Sáng 25-3, TP.HCM tổ chức hội thảo khoa học TP.HCM thành tựu 50 năm xây dựng, bảo vệ và phát triển.

Tại hội thảo, tinh thần năng động sáng tạo của TP.HCM được các đại biểu nhắc đến, là một trong những động lực quan trọng giúp TP.HCM phát triển vươn lên trong 50 năm qua.

Cuộc đấu tranh giữa đổi mới và bảo thủ

Nói về tinh thần năng động, đổi mới sáng tạo của TP.HCM, PGS.TS Phan Xuân Biên đã nhắc về giai đoạn hiểm nghèo của TP.HCM những ngày đầu sau giải phóng.

Về kinh tế, tuy suốt vài năm đầu còn có nguyên vật liệu nhưng sau hai năm, nguyên vật liệu cạn kiệt, cách quản lý không phù hợp ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh…

Đặc biệt cơ chế quản lý quan liêu bao cấp, những cuộc cải cách kinh tế cũ chưa phù hợp đã tác động rất xấu đến sản xuất kinh doanh. Giá cả tăng phi mã, lạm phát tăng cao, có lúc lên 740%.

Theo đó, đời sống nhân dân sa sút thê thảm kéo theo sự khủng hoảng lòng tin trong dân chúng.

Và chính trong thời điểm hiểm nghèo đó, tinh thần năng động, đổi mới sáng tạo của TP.HCM đã phát huy mạnh mẽ.

Lúc này, những lãnh đạo đầu tiên của TP.HCM đã chủ trương tìm mọi giải pháp để lo cho dân, lo cho sản xuất, kinh doanh. Lãnh đạo TP.HCM chạy gạo từng bữa cho 3,5 triệu dân, thành lập tổ thu mua lương thực.

Tổ này đã lặn lội xuống tận Đồng bằng sông Cửu Long, vượt qua hàng rào ngăn sông cấm chợ, chịu sự hạch sách, dọa nạt, thậm chí bắt bớ, giam cầm để thu mua lương thực theo giá thỏa thuận, tạo nên hạt gạo cô Ba Thi nuôi sống TP.HCM những ngày đó.

Ông Biên cũng kể lại Thành ủy TP.HCM thời điểm đó đã có nhiều cuộc nghiên cứu cơ sở, tìm hiểu và đỡ đầu cho những tìm tòi, sáng kiến. Hiệu triệu tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, từng bước thoát ra khỏi cách suy nghĩ, làm ăn kiểu cũ.

Thành ủy TP.HCM khóa 1 đã có 2 nghị quyết quan trọng là nghị quyết lần thứ 9-1979 và nghị quyết lần thứ 10-1980 đề ra những hướng đột phá theo tinh thần chủ động sáng tạo từ cơ sở, làm cho sản xuất bung ra.

Thời điểm đó TP.HCM cũng không tránh khỏi lời ra tiếng vào. Lúc bấy giờ, cuộc đấu tranh giữa đổi mới và bảo thủ, trì trệ diễn ra khá quyết liệt, gay gắt.

Câu chuyện Bí thư Võ Văn Kiệt mua gạo cứu đói cho dân

Một trong những câu chuyện người dân vẫn thường nhắc đến về tinh thần năng động, sáng tạo của TP.HCM là Bí thư Thành ủy Võ Văn Kiệt mời bà Nguyễn Thị Ráo (tức bà Ba Thi) - giám đốc Công ty lương thực TP.HCM, ông Lữ Minh Châu - giám đốc Ngân hàng Ngoại thương và ông Năm Ấn - giám đốc Sở Tài chính - bàn việc cứu đói cho dân.

PGS.TS Nguyễn Danh Tiên cho biết thời điểm đó, ông Võ Văn Kiệt đã chỉ đạo các ban ngành cấp tiền để tổ thu mua lương thực của bà Ba Thi đi Đồng bằng sông Cửu Long mua gạo với giá thị trường.

Trên thực tế, việc thu mua gạo gặp nhiều khó khăn bởi cơ chế ràng buộc, bị cho là thu mua phá giá, địa phương cho là phá hoại, gây mất đoàn kết.

Sau đó, Bộ Chính trị đã gọi bà Ba Thi ra để chất vấn chuyện xé rào. Trước khi bà Thi đi báo cáo với Bộ Chính trị, ông Võ Văn Kiệt nói: Chị cứ đi đi, nếu vào tù tôi sẽ mang cơm cho chị.

Theo ông Tiên, có thể nói phá rào trong mua bán lương thực không chỉ lo đời sống của dân mà còn phá thế cô lập với tệ ngăn sông cấm chợ thời điểm đó. Việc làm của TP.HCM được Trung ương ghi nhận.

Bên cạnh đó, một nhiệm vụ hết sức nặng nề đối với lãnh đạo TP.HCM thời bấy giờ là tìm ra hướng đi mới thích hợp nhằm thúc đẩy sản xuất.

Các nghị quyết của Hội nghị Thành ủy TP.HCM lần 9-1979 và Hội nghị lần thứ 10-1980 nhấn mạnh trọng tâm là tạo điều kiện cho các thành phần kinh tế phát triển bằng nhiều biện pháp, liên kết tìm nguyên liệu, thực hiện lương khoán, trả lương theo sản phẩm.

Nói về thời điểm đó, ông Phạm Chánh Trực - nguyên phó bí thư Thường trực Thành ủy TP.HCM - cho biết: "TP mượn tài sản, vàng của nhân dân để đổi USD nhập nguyên liệu cho Nhà nước.

Lãnh đạo TP.HCM cũng thực hiện kế hoạch 3 lợi ích: lợi ích của Nhà nước, doanh nghiệp và người lao động. Các câu lạc bộ giám đốc hay còn gọi là nhóm thứ 6 ra đời, thường xuyên trao đổi sáng kiến với lãnh đạo TP.HCM. Chính vì vậy, sản xuất của TP được bung ra".

Những năm đầu thập niên 1980 trở đi, nền kinh tế của TP.HCM bắt đầu phát triển, tăng trưởng mọi mặt, tỉ trọng sản xuất công nghiệp chiếm hơn 30% tổng sản lượng công nghiệp của cả nước. Đó là sự năng động, sáng tạo của TP.HCM.

Ông Nguyễn Thanh Nghị: 'TP.HCM đang tràn đầy khát vọng vươn lên'

Phó bí thư Thường trực Thành ủy TP.HCM Nguyễn Thanh Nghị cho rằng TP đang tràn đầy khát vọng vươn lên. Trong đó, truyền thống cách mạng, đoàn kết, năng động, đổi mới sáng tạo, nghĩa tình là động lực để TP phát triển.