Chung cư nơi tôi ở vừa gửi thư điện tử đến cho tất cả các chủ hộ và khách thuê dài hạn về việc nghiêm túc chấp hành chủ trương không cho phép thuê Airbnb, lưu trú ngắn ngày tại tất cả các căn hộ. 

Cho thuê Airbnb trong chung cư, cư dân không thích ồn ào, chia sẻ tiện ích chung

Đây không phải là lần đầu tiên nội dung này được gửi đi, nhưng lần này có vẻ "căng" hơn khi ban quản lý còn cho đặt luôn các bảng thông báo bằng hai thứ tiếng (Việt - Anh) phía trước các sảnh chính.

Trên các hội nhóm của cư dân, nhiều người đồng tình, ủng hộ quy định này. Nhưng cũng có một vài ý kiến băn khoăn làm sao kiểm soát, nhận biết nếu chủ hộ và khách thuê ngắn hạn cố tình lén lút cho thuê.

Từ nhiều năm nay, nhu cầu thuê trọ ngắn ngày của khách du lịch đã dẫn đến bùng nổ việc kinh doanh Airbnb và các hình thức tương tự tại các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM, hay các thành phố du lịch như Nha Trang, Đà Nẵng, Vũng Tàu. 

Rất nhiều căn hộ chung cư cho thuê theo dạng này. Cứ dăm bữa nửa tháng lại thấy một nhóm khách lỉnh kỉnh hành lý lại vào một căn hộ nào đó ở chung cư. 

Trong nhiều trường hợp, chủ căn hộ kinh doanh dạng này thường không đăng ký tạm trú cho khách, dẫn đến việc khó kiểm soát. Thế nên nhiều người ngán ngẩm bảo rằng: cho thuê Airbnb tràn lan ở các chung cư chẳng khác gì biến chung cư thành khu "chợ trời"!

Khi xuống tiền mua căn hộ chung cư để ở, nhiều người đã phải cân nhắc rất kỹ nhiều yếu tố như giá tiền, vị trí, diện tích, tiện ích (hồ bơi, sân chơi cho trẻ em, phòng tập thể dục…), an ninh, vệ sinh, mật độ cư dân, chỗ để xe. 

Không gian sống ở chung cư còn phụ thuộc nhiều vào các căn hộ ở kế bên, và thường cư dân chọn chung cư là vì muốn riêng tư, yên tĩnh, tiện nghi.

Vậy nên khi cho thuê ngắn ngày, cư dân chung cư buộc phải thường xuyên chia sẻ tiện ích chung. Nhiều khi phải chờ rất lâu mới đi được thang máy, rồi thì hồ bơi vốn dành cho cư dân, nay hết nhóm du khách này đến nhóm du khách kia kéo xuống nô đùa ầm ĩ. 

Hay lắm khi ban đêm, cuối tuần lại phải chứng kiến cảnh những du khách thiếu ý thức nhậu nhẹt om sòm, bị ô nhiễm tiếng ồn, thậm chí xả rác, vứt tàn thuốc lá bừa bãi...

Đã bỏ tiền mua căn hộ thì làm gì là quyền của họ?

Một số ý kiến cho rằng nên thí điểm cho thuê Airbnb ở chung cư, chủ căn hộ đã bỏ tiền ra thì họ làm gì với căn hộ của mình là quyền của họ. 

Quan điểm này một mặt nào đó là không sai vì đó là tài sản riêng của cá nhân. Nhưng cần phải nhìn nhận thẳng thắn những hệ lụy mà việc cho thuê ngắn ngày như Airbnb mang lại. 

Có vấn đề xảy ra, chủ hộ chịu trách nhiệm, hay người thuê chịu trách nhiệm? 

Như gia đình bạn tôi ở một chung cư tại TP Thủ Đức bị kẻ gian lấy trộm đồ do shipper gửi tới, bảo vệ để vào một góc, lơ là một chút là bị mất ngay. 

Kiểm tra camera an ninh thì phát hiện khách thuê ngắn ngày của một căn hộ khác lấy, nhưng kẻ gian đã "cao chạy xa bay". 

Chủ căn hộ thì bảo không chịu trách nhiệm, vất vả khiếu nại ban quản lý, mất thời gian và mệt mỏi.

Việc cho phép sử dụng căn hộ chung cư cho thuê Airbnb trên thực tế đã góp phần vào việc phát triển du lịch.

Tuy nhiên không ít chủ căn hộ cho thuê lấy tiền trực tiếp từ khách thuê chứ không kê khai thuế. 

Điều này chưa công bằng với các cá nhân, đơn vị có đăng ký kinh doanh lưu trú ngắn hạn, có khai báo tạm trú và nộp thuế đầy đủ. 

Năm 2017, Singapore đã ban hành quy định chỉ cho phép tư nhân cho thuê căn hộ dưới 6 tháng nếu nhận được sự cho phép của Cơ quan Tái phát triển đô thị (URA), và hạn chế số khách thuê trong một căn hộ riêng xuống 6 người. 

Những ai cố tình cho thuê nhà dạng này trái phép cũng sẽ phải đối mặt với án phạt nặng hơn, trong đó có thể phải ngồi tù tới một năm. 

Trong khi đó mức phạt tối đa cho những người cố tình "xé nhỏ" nhà, một phần hoặc hoàn toàn để cho thuê sẽ bị tăng tiền phạt từ 200.000 lên 500.000 đô la Singapore. 

Nhật Bản cũng quy định việc du khách ở trong nhà riêng mà không có sự cho phép của chính quyền địa phương là bất hợp pháp, trừ các khu vực được chỉ định với sự chấp thuận của chính quyền. 

Do đó tất cả các chung cư ở một số đô thị (ví dụ như Tokyo) không được phép kinh doanh cho thuê nhà ở theo hình thức của Airbnb. Tất cả các động thái này nhằm đảm bảo an ninh, an toàn và quyền lợi của cư dân các khu chung cư.

Tại Việt Nam, thiết nghĩ các cơ quan chức năng cũng có thể cân nhắc cho phép kinh doanh lưu trú ngắn ngày với những ràng buộc chặt chẽ.

Ví dụ như bắt buộc đăng ký kinh doanh, đăng ký tạm trú, chỉ kinh doanh tại chung cư đủ điều kiện và được sự đồng thuận của đa số cư dân trong chung cư, nộp thuế ngang bằng với các cơ sở lưu trú khác, giới hạn tỉ lệ các căn hộ được phép cho thuê Airbnb (không quá 5% tổng số căn hộ trong khu chung cư chẳng hạn).

Đi kèm với đó là hình thức chế tài, xử phạt nặng cả khách thuê lẫn chủ căn hộ nếu xảy ra tình trạng mất an ninh, vi phạm pháp luật, vi phạm số người cho phép lưu trú tối đa trong một căn hộ.

Airbnb tại chung cư: Nên quản lý thay vì cấm?

Cần có cơ chế cho phép thí điểm mô hình kinh doanh có quản lý tại một số chung cư ở trung tâm TP.HCM, trong đó cho phép một số chung cư được kinh doanh các dịch vụ như quán cà phê, tiệm ăn nhẹ, lưu trú ngắn hạn...