Cô bé Lý Thị Tú 10 tuổi đang dùng búa để tìm quặng, những viên quặng Antimon được nhà máy thải ra thường nằm trong lõi của các viên đá do vậy việc tìm quặng khá nhọc nhằn - Ảnh: NGUYỄN KHÁNH

Chúng nhọc nhằn dùng tay mót từng viên quặng nhỏ bán lấy tiền mua sách vở tới trường và đỡ đần mẹ cha.

Giữa màn đêm đen kịt, với một chiếc búa và một chiếc đèn pin đội trên đầu, Lý Thị Tú 10 tuổi đang mót từng viên quặng, Tú cho biết em đã làm công việc này từ nhiều năm nay. Đây cũng là thời điểm được nghỉ hè nên Tú cũng tranh thủ làm cả ban đêm để có thêm thu nhập.

Nhìn từ quốc lộ 4C, bãi thải quặng Antimon sừng sững như một ngọn núi màu trắng bạc. Mỏ quặng Antimon Mậu Duệ đã được khai thác hơn 20 năm, Antimon là nguyên liệu quan trọng được sử dụng để sản xuất ắc quy, hợp kim chống ma sát, hợp kim đúc chữ in hay lớp bọc cho sợi cáp.

Bất chấp nguy hiểm rình rập, những đứa trẻ cheo leo phơi mình mót quặng trên bãi thải của mỏ quặng Antimon Mậu Duệ, ngọn đồi này được hình thành từ đất đá thải của mỏ quặng nên nguy cơ sạt lở là khá cao - Ảnh: NGUYỄN KHÁNH

Sau khi trải qua quá trình sàng tuyển quặng chặt chẽ, phần đất đá thừa sẽ được đổ ra ngoài bãi thải. Mỗi khi chiếc xe tải chở đá thải tiến đến và đổ xuống vực là hàng chục đứa trẻ lao đến, bất chấp nguy hiểm, chúng trườn theo những viên đá đang lăn xuống và bắt đầu dùng búa đập vỡ, quặng Antimon là phần thịt nằm ở lõi đá.

Thào Mí Trơ học sinh lớp 7 trường THCS Mậu Duệ cho biết: “Những ngày đi học bọn em chỉ đi mót quặng vào ban đêm, còn ngày hè được nghỉ học thì bọn em có mặt ở mỏ cả ngày, ngày nào may mắn thì mót được 2 đến 3kg, có ngày quặng ít thì chỉ được vài lạng”.

Ngay tại bãi thải, các thương lái cũng tập trung khá đông để thu mua quặng của bà con, giá dao động từ 15.000 đến 30.000đồng/kg.

Mậu Duệ những ngày hè tháng 6 nắng bỏng rát, những đứa trẻ người dân tộc lam lũ cắm mặt vào đất đá để mót từng viên quặng nhỏ. Đứa còn đi học, có đứa thì đã bỏ học, cái nghèo vẫn bám riết mảnh đất này từ nhiều năm nay và có thể còn nhiều năm về sau nữa. 

Ở lưng chừng đồi có một khu vực đất trống bằng phẳng, đây cũng là nơi người lớn và trẻ em tập trung để đập đá lấy quặng và mua bán - Ảnh: NGUYỄN KHÁNH

Bất chấp nguy hiểm những đứa trẻ lao nhanh xuống sườn núi để tìm quặng sau khi chiếc xe chở đất đá thải đổ xuống, quặng Antimon thường lẫn trong đống đất đá nên việc tìm kiếm khá khó khăn - Ảnh: NGUYỄN KHÁNH

Hai cô bé Thò Thị Mái và Lù Thị Giàng 13 tuổi đang mót quặng ở bãi thải Mậu Duệ, Mái và Giàng đều đang được nghỉ hè nên hai em có thời gian để mót quặng vào buổi sáng - Ảnh: NGUYỄN KHÁNH

Con đường mòn dẫn tới nơi mót quặng khá dốc và trơn trượt, gặp những ngày trời mưa thì việc mót quặng phải dừng lại - Ảnh: NGUYỄN KHÁNH

Cô bé Vừ thị Kế 9 tuổi đang mót quặng cùng với cha mẹ, công việc của Kế là giúp bố chọn được những viên đá có thể chứa quặng để đập vỡ - Ảnh: NGUYỄN KHÁNH

Khuôn mặt lấm lem do bụi quặng của em Vừ Thị Chợ 11 tuổi, Chợ đang đi học tại trường THCS Mậu Duệ, ngày thường cũng như ngày hè em đều theo người thân đi mót quặng vào buổi tối - Ảnh: NGUYỄN KHÁNH

Đôi găng tay sờn rách của một cô bé đang mót quặng - Ảnh: NGUYỄN KHÁNH

Một viên quặng Antimon sau khi được lấy ra từ đất đá thải - Ảnh: NGUYỄN KHÁNH

Một thương lái đang cân quặng của người dân, giá quặng dao động từ 15.000 đến 30.000 đồng tuỳ chất lượng - Ảnh: NGUYỄN KHÁNH

Cô bé Lý Thị Tú 10 tuổi đang nhận tiền từ một thương lái, tối hôm đó Tú và hai người trong gia đình mót được gần 4kg quặng - Ảnh: NGUYỄN KHÁNH

Cô bé Lý Thị Pà 10 tuổi đang mót quặng trên sườn bãi thải Antimon, cả ngày hôm đó quặng về ít nên Pà chỉ mót được vài lạng, hiện Pà đã nghỉ học - Ảnh: NGUYỄN KHÁNH

Gia đình của Pà thuộc diện khó khăn tại xã Mậu Duệ - Ảnh: NGUYỄN KHÁNH

Không kịp cởi quần áo, cậu bé Lý Mí Toàn 11 tuổi lao ngay vào giường để ngủ bù sau một buổi sáng mót quặng mệt mỏi - Ảnh: NGUYỄN KHÁNH