Ngoài việc đi vào nhiều đề thi, chủ đề biển đảo cũng được lồng ghép trong nhiều hoạt động tại các nhà trường khắp cả nước. Trong ảnh: học sinh Trường THPT Lương Thế Vinh, Q.1, TP.HCM hào hứng với mô hình biển đảo do chính học sinh trường này thực hiện - Ảnh: Như Hùng

Những đề thi nghị luận xã hội, đề thi thử môn lịch sử, địa lý đều nóng lên với các câu hỏi về biển đảo.

Trong bài kiểm tra môn văn ngày 12-5, học sinh lớp 12D1 Trường THPT Chu Văn An (Hà Nội) rất hứng khởi khi cô giáo Nguyễn Thu Tuyết đưa nội dung Trung Quốc đặt giàn khoan trong vùng biển Việt Nam vào đề văn.

Khơi dậy tình yêu đất nước

Trao đổi với Tuổi Trẻ, cô Tuyết cho biết những ngày qua cô đã đọc nhiều thông tin về hành vi xâm phạm chủ quyền của Trung Quốc, nhiều cuộc biểu tình, nhiều hoạt động phản đối hành động của Trung Quốc diễn ra trên cả nước, cô đã quyết định đưa nội dung này vào đề văn để ôn luyện cho học sinh chuẩn bị thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH-CĐ.

“Đây là hình thức kiểm tra kỹ năng đọc hiểu theo cấu trúc đề thi mới của Bộ GD-ĐT, nội dung là có tính thời sự nóng bỏng đang diễn ra. Tôi muốn từ đề văn như thế này khơi dậy tình yêu đất nước của học sinh và suy nghĩ, hiểu biết của các em về tình hình chính trị xã hội” - cô Tuyết cho biết.

Cô Đặng Nguyệt Anh, giáo viên Trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam, cũng cho biết: “Khi tổ chức ôn luyện cho học sinh lớp 12, tôi ra đề văn nghị luận xã hội yêu cầu “Trình bày suy nghĩ về ý chí và sự tỉnh táo của người Việt Nam trong việc bảo vệ chủ quyền biển đảo”.

Tôi muốn qua việc trình bày suy nghĩ của học sinh để biết thái độ của các em về tình hình đất nước và quan điểm cá nhân về cách thức thể hiện, hành động. Qua đó gợi mở cho các em về quan điểm không nên khuyến khích đấu tranh vũ trang khi chưa cần thiết, thay vào đó là việc thể hiện chính kiến và đấu tranh bằng phương pháp hòa bình, ôn hòa trong bối cảnh hiện nay, đấu tranh nhưng phải sáng suốt, tránh để kẻ xấu lợi dụng”.

Cũng về chủ đề này, trong một giờ kiểm tra của học sinh lớp 8, cô Nguyệt Anh đưa ra hai đề văn, yêu cầu học sinh chọn một trong hai đề. Cả lớp có 23/28 học sinh đã chọn đề văn yêu cầu “Nêu suy nghĩ của em về hiện tượng Trung Quốc đặt giàn khoan trên thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam”.

Tại TP.HCM, ngoài những hoạt động tuyên truyền, đối thoại với học sinh về tình hình biển Đông, đề thi của các môn xã hội cũng được lồng ghép nhiều thông tin thời sự, một mặt đáp ứng nhu cầu được hiểu được biết của học sinh, mặt khác tạo cho các em “diễn đàn” để bày tỏ quan điểm, cảm xúc của mình.

Tránh để kẻ xấu lợi dụng

Câu nghị luận xã hội môn văn trong đề thi thử ĐH khối D ngày 13-5 của Trường THPT Nhân Việt (TP.HCM) như sau:

“Ngày 1-5-2014, Trung Quốc đã hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 cùng hơn 80 tàu có vũ trang, tàu quân sự và máy bay hộ tống đi vào sâu tới 80 hải lý trong thềm lục địa và đặc quyền kinh tế của Việt Nam, đó là sự kiện gây phẫn nộ triệu triệu trái tim con dân đất Việt trong nước và hải ngoại. Trước sự hung hăng của Trung Quốc, nhiều người dân trong cả nước đã xuống đường biểu tình phản đối hành vi bất hợp pháp của Trung Quốc ở khu vực biển đảo Tổ quốc. Các cuộc xuống đường đã biến tướng thành những cuộc nổi dậy tẩy chay Trung Quốc, đốt phá hầm xưởng, xí nghiệp, công ty có vốn đầu tư từ Trung Quốc ở các khu công nghiệp lớn ở Bình Dương, Đồng Nai, TP.HCM.

