Sáng 22-10, Chủ tịch nước Lương Cường đã dự và phát biểu ý kiến tại phiên họp tổ tại tổ 2 - Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM.

Sửa luật phải đáp ứng yêu cầu sắp xếp bộ máy tinh gọn

Góp ý về dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi), Chủ tịch nước cho rằng mục tiêu sửa đổi phải đáp ứng yêu cầu sắp xếp bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả và mô hình chính quyền đô thị.

Một trong những vấn đề cốt lõi là nâng cao chất lượng đội ngũ viên chức và tạo sự liên thông giữa khu vực công - tư, đặc biệt trong lĩnh vực y tế, giáo dục và báo chí.

"Luật pháp phải quy định rõ: cái gì nhà nước phải bao cấp hoàn toàn, cái gì nhà nước hỗ trợ một phần, và cái gì có thể để cho các đơn vị tự chủ", Chủ tịch nước nhấn mạnh.

Dẫn chứng từ kinh nghiệm khi còn công tác trong quân đội, Chủ tịch nước chia sẻ quá trình triển khai sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập như bệnh viện, đoàn an dưỡng, đài truyền hình quân đội.

Ông cho rằng không thể áp dụng cơ chế tự chủ hoàn toàn theo thị trường cho các đơn vị mang nhiệm vụ chính trị.

"Khi tôi còn công tác trong quân đội, lúc triển khai Nghị quyết 18, 19 của Trung ương về sắp xếp bộ máy và đơn vị sự nghiệp công lập, cũng có yêu cầu các bệnh viện, đoàn an dưỡng, đài truyền hình quân đội phải tự chủ. Nhưng tôi cho rằng, chúng ta phải xác định mục đích tồn tại của các đơn vị này", ông phân tích.

Chủ tịch nước cho hay bệnh viện quân đội thành lập ra để phục vụ các nhiệm vụ quốc phòng. Khi có tình huống, họ có thể lập tức cơ động thành các trạm quân y dã chiến.

Trong thời bình, họ tận dụng công năng để khám chữa bệnh, giữ tay nghề, đảm bảo đời sống và phục vụ xã hội. Nếu tự chủ hoàn toàn theo cơ chế thị trường thì sẽ không thực hiện được nhiệm vụ chính trị.

Theo ông, giải pháp được lựa chọn là giữ nguyên mô hình, chỉ tận dụng công năng để vừa hoàn thành nhiệm vụ chính trị, vừa phục vụ xã hội và đảm bảo đời sống cho cán bộ, viên chức. Bộ Chính trị đã thống nhất việc sử dụng đất quốc phòng cho các công trình trọng điểm quốc gia.

Cuối phát biểu thảo luận, Chủ tịch nước cho rằng cần xem lại tiêu chuẩn và cách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ.

"Đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý không nhất thiết phải là người giỏi nhất về chuyên môn, nhưng phải là người biết sử dụng, quản lý được những người giỏi hơn mình. Còn các nhà giáo, nhà khoa học thì phải thật sự chuyên sâu. Dạy nghề phải gắn với nhu cầu của thị trường lao động, đào tạo cái mà xã hội cần, chứ không phải cái chúng ta có", ông nhấn mạnh.

Nêu rõ các tiêu chí tối thiểu

Góp ý tại tổ Quảng Trị, đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng nhận định Luật Viên chức (sửa đổi) lần này đã thể hiện tinh thần khuyến khích đổi mới, sáng tạo khi có cơ chế loại trừ, miễn hoặc giảm trách nhiệm cho tập thể, cá nhân dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung.

Quy định mới về đánh giá, xếp loại viên chức theo hướng định lượng, đa chiều, gắn kết quả với thu nhập và nhân sự; bắt buộc cập nhật dữ liệu đánh giá lên hệ thống quản lý tập trung, theo ông Đồng, sẽ giúp nâng cao tính công khai, minh bạch, và khuyến khích đổi mới sáng tạo.

Dự thảo Luật Viên chức sửa đổi giao Chính phủ quy định chi tiết về đánh giá viên chức.

Nhưng ông Đồng cho rằng dự luật nên nêu rõ các tiêu chí tối thiểu mang tính bắt buộc, như: kết quả đầu ra, mức độ hoàn thành nhiệm vụ, chỉ số hài lòng của người dân, mức độ chuyển đổi số, và hiệu quả quản lý tài chính - nhân lực.

Đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng cũng đề nghị Chính phủ sớm ban hành khung lương mới; quy định biên độ, nguồn lực và lộ trình thực hiện.

Theo ông, dự thảo luật cũng cần quy định cụ thể điều khoản chuyển tiếp đến 1-7-2027 theo hướng "nếu cơ quan, đơn vị chưa hoàn thành việc sắp xếp vị trí việc làm, xây dựng thang bảng lương mới thì phải báo cáo cấp có thẩm quyền và có lộ trình khắc phục rõ ràng".

Nội dung mới đáng chú ý nữa, dự thảo luật mở rộng quyền của viên chức cho phép ký hợp đồng thực hiện hoạt động nghề nghiệp, tham gia góp vốn, điều hành các doanh nghiệp nếu pháp luật về phòng chống tham nhũng không cấm hoặc pháp luật chuyên ngành không có quy định khác.

Nhận định đây là quy định mới cần thiết, ông Đồng cũng cảnh báo "dễ phát sinh xung đột lợi ích".

Ông đề nghị quy định rõ cơ chế khai báo, phê duyệt và danh mục vị trí cắm, đồng thời quy định trách nhiệm của người đứng đầu trong việc kiểm soát và xử lý vi phạm.

"Cần quy định rõ tiêu chí, quy trình và thẩm quyền phê duyệt đối với các hoạt động nghề nghiệp ngoài giờ của viên chức; có danh mục vị trí cấm tuyệt đối nhằm phòng ngừa xung đột lợi ích", ông Đồng góp ý.

Ngoài ra ông Đồng đề nghị rà soát lại các quy định về hành vi bị cấm, nhất là liên quan đến quyền tham gia các hoạt động xã hội, nghề nghiệp, để bảo đảm thống nhất với pháp luật hiện hành.

Trình luật cho viên chức được góp vốn, điều hành doanh nghiệp

Viên chức được ký hợp đồng để thực hiện hoạt động nghề nghiệp tại các đơn vị sự nghiệp ngoài công lập; một số nhóm viên chức được tham gia góp vốn, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp.