Ông Trương Quốc Cần, PGĐ Trung tâm phát triển nông thôn bền vững - Ảnh: Lan Anh

Đây là nhận xét của ông Trương Quốc Cần, PGĐ Trung tâm phát triển nông thôn bền vững, bên lề lễ công bố báo cáo thảm họa thế giới 2014.

Những thay đổi khí hậu đang và sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến đời sống người dân.

Ông Cần cho biết: 70% người lao động VN tham gia sản xuất nông nghiệp, và đầu vào của nông nghiệp là bốn yếu tố đất đai, nước, điều kiện thời tiết, giống vật nuôi cây trồng. Nhưng cả bốn nguồn lực này đều đang bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu.

Kịch bản cho VN là đến 2050 nếu không có những giải pháp hợp lý sẽ mất 42% diện tích đất nông nghiệp ở ĐBSCL.

Về nguồn nước, với sự thay đổi của chế độ mưa, mùa lũ cấp tập dồn dập hơn nhưng mùa khô lại kéo dài hơn, gây tình trạng khô hạn và ảnh hưởng đến cơ cấu mùa vụ của nhiều vùng.

Ngoài ra là nhiều biểu hiện thời tiết cực đoan như trận rét lịch sử năm 2008 làm nhiều trâu bò chết rét, trong khi mùa hè thì nóng có thể tới 43-44 độ.

* Những vùng nào ở VN đang chịu ảnh hưởng nhiều nhất của biến đổi khí hậu, thưa ông?

- Tình trạng mùa khô kéo dài gây khô hạn đã diễn ra tại Tây Nguyên, nhưng mưa lũ lại gia tăng ở miền Trung và miền núi phía Bắc, như tỉnh Lạng Sơn hai năm rồi đều có lũ lớn là điều mà trước đây ít thấy.

Về nhiệt độ thì có những biểu hiện thay đổi, như mùa đông rất lạnh, đặc biệt ở Sa Pa (Lào Cai), Mẫu Sơn (Lạng Sơn) hay Hà Giang có băng giá vào mùa đông, đây cũng là điều ít thấy trước đây.

Về chế độ thủy triều thì đỉnh triều ở TPHCM và Cần Thơ cũng thay đổi.

Như ông nói để thích ứng với biến đổi khí hậu có bốn giải pháp: chống, tránh, chung sống và thậm chí là tranh thủ. Với người dân thông cho biện pháp thích ứng nào là hiệu quả?

Trong nông nghiệp thì đã có những giải pháp để chung sống với những biến đổi về khí hậu, như sử dụng giống ngắn ngày và dễ thích nghi với điều kiện trồng trọt, như chịu mặn giỏi hơn chẳng hạn.

Nhưng trên quy mô rộng thì VN đang thiếu như dự báo, kịch bản cho quy mô tiểu vùng, như mưa lũ diễn ra như thế nào, nước biển dâng thế nào…

Nhiều người cũng đã nói đến khái niệm nông nghiệp thông minh, theo tôi nông nghiệp thông minh là nông nghiệp tạo ra sản lượng tốt, thích nghi với môi trường và điều kiện khí hậu thay đổi.

Chúng tôi đã có một số hoạt động như áp dụng giống cây trồng vật nuôi chống chịu môi trường, hay sử dụng giống lúa ngắn ngày ở Hà Tĩnh, tuy nhiên những giải pháp này chưa được nhân rộng.