Có ý kiến cho rằng những cuộc biểu tình là biểu hiện của lòng yêu nước và tự tôn dân tộc. Nhưng cũng có ý kiến cho rằng đây là sự bồng bột, nông nổi, thậm chí có thể là âm mưu của thế lực phản động bên ngoài. Ý kiến của anh/chị như thế nào? Hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của mình về tình hình trên”.

Thạc sĩ Hồ Hoài Khanh - giáo viên văn của trường, người trực tiếp ra đề và chấm thi - cho biết: “Khi cho đề này tôi rất phân vân, suy nghĩ nhiều, nhưng đây là vấn đề nóng, thông tin lan rộng, học sinh ở lứa tuổi này đã trưởng thành, lại đang rất quan tâm đến vấn đề chủ quyền đất nước, cần giúp các em bày tỏ quan điểm của mình. Và sự thật là khi nhận đề, học trò tỏ ra phấn khởi, hào hứng bởi vì đây là sự kiện thời sự nổi bật. Qua báo chí, các em cũng nắm bắt được thông tin. Trong bài làm, các em tìm ra được mấu chốt của vấn đề, bày tỏ những suy nghĩ rất đúng đắn về vấn đề khi chủ quyền đất nước bị xâm phạm, chúng ta cần phải làm gì”.

Theo thầy Khanh, trong phần bài làm của mình, nhiều học sinh đã thể hiện thái độ nghiêm túc phê phán hành động của Trung Quốc, đồng thời nhìn nhận việc thiếu kiềm chế, các đối tượng xấu kích động, lợi dụng người dân yêu nước sẽ gây ra những tổn thất khó bù đắp cả về vật chất, kinh tế lẫn ngoại giao và sự đồng tình của các nước trên thế giới. Trước đó, ban giám hiệu Trường Nhân Việt đã tổ chức nói chuyện về chủ đề biển đảo và tình hình Trung Quốc xâm phạm chủ quyền nước ta, đồng thời phát động học sinh quyên góp phần tiền tiết kiệm nhỏ bé của mình để ủng hộ chiến sĩ, ngư dân bám biển.

Những ngày gần đây, Trường tư thục Thái Bình cũng lồng ghép nhiều thông tin thời sự biển đảo và chủ quyền đất nước vào những đề thi của các kỳ thi thử tốt nghiệp.

Cụ thể, đề thi thử tốt nghiệp môn địa lý có câu: “Hãy cho biết vị trí giàn khoan Hải Dương 981 của Trung Quốc đặt trong vùng biển nào của nước ta? Thái độ và hành động của Trung Quốc như thế nào? Là thanh niên của đất nước, bạn cần làm gì để bảo vệ chủ quyền biển đảo nước ta?”. Hay đề thi lịch sử đặt câu hỏi: “Từ ngày 1-5-2014, Trung Quốc đặt giàn khoan Hải Dương 981 vào khu vực biển đảo của Việt Nam. Theo hiến chương Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc đã sai phạm như thế nào? Thanh niên và học sinh hiện nay phải làm gì trước tình hình trên?”.

Ban giám hiệu nhà trường cho biết học sinh được tiếp cận với các thông tin thời sự qua nhiều kênh và hết sức quan tâm tới vấn đề này. “Học sinh khối 12 được tiếp cận qua các đề thi thử. Sắp tới, nhà trường cũng tổ chức buổi chuyên đề dành cho học sinh lớp 11 với chủ đề chủ trương của Nhà nước ta trước những hành vi của Trung Quốc” - ông Trần Văn Đại Lợi, hiệu phó nhà trường, cho biết thêm.