Phóng to

Chọn mua gạch trong nước tại một cửa hàng trên đường Nguyễn Thái Sơn (Q.Gò Vấp, TP.HCM) - Ảnh: T.ĐẠM

Các doanh nghiệp trong nước cho rằng ngoài cơ chế kiểm soát gạch nhập khẩu quá thoáng, đặc biệt ở khu vực biên mậu, các doanh nghiệp trong nước sẽ khó lòng cạnh tranh một cách bình đẳng với gạch TQ nếu xét ở tất cả phương diện. Bởi khi hàng chưa ra khỏi nhà máy, các doanh nghiệp đã phải cõng một loạt chi phí sản xuất, lãi suất ngân hàng “cắn” vào giá thành sản phẩm.

Ngại mua vì... giá quá rõ ràng?

Ông V., tổng giám đốc một doanh nghiệp sản xuất gạch tư nhân có quy mô lớn hiện nay, cho rằng một trong những lý do khiến các chủ đầu tư, nhà thầu xây dựng trong nước ngại lấy hàng trong nước vì các doanh nghiệp này có chính sách giá bán rõ ràng, công khai và có hóa đơn xuất hàng (đã tính VAT) nghiêm chỉnh. “Dù họ biết chắc chắn hàng chúng tôi rất bảo đảm về chất lượng lẫn mỹ thuật - ông V. bộc bạch - Trong khi nếu mua hàng của TQ, ngoài giá bán rẻ do phần lớn là hàng nhập lậu, hàng hầu hết không có hóa đơn nên khi làm bảng báo giá hay hạch toán, chi phí cho gạch không rõ nguồn gốc bao giờ cũng thoải mái hơn”.

Với giá bán... vô giá (nghĩa là giá nào cũng có), đi kèm theo sẽ là chất lượng vô cùng... trôi nổi, bởi khi về đến VN phần lớn gạch đều đã được “lột” nhãn mác bao bì bên ngoài nên thật sự người mua cũng không rõ gạch có nguồn gốc từ tỉnh, thành phố nào của nơi sản xuất. Tuy nhiên, điều này không làm người mua băn khoăn vì yếu tố giá rẻ và mẫu mã phong phú đã “đánh gục” tất cả tiêu chí khác trong quá trình lựa chọn.

Một số người bán cũng thừa nhận thích bán gạch TQ hơn gạch trong nước vì “nếu bán được số lượng nhiều, ngoài việc được tăng tỉ lệ chiết khấu, đầu mối còn tặng thêm quyền ưu tiên chọn hàng đẹp cho chuyến sau”. Đó cũng là lý do các cửa hàng ra sức cạnh tranh về mẫu mã sở hữu nên lắm khi phá giá lẫn nhau, đẩy giá bán gạch TQ ngày một trở nên... vô lý hơn trong mắt các doanh nghiệp sản xuất trong nước.

Cần kiểm tra chất lượng gạch nhập khẩu

Theo ông Võ Quốc Thắng - phó chủ tịch Hiệp hội Gốm sứ xây dựng VN (VIBCA), thực trạng nói trên đã kéo dài từ nhiều năm qua, nhưng các doanh nghiệp và hiệp hội không được bất kỳ cơ quan chức năng nào tham khảo về cách tính thuế, cũng như các giải pháp cần thiết để khống chế được tình trạng nhập khẩu mất kiểm soát như hiện nay. Ông Thắng cho rằng nếu cơ quan hải quan hoặc Bộ Tài chính có sự tham khảo với hiệp hội ngành hàng về mức giá hợp lý khi chấp nhận mức khai báo của doanh nghiệp nhập khẩu, có sự trao đổi, cập nhật thông tin về giá sản phẩm ở thời điểm hiện tại, “ít ra cũng ngăn chặn được tình trạng khai khống giá nhập khẩu ở mức thấp như lâu nay các doanh nghiệp thương mại đã lách được” - ông Thắng khẳng định.

Mặt khác, việc buông lỏng kiểm định chất lượng gạch nhập khẩu như hiện nay cũng làm dấy lên mối quan ngại về chất lượng hạ tầng của những công trình đã và đang sử dụng gạch TQ không rõ nguồn gốc. “Nếu mua gạch trong nước, chắc chắn có thể kiện được khi chất lượng gạch xuống cấp. Còn mua hàng TQ, tôi tin chắc rằng sẽ khó lòng biết đi đâu hoặc tìm ai để kiện vì hoàn toàn không có bất cứ thông tin nào của nhà sản xuất để người tiêu dùng phản ảnh” - ông Thắng cảnh báo.

Chính vì vậy, để các doanh nghiệp sản xuất gạch trong nước được kinh doanh trong một môi trường cạnh tranh bình đẳng, VIBCA kiến nghị các cơ quan liên quan gấp rút có cuộc tổng kiểm tra chất lượng gạch nhập khẩu cũng như hàng rào thuế quan đang áp dụng. Nếu cần thiết, có thể sử dụng hàng rào kỹ thuật như các nước đã áp dụng để ngăn chặn tình trạng nhập khẩu bất hợp lý nhằm tìm ra phương án giải quyết phù hợp theo thông lệ quốc tế.