với New York Times ở Silicon Valley, ông nói sứ mệnh của Facebook là đem đến cho người dùng thứ mà họ cần nhất.

“Nhiệm vụ trước hết của chúng tôi là giúp kết nối mọi người với bạn bè và gia đình họ - ông nói - Thứ đến là giúp họ biết về thế giới xung quanh”.

Với tờ Times, hiện lưu lượng từ Facebook đang chiếm 14-16% lượng bạn đọc trên mạng của họ và con số này đã tăng gấp đôi trong mấy tháng gần đây.