Theo TS Lê Vĩnh Trương - Phó tổng giám đốc Công ty cổ phần Cơ khí - Kỹ thuật ASEAN - chuyển đổi số trong hành chính công không chỉ là xu hướng tất yếu của thời đại, mà còn là đòn bẩy cải cách mạnh mẽ, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. 

Khi khu vực công vận hành hiệu quả, minh bạch và có khả năng phối hợp tốt với khu vực tư, chi phí ẩn trong xã hội giảm đáng kể, qua đó tạo điều kiện để doanh nghiệp phát triển, người dân được phục vụ nhanh chóng, chính xác và thuận tiện hơn. 

Một bộ máy hành chính tinh gọn, ứng dụng công nghệ cao chính là nền tảng cho một nền kinh tế năng suất và hiện đại.

Tuy nhiên quá trình này không dễ dàng. Thách thức lớn nhất nằm ở sự dịch chuyển lao động và tác động xã hội khi tinh giản biên chế. Khi công nghệ thay thế các tác vụ thủ công, cần có chiến lược tái bố trí nhân sự hợp lý để tránh xáo trộn trong khu vực công. 

Bên cạnh đó, tình trạng "chuyển đổi số nhiều tầng nấc" khiến việc triển khai thiếu đồng bộ, lặp lại và tốn kém nguồn lực. Cơ sở hạ tầng công nghệ chưa đồng đều giữa các địa phương, cùng với việc thiếu kế hoạch tài chính dài hạn, cũng là rào cản khiến nhiều mô hình chuyển đổi số chưa phát huy hiệu quả.

Từ góc độ quản trị kinh doanh, theo TS Lê Vĩnh Trương yếu tố con người và nhân tài vẫn là điều kiện quyết định thành công. Chuyển đổi số không thể là nhiệm vụ riêng của khu vực công; nó cần huy động trí tuệ và nguồn lực từ mọi thành phần kinh tế, các giới trong xã hội, kể cả người Việt ở nước ngoài. 

Khi chính quyền biết mở rộng cánh cửa hợp tác với khu vực tư, doanh nghiệp công nghệ, các viện nghiên cứu và các chuyên gia độc lập, quá trình chuyển đổi số sẽ thực sự trở thành một cuộc cách mạng hành chính - quản trị vì sự phát triển chung của đất nước.

"Một mô hình hành chính công hiệu quả phải dựa trên minh bạch, lấy người dân làm trung tâm và giảm tối đa chi phí ẩn. Cần đẩy mạnh tự động hóa, lưu trữ hồ sơ số bền vững, đồng thời thiết lập các cơ chế tương tác thường xuyên giữa người dân, doanh nghiệp và chính quyền", TS Lê Vĩnh Trương nhấn mạnh. 

Bên cạnh đó, thông tin về thuế, nhân khẩu, lao động cần được cập nhật định kỳ, qua đó tạo nên hệ thống dữ liệu động, giúp cơ quan quản lý phân tích, dự báo và ra quyết định nhanh chóng, chính xác. 

Khi dữ liệu trở thành tài sản chung, và nhân lực được phát huy toàn diện, chuyển đổi số sẽ không chỉ đổi mới hành chính công, mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững và bao trùm của nền kinh tế.

Thúc đẩy đổi mới sáng tạo bằng hệ sinh thái chính sách mở và linh hoạt

TS Phạm Hồng Phượng - Trưởng bộ môn công nghệ hóa học vật liệu, Trường đại học Công nghiệp TP.HCM - cho rằng Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị là một "lời hiệu triệu hành động" mạnh mẽ đối với cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là doanh nghiệp công nghệ. 

Đây không chỉ là định hướng chiến lược mà còn là lời khẳng định rằng chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo là con đường duy nhất giúp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh toàn cầu hóa. Tuy nhiên để doanh nghiệp thật sự bứt phá, cần những chính sách đột phá và mang tính thực thi mạnh mẽ hơn.

Những năm qua, nhiều chính sách đã tạo ra nền tảng quan trọng cho tiến trình này. Chính phủ đã ban hành hàng loạt nghị quyết, chương trình hành động nhằm cụ thể hóa Nghị quyết 57, tạo khung pháp lý cho chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo. 

Song việc triển khai ở các cấp vẫn chưa đồng bộ; không ít doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, vẫn gặp khó khăn trong tiếp cận vốn, công nghệ và nhân lực chất lượng cao. Thể chế liên kết vùng còn yếu, khiến các chính sách hỗ trợ chưa lan tỏa sâu đến doanh nghiệp ở địa phương.

Để tạo sức bật mới, TS Phạm Hồng Phượng cho rằng doanh nghiệp Việt cần những hỗ trợ cụ thể về vốn, công nghệ và nhân lực. 

Về vốn, cần hình thành các quỹ đầu tư mạo hiểm công, cơ chế ưu đãi thuế cho hoạt động nghiên cứu và phát triển sản phẩm số. 

Về công nghệ, cần cho phép doanh nghiệp tiếp cận các nền tảng số quốc gia, phòng thí nghiệm và trung tâm nghiên cứu - phát triển (R&D), đồng thời đẩy mạnh các chương trình chuyển giao công nghệ quốc tế. 

Về nhân lực, cần đẩy mạnh liên kết giữa trường đại học và doanh nghiệp, đổi mới chương trình đào tạo để đáp ứng nhu cầu thực tế về kỹ năng số, dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo.

Chính sách đòn bẩy quan trọng nhất là phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đồng bộ, toàn diện trên phạm vi quốc gia. Đây là nền tảng để chính quyền, doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học và cộng đồng khởi nghiệp cùng chung tay kiến tạo giá trị. 

Khi các nguồn lực được kết nối, hệ sinh thái này sẽ không chỉ giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn, công nghệ, nhân lực, mà còn hình thành một "văn hóa đổi mới sáng tạo toàn dân". Chính văn hóa này sẽ thúc đẩy doanh nghiệp Việt tự tin vươn ra thị trường quốc tế, tạo nên những sản phẩm và dịch vụ có sức cạnh tranh toàn cầu.

"Một hệ sinh thái mạnh, được dẫn dắt bởi chính sách đột phá, sẽ là đòn bẩy chiến lược giúp doanh nghiệp Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới - tự chủ, sáng tạo và bền vững trong kỷ nguyên số", TS Phạm Hồng Phượng lưu ý. 

Xây dựng khu công nghệ và đổi mới sáng tạo vùng biên ở Tây Ninh, tại sao không?

Để Tây Ninh chuyển mình thành một địa phương công nghệ - sáng tạo - xanh, tỉnh cần khai mở những 'động lực tăng trưởng mới' dựa trên trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn và đổi mới sáng tạo.