Chờ xác minh niên đại thuyền cổ bằng carbon-14

HÀ QUÂN

Các nhà khoa học đang khẩn trương khai quật hai chiếc thuyền cổ vừa phát hiện gần thành cổ Luy Lâu, đồng thời chờ kết quả xác định niên đại.

Theo UBND tỉnh Bắc Ninh, khu vực khai quật khẩn cấp thuyền cổ nằm ở sông Dâu - một nhánh của sông Thiên Đức (sông Đuống) chảy sát bờ phía tây của thành Luy Lâu (thị xã Thuận Thành, Bắc Ninh).

Theo hình ảnh tại hiện trường, phần lòng thuyền gần như đã được khai quật xong. Các chuyên gia thận trọng bóc tách từng lớp đất, lớp cát để tránh làm hư hại hiện vật. Đất ở trong khoang thuyền được đưa đến khu vực riêng để rửa, sàng lọc.

Từ đó các nhà khảo cổ học sẽ phân loại hiện vật, tách tiếp những cổ vật có giá trị để phục vụ nghiên cứu sau này.

Trao đổi với Tuổi Trẻ sáng 25-3, TS Phạm Văn Triệu - phó trưởng phòng khảo cổ học lịch sử Viện Khảo cổ học - cho biết ông và một số nhà khoa học đánh giá hai chiếc thuyền cổ "rất độc đáo".

Thứ nhất do quy mô lớn. Thuyền vừa khai quật dài khoảng 16m, chiều ngang hiện còn từ 1,95 - 2m (phần bên trên mất đi theo thời gian).

TIN LIÊN QUAN

Thứ hai, thuyền chia thành sáu khoang, có kết cấu liên kết kiên cố giữa hai con thuyền.

"Đây là lần đầu tiên các nhà khảo cổ, nhà thuyền học phát hiện ra ở Việt Nam, rất độc đáo", ông Triệu cho hay.

Tuy nhiên theo TS Triệu, các nhà khoa học chưa khẳng định hai chiếc thuyền có ý nghĩa lịch sử, văn hóa ra sao do cần trả lời các câu hỏi như loại gỗ đóng thuyền, các loại hàng hóa chuyên chở, những loại hạt ở trong vùng hay từ nơi khác, môi trường cổ, địa chất địa mạo…

Chuyên gia này lưu ý mọi phân tích, tổng hợp, nghiên cứu đều phải có sự phối hợp đa ngành, có luận cứ, luận chứng rõ ràng trong đó có xác định niên đại.

Hiện ông và các nhà nghiên cứu đang chờ kết quả phân tích carbon-14 từ Viện Khoa học và Kỹ thuật hạt nhân (ước tính cần khoảng 20 ngày).

"Bây giờ ta chưa xác định được niên đại thì rất khó giải thích thêm", ông Triệu nói thêm.

Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Vương Quốc Tuấn đã chỉ đạo lực lượng chức năng khai quật khẩn cấp di tích thuyền cổ trên và giao Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh phối hợp với Viện Khảo cổ học (Viện hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) thực hiện đến hết ngày 3-4-2025 trên diện tích khoảng 300m².

Sau khai quật, địa phương sẽ tổ chức hội thảo khoa học để đánh giá giá trị của thuyền cổ. Đồng thời các phương án bảo tồn và đảm bảo an ninh khu vực khai quật cũng đang được triển khai.

Theo Cổng thông tin điện tử Chính phủ, căn cứ các nguồn sử liệu, các nước phương Tây và phương Nam muốn buôn bán, giao thiệp với Trung Quốc đều phải theo con đường Giao Chỉ.

Từ trước Công nguyên, nhất là từ thế kỷ thứ 2 và thứ 3 sau Công nguyên, nhiều thương nhân nước ngoài đến buôn bán ở Giao Châu và thuyền buôn của họ thường xuyên có mặt ở Luy Lâu.

Những chứng tích, tài liệu ở Luy Lâu khẳng định đây là một trong những đô thị cảng quốc tế thời Bắc thuộc.

Văn hóa biển qua thuyền cổ

TTCT - Tồn tại trong bảy thế kỷ, những sử liệu hiếm hoi cho thấy người dân nước ta, trong thời đại vương quốc Phù Nam, đã sử dụng thuyền bè, thuyền chèo và loại thuyền ưu việt hàng đầu đương thời là thuyền buồm.