PGS.TS Đỗ Văn Dũng - hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM, đề nghị bỏ ngay lập tức chính sách miễn học phí cho sinh viên sư phạm - Ảnh: TRẦN HUỲNH

Trong tờ trình về dự án sửa đổi Luật Giáo dục trình bày trước Quốc hội sáng 29-5, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho rằng lâu nay ngành giáo dục vẫn áp dụng chính sách miễn học phí đối với sinh viên ngành sư phạm, trong khi nhiều ý kiến cho rằng chính sách này không còn phù hợp.

Dự thảo Luật Giáo dục lần này sẽ được sửa đổi theo hướng không miễn học phí đối với học sinh, sinh viên sư phạm mà thay bằng chính sách vay tín dụng sư phạm.

"Bất công cực kỳ lớn"

Cũng theo ông Dũng, mỗi năm nhà trường nhận được từ 5-8 tỉ đồng cấp bù kinh phí đào tạo các ngành sư phạm. Trong 10 năm qua nhà trường phải bù lỗ để đào tạo cho số sinh viên sư phạm này mỗi năm 30 tỉ đồng.

Chính do kinh phí cấp bù đào tạo ít nên các trường sư phạm gặp nhiều khó khăn, không đủ nguồn lực để đào tạo cho "ra ngô ra khoai" được.

Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM là trường sư phạm đặc thù với 13 ngành sư phạm, trong đó ngành sư phạm tiếng Anh là ngành học duy nhất trùng với các trường sư phạm truyền thống khác, các ngành còn lại đều là sư phạm kỹ thuật.

PGS.TS Đỗ Văn Dũng cho biết: "Trong suốt hơn 10 năm nay nhà trường miễn hoàn toàn học phí đối với các sinh viên theo học 13 chương trình sư phạm của trường. Đây là bất công cực kỳ lớn đối với tất cả sinh viên trong trường".

Việc nhà trường lấy tiền học phí của những sinh viên các ngành khác nuôi sinh viên sư phạm cũng là bất công.

Bên cạnh đó, hiện nay đối với các ngành sư phạm kỹ thuật nhà trường cấp cho sinh viên tốt nghiệp hai bằng: kỹ sư và sư phạm kỹ thuật. Vì vậy 90% sinh viên giỏi đều ra làm cho các công ty. Nhà trường không chế tài được những sinh viên này.

Ông Dũng đề nghị: "Chúng ta chỉ xét cấp học bổng cho những sinh viên rất khó khăn để bù lại số học phí họ phải đóng. Trường tôi đang đề xuất với Bộ GD-ĐT và Quốc hội thực hiện thu học phí đối với tất cả sinh viên.

Tuy nhiên những sinh viên ra trường công tác trong ngành sư phạm nhà trường sẽ chuyển toàn bộ số học phí sinh viên đã đóng về cho sở GD-ĐT nơi sinh viên đó công tác để cấp thêm tiền cho họ từ nguồn học phí này.

Như vậy bên cạnh tiền lương các sinh viên sư phạm này có thêm khoản tiền để giúp ổn định cuộc sống trong những năm đầu và có điều kiện cống hiến tốt hơn cho ngành giáo dục".

Chính sách miễn học phí đã có tác động tiêu cực

Tương tự, PGS.TS Lê Văn Tiến - hiệu trưởng Trường CĐ Sư phạm Trung ương TP.HCM cũng đồng ý đề xuất phải bỏ chính sách miễn học phí cho sinh viên sư phạm.

"Tuy nhiên để thực hiện việc này phải có lộ trình và các điều kiện đi kèm. Nếu năm sau bỏ ngay thì chắc chắn các trường sư phạm sẽ tan rã và sẽ gây ứng tiêu cực trong sinh viên", ông Tiến nhấn mạnh.

