Khi nào cần sàng lọc?

Bác sĩ Nguyễn Văn Mạnh - phó khoa phụ sản, Bệnh viện Bãi Cháy, Quảng Ninh - cho biết loạn sản tử cung là quá trình tế bào cổ tử cung bị biến đổi dưới tác động của sự thay đổi môi trường âm đạo hoặc do nhiễm vi rút HPV. Sự biến dạng các tế bào này có thể lành tính hoặc biến đổi sang giai đoạn nghịch sản hay tiền ung thư.

Khi ung thư cổ tử cung đang diễn ra ở giai đoạn sớm thì hầu như không có triệu chứng báo hiệu gì, nhiều trường hợp chị em phụ nữ phát hiện bệnh khi ở giai đoạn muộn và khó có khả năng điều trị khỏi hoàn toàn. 

Hiện nay tầm soát ung thư cổ tử cung khi khám phụ khoa định kỳ được khuyến cáo cho tất cả phụ nữ để phát hiện các bất thường trong giai đoạn sớm.

Bệnh loạn sản cổ tử cung là tình trạng các tế bào trên cổ tử cung, phần dưới tử cung dẫn vào âm đạo, bị một số thay đổi bất thường. Đây là một tình trạng tiền ung thư tử cung - loại ung thư thường gặp gây tử vong đứng hàng thứ 2 ở nữ sau ung thư vú.

Trong loạn sản cổ tử cung, các tế bào bất thường chưa phải là ung thư, nhưng có thể phát triển thành ung thư nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm. Bệnh thường gặp ở phụ nữ dưới 30 tuổi nhưng có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi. Vì vậy, việc kiểm tra pap smear thường xuyên rất quan trọng để giúp chẩn đoán và điều trị sớm.

ThS Trần Anh Tuấn, Bệnh viện Ung bướu Hưng Việt, cho biết các số liệu hiện nay gợi ý rằng nhiễm khuẩn ở cổ tử cung do HPV có tỉ lệ cao liên quan tới loạn sản cổ tử cung và ung thư cổ tử cung. 

Người ta biết có hơn 140 type HPV, trong đó type 6 và 11 có khuynh hướng gây ra loạn sản nhẹ, trong khi các type 16, 18, 31 và các type khác gây nên sự thay đổi tế bào ở mức độ cao hơn. Vi rút herpes có thể đóng vai trò cộng hưởng, nhưng không được người ta tin rằng là nguyên nhân chủ yếu của ung thư cơ quan sinh dục người.

Ung thư cổ tử cung hầu như không bao giờ xuất hiện ở những cô gái trẻ chưa có quan hệ tình dục. Nó có liên quan đến số lượng bạn tình của người phụ nữ và cả nam giới. Ở những người dùng thuốc tránh thai dài ngày phát sinh nhiều loạn sản cổ tử cung hơn là những người sử dụng biện pháp tránh thai khác, những người hút thuốc cũng có nhiều nguy cơ hơn. 

Sử dụng màng ngăn âm đạo và bao cao su có tác dụng phòng chống mắc bệnh. Vì vậy, những biện pháp phòng ngừa bao gồm:

- Phụ nữ nên thường xuyên sàng lọc tế bào học để phát hiện những bất thường.

- Giới hạn số lượng bạn tình.

- Nữ giới nên sử dụng màng ngăn âm đạo, nam giới sử dụng bao cao su để phòng bệnh ung thư cổ tử cung.

- Phụ nữ nhiễm HIV tăng nguy cơ mắc bệnh lại sau điều trị, nên cần được sàng lọc tế bào đều đặn và theo dõi chặt chẽ sau điều trị ung thư cổ tử cung biểu mô.

Điều trị tùy mức độ lan rộng tránh ung thư và vô sinh

Giai đoạn sớm của loạn sản cổ tử cung không gây ra triệu chứng rõ rệt. Giai đoạn muộn hơn, bệnh nhân có xuất hiện một vài triệu chứng nhưng rất mơ hồ, biểu hiện chủ yếu là ra máu âm đạo bất thường như: ra máu giữa chu kỳ kinh, chảy máu sau khi quan hệ tình dục, chảy máu sau thụt rửa âm đạo, ra máu sau một thời gian mãn kinh. 

Một số dấu hiệu khác có thể thấy như đau bụng vùng tiểu khung, đau trong khi giao hợp, ra nhiều khí hư trắng và hôi...

"Loạn sản cổ tử cung nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, đúng cách là điều kiện thuận lợi để phát triển ung thư cổ tử cung. Và mức độ ung thư cổ tử cung càng nghiêm trọng sẽ gây ảnh hưởng đến nhiều bộ phận khác nhau trong cơ thể như di căn đến xương gây đau xương, đau lưng hoặc ho dai dẳng nếu di căn đến phổi.

Ngoài ra bệnh còn ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, khó mang thai xuất phát từ các biến chứng trong việc áp dụng những biện pháp điều trị, nên thông báo cho bác sĩ nếu bạn đang có kế hoạch sinh con hoặc đang mang thai" - bác sĩ Mạnh cho biết thêm.

Theo ông Tuấn, kết quả sinh thiết cổ tử cung và nạo ống cổ tử cung là quan trọng trong việc quyết định điều trị. 

Bệnh được chia làm các loại: Lành tính, lành tính kèm theo loạn sản; loạn sản vừa; loạn sản nặng, ung thư tại chỗ và ung thư xâm lấn. 

Điều trị thay đổi tùy thuộc vào mức độ và độ lan rộng của ung thư cổ tử cung nội biểu mô, gồm:

- Đốt hoặc phẫu thuật lạnh: Có hiệu quả với những tổn thương nhỏ, chưa xâm lấn nhìn thấy được ở cổ tử cung mà chưa lan rộng vào ống cổ tử cung.

- Laser Co2: Đây là liệu pháp hạn chế được xuống mức tối thiểu phá hủy mô. Phương pháp này thực hiện dưới sự hướng dẫn soi cổ tử cung cho các trường hợp có những tổn thương lan rộng nhìn thấy được.

- Cắt bỏ hình vòng: 

- Khoét chóp cổ tử cung: Phương pháp này cho phép đánh giá được hoàn toàn về mô bệnh học và đạt kết quả là lấy đi được tổn thương.

- Sau điều trị loạn sản cổ tử cung có thể tái phát, đặc biệt trong 2 năm đầu sau khi điều trị và vì sự âm tính giả của xét nghiệm tế bào học cổ tử cung đơn thuần chiếm 20% nên việc theo dõi chặt chẽ là bắt buộc. Xét nghiệm tế bào âm đạo cần làm nhắc lại 3 tháng một lần. Sau 2 năm xét nghiệm thì làm hằng năm 1 lần là đủ.

Vẫn được làm mẹ sau mắc ung thư cổ tử cung

Nếu như trước đây nữ giới trẻ tuổi mắc ung thư cổ tử cung việc điều trị đa phần sẽ làm mất thiên chức làm mẹ. Thế nhưng hiện nay với kỹ thuật do chính bác sĩ Bệnh viện Ung bướu (TP.HCM) thực hiện, nhiều người vẫn có thể giữ tròn sứ mệnh làm mẹ.