Bất cứ công dân Mỹ nào đi máy bay cũng có thể lọt vào tầm ngắm của Cơ quan An ninh vận tải Mỹ - Ảnh: Reuters

Thật ra TSA đã triển khai cảnh sát hàng không trên các chuyến bay rủi ro cao hoặc có hành khách nằm trong danh sách theo dõi khủng bố. Việc thu thập thông tin của cả những hành khách bình thường vừa mới được triển khai gần đây. 

Theo lý giải của TSA, nó nhằm ngăn chặn nguy cơ từ những kẻ khủng bố tiềm năng và "nhận diện và tăng cường rà soát những hành khách rủi ro cao". 

Tuy nhiên, những ý kiến phản đối, thậm chí trong nội bộ TSA, cho rằng đây là một chương trình lãng phí nhân lực, tiền thuế và gây ra những rủi ro khác.

"Bầu trời yên tĩnh"

Chương trình mang tên "Bầu trời yên tĩnh" được triển khai từ tháng 3-2018 trên khắp các sân bay lớn trên toàn nước Mỹ. 

Đây là một chương trình giám sát nội bộ đặc biệt nhắm tới những hành khách không nằm trong danh sách khủng bố hay chịu sự điều tra nào. 

Chương trình được hé lộ sau khi một số cảnh sát hàng không kể với tờ Boston Globe và được tờ này đăng tải mới đây.

Vậy các hành khách sẽ bị theo dõi như thế nào? Theo tiết lộ của các cảnh sát hàng không, có ít nhất 15 quy định về rà soát hành khách dựa trên các hành vi của những nghi can khủng bố hoặc đồng phạm. 

Cụ thể, cảnh sát sẽ quan sát tỉ mỉ từng chi tiết nhỏ như thái độ bồn chồn, đổ mồ hôi tay, liên tục chớp mắt, chạm mặt, liếc ngang dọc, quan sát cửa kiểm tra an ninh từ xa hay thậm chí mùi cơ thể...

Một khi bị cho vào danh sách theo dõi, hành khách sẽ bị một nhóm cảnh sát hàng không bay cùng giám sát "từng phút một" mọi hành vi như họ xài điện thoại, đi vệ sinh khi nào, nói chuyện với ai hay có ngủ gật trên máy bay hay không, đi bằng phương tiện gì sau khi đáp. 

Dĩ nhiên, trước đó các cảnh sát đã nhận được hồ sơ thông tin và hình ảnh của họ. 

Họ sẽ mặc định nằm trong danh sách theo dõi 90 ngày hoặc chịu giám sát ba lần và hoàn toàn không được thông báo về chuyện này.

Hiện chưa rõ quy mô cụ thể của chương trình giám sát này nhưng Boston Globe cho biết có hàng ngàn người đang bị theo dõi và có khoảng 50 người nằm trong diện theo dõi xuất hiện tại các sân bay mỗi ngày. Trung bình, cảnh sát hàng không sẽ đi theo và giám sát 35 người mỗi ngày.

Ngăn khủng bố hay lãng phí?

Các quan chức TSA khẳng định cơ quan này luôn nỗ lực ngăn chặn hành vi khủng bố nhưng từ chối công bố liệu chương trình "Bầu trời yên tĩnh" đã phát hiện bao nhiêu mối đe dọa và thậm chí từ chối xác nhận sự tồn tại của chương trình theo dõi này. 

Việc công khai "sẽ khiến hành khách ít an toàn hơn", người phát ngôn TSA James Gregory nói. 

Khi được hỏi về căn cứ pháp lý của việc theo dõi, ông Gregory chỉ cho biết TSA luôn làm việc với "các ủy ban quốc hội để đảm bảo sự ủng hộ và thấu hiểu cao nhất".