Chế độ dinh dưỡng tốt sẽ giúp người cao tuổi tránh được nhiều bệnh tật và khỏe mạnh hơn. Do vậy, khi bước sang tuổi 50, người cao tuổi cần có chế độ ăn uống hợp lý.

Chế độ dinh dưỡng của người cao tuổi

Chọn những thực phẩm dễ hấp thụ, dễ tiêu hóa, đảm bảo đủ chất đạm nhưng không quá nặng nề đối với đường tiêu hóa. Trong khẩu phần ăn của người cao tuổi nên giảm ăn thịt, tăng cường các loại cá chế biến theo phương pháp hấp, luộc… nhằm đảm bảo hàm lượng vitamin, khoáng chất và giảm chất béo. Nên chọn thức ăn có độ mềm nhất định sẽ giúp người cao tuổi dễ dàng thưởng thức và hấp thu hơn.

Do hệ tiêu hóa ở người cao tuổi thường kém hơn nên quá trình tiêu hóa thức ăn cũng diễn ra chậm hơn, vì vậy, buổi tối người cao tuổi cần ăn sớm hơn và ít hơn một chút, tốt nhất là ăn trước 7h tối và nên có bữa lót dạ nhẹ nhàng trước khi đi  ngủ 2 tiếng bằng một chút sữa nóng sẽ giúp người cao tuổi ngủ ngon hơn.

Người cao tuổi cần hạn chế các thực phẩm như bánh kẹo, đồ khô mặn, mỡ động vật, không nên uống rượu bia, nước ngọt, trà hoặc cà phê đặc. Nếu sử dụng nhiều những loại thực phẩm kể trên, người cao tuổi dễ gặp phải các bệnh về tim mạch, máu nhiễm mỡ, bệnh tiểu đường, cao huyết áp.

Người cao tuổi thường ít có cảm giác khát nước, nên cần chú ý uống nước đầy đủ, mỗi ngày khoảng 2 lít nước sẽ giúp thận hoạt động tốt hơn và giảm các nguy cơ về táo bón.

Các loại rau củ như cam, bưởi, dưa hấu, đu đủ… có nhiều vitamin giúp tăng sức đề kháng và được xem là “bạn” của người cao tuổi.

Để bổ sung dưỡng chất bị thiếu hụt, người cao tuổi nên uống từ 1 - 2 ly sữa mỗi ngày. Tuy nhiên, nên lưu ý trong việc lựa chọn sản phẩm sữa phù hợp để tránh nguy cơ về bệnh béo phì và mỡ máu tăng cao.

Nên chọn những sản phẩm cân bằng và bổ sung dưỡng chất, có khả năng cung cấp đủ dinh dưỡng thay thế bữa ăn khi khả năng ăn uống bị hạn chế. Không nên chọn các loại sữa có chứa đường lactose vì ở một số người cao tuổi, cơ thể thường bị thiếu men lactose nên khi uống các loại sữa chứa đường lactose có thể sẽ gây ra đau bụng, tiêu chảy. Khi chọn sữa cần quan tâm đến cả hương vị, chọn những loại sữa có vị ngọt tự nhiên để người cao tuổi dễ uống và cảm thấy ngon miệng hơn.

Một số loại cháo thích hợp cho người cao tuổi trong mùa hè

Thời tiết bắt đầu nóng lên khiến cơ thể mất một lượng điện giải lớn qua mồ hôi, tiêu hao nhiều năng lượng chống lại nắng nóng. Do vậy, ăn cháo vào mùa hè rất thích hợp đối với người cao tuổi. Sau đây là một số món cháo có lợi cho sức khỏe:

- Cháo đậu xanh: Đậu xanh có tính hàn, rất mát, giải nhiệt về mùa hè, cầm mồ hôi, dễ tiêu hóa, chống táo bón, nhuận tràng, nhất là những trường hợp máu nóng, làm mát ở những người háo nhiệt, phù thũng, ngứa ngáy khắp người. Cháo đậu xanh có  tác dụng giải nhiệt cho cơ thể khi bị nhiễm chất độc hoặc tăng đào thải các chất độc của cơ thể.

Lấy 100g đậu xanh, xay nhỏ hoặc vừa, ngâm trước hai tiếng đồng hồ; 300g gạo tẻ và nấu nhừ thành cháo, cho thêm đường phèn hay đường đỏ. Nếu không muốn ăn đường thì cho gia vị vừa đủ và ăn nguội tốt hơn ăn nóng.

- Cháo sắn dây: Bổ trợ sức khỏe cho người cao tuổi, đặc biệt là người yếu, huyết áp cao, co thắt mạch vành, đái tháo đường, rối loạn tiêu hóa gây tỳ hư, miệng háo, môi khô, lưỡi đỏ, khát nước nhiều. Lấy 30g bột sắn dây, 100g gạo tẻ nấu nhừ thành cháo, ăn khi còn ấm.

- Cháo hoài sơn (củ mài): Có tác dụng bổ tỳ vị, bổ thận, bổ phế, sinh tân chỉ khát, bình suyễn, sáp tinh. Cháo còn chữa được bệnh tả lỵ lâu ngày, hư lao, tiểu đêm nhiều lần, thận hư yếu. Tùy theo số người ăn, lấy nửa gạo, nửa hoài sơn nấu thành cháo, nêm gia vị vừa đủ và ăn khi nguội.

- Cháo trứng gà: Có tác dụng bổ dưỡng dễ ăn, thích hợp cho người cao tuổi sau ốm, cơ thể bị suy nhược, gầy xanh mệt mỏi, thở yếu, đi lại chậm chạp và phụ nữ sau sinh. Lấy 100g gạo tẻ nấu cháo, khi chín nhừ đập quả trứng gà vào cháo, lấy cả lòng trắng lòng đỏ (cần chọn trứng gà ta, mới đẻ), cho hành hoa đủ dùng, ăn nóng cho khỏi tanh.

- Cháo đậu nành: Cháo đậu nành là món cháo bổ dưỡng hằng ngày, dễ tiêu hóa, thanh nhiệt giải độc lại mát gan, mát huyết. Cháo dùng được cho mọi lứa tuổi nhưng tốt nhất cho người cao tuổi vì tiêu hóa kém, hấp thu chậm, miệng nhạt, ăn không thấy ngon, người háo, da khô, mắt mờ, can thận nóng.

Lấy 650 ml sữa đậu nành cho gạo tẻ vào nấu (tùy theo khẩu vị thích ăn đặc hay loãng). Khi cháo chín nhừ cho đường đỏ vừa đủ, ăn ấm nóng.

- Cháo ý dĩ: Cháo ý dĩ chữa bệnh tả, lỵ, lợi tiểu tiện, tiêu phù thũng, chữa bệnh co gân, phong thấp lâu ngày, kích thích tiêu hóa, bổ phế kiện tỳ. Ngoài ra, cháo này còn lợi sữa, rất tốt cho phụ nữ sau sinh nở. Tùy theo số người ăn, cứ hai phần gạo một phần ý dĩ, cho nước nấu nhừ, nêm gia vị mì chính, ăn trong ngày.

- Cháo mướp: Có tác dụng mát huyết trừ đờm, tránh cảm gió, giải độc thanh nhiệt, thông kinh hoạt lạc, cháo làm mát da trừ mụn nhọt, chữa viêm thanh, phế quản mạn tính do nhiệt.

Lấy một quả mướp nạo sạch vỏ, thái nhỏ. Dùng 30g gạo tẻ nấu cháo chín cho mướp vào, cho đường vừa ăn hoặc gia vị vừa đủ, ăn nguội.

- Cháo đậu đen, lá sen: Có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, trừ thử (giải nắng nóng), an thần, hạ áp, bổ ngũ tạng, bù tân dịch (điện giải). Thích hợp cho tất cả mọi lứa tuổi, nhất là với những người lao động trong môi trường nắng nóng, người háo khát, người can thận âm hư (tăng huyết áp, phụ nữ tiền mạn kinh, máu gan nhiễm mỡ, người mắc các bệnh chứng của mùa hè như rôm sảy, lở ngứa, mày đay, chảy máu cam, viêm nhiễm đường sinh dục tiết niệu, chảy máu dạ dày, người suy nhược cơ thể)...

Lá sen (loại lá bánh tẻ) lấy từ 1 - 2 lá, thái nhỏ, đem sắc từ 15 - 20 phút để loại bỏ tạp chất, lọc lấy nước bỏ bã. Gạo tẻ 50 gam và đậu đen 50 gam vo qua, rồi cho nước lá sen vào và nêm thêm nước cho đủ, đem ninh nhừ thành cháo. Nêm gia vị vừa đủ bắc ra ăn nguội, trong ngày. Có thể ăn thường xuyên vào mùa hè.