Giải thích về ý kiến phải tiến tới bỏ chính sách miễn học phí cho sinh viên sư phạm, ông Tiến cho biết hiện nay đang có định hướng các trường phải theo cơ chế tự chủ. Trong khi nếu các trường sư phạm miễn học phí, điều này có nghĩa nhà trường phải lấy ngân sách nhà nước, cơ chế vẫn là xin - cho. Vì thế khi các trường sư phạm đã tự chủ bắt buộc phải bỏ chính sách miễn học phí.

"Trong số 100 giáo viên, số người tâm huyết, sẵn sàng hi sinh vì nghề bất chấp lương bổng chắc có vài ba người. Những người này có "sân sau" rất vững vàng.

Do đó phải nâng lương giáo viên. Tôi từng rất say sưa trên giảng đường nhưng có những hôm muốn bỏ nghề do phải lên lớp với sinh viên ngồi nhầm chỗ. Đặc biệt ở trường cao đẳng của tôi thấy rõ hơn điều này, trong một lớp có đến 50% sinh viên ngồi nhầm chỗ.

Việc ngồi nhầm chỗ này xuất phát từ việc sinh viên nghèo quá phải chọn ngành sư phạm, hoặc bị ép buộc học dù không yêu thích. Rất nhiều giáo viên của trường tôi cũng phản ánh muốn bỏ nghề do không còn hứng khởi để dạy", ông Tiến chia sẻ.

Xét dưới góc độ tự chủ, PGS.TS Huỳnh Văn Sơn - phó hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm TP.HCM, cho rằng hiện nay dù cấp bù học phí cho các trường sư phạm, số tiền đó cũng không tương xứng với chi phí đào tạo một cử nhân sư phạm chất lượng đủ sức cạnh tranh với các nước trong khu vực.

Về chính sách miễn học phí cho sinh viên sư phạm, theo ông Sơn, đến nay chính sách này vẫn còn tác động tích cực nhưng hiệu lực đã giảm đi đáng kể, thậm chí đã có nhiều tác động tiêu cực xét trên bình diện động cơ học tập và tinh thần học tập của sinh viên.

Cần điều chỉnh cho phù hợp

Theo ThS Nguyễn Thị Yến Nam - Trường ĐH Sư phạm TP.HCM, chính sách miễn học phí cho sinh viên sư phạm đã tạo ra sức hút nhân tài cho ngành sư phạm trong 20 năm qua.

Tuy nhiên, bối cảnh phát triển đã đặt ngành sư phạm trước các thách thức cạnh tranh trong nền kinh tế toàn cầu, việc tiếp tục miễn học phí cho sinh viên sư phạm cần phải điều chỉnh: trao quyền tự chủ tài chính cho các trường đại học; thu học phí và định mức học phí tương xứng chất lượng cao trong đào tạo sư phạm; ưu đãi tín dụng kèm đàm bảo công việc đầu ra cho sinh viên sư phạm.

Trong khi đó, PGS.TS Nguyễn Thám - nguyên hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm (ĐH Huế) nhận định chính sách miễn giảm học phí (cấp bù sư phạm) tác động rất tích cực, là một trong những động lực thu hút học sinh giỏi vào sư phạm, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên.

"Nếu ngay bây giờ bỏ ngay chính sách miễn học phí thì các trường sư phạm sẽ rất khó khăn trong tuyển sinh. Sau khi quy hoạch lại mạng lưới các trường sư phạm, khống chế chỉ tiêu tuyển sinh, dần cân bằng cung và cầu thì lúc đó tiến tới việc bỏ cấp bù sư phạm cho sinh viên. Từ đó các trường sư phạm tiến đến tự chủ toàn diện trong quá trình đào tạo", ông Tiến đề nghị.

Đề xuất bỏ quy định miễn học phí cho sinh viên sư phạm

TTO - Theo Bộ GD-ĐT, nhu cầu thị trường lao động đã thay đổi, sinh viên sư phạm trên cả nước ra trường chưa có việc làm hoặc làm không đúng ngành nghề gây lãng phí. Bởi vậy cần thiết phải bỏ quy định miễn học phí đối với sinh viên ngành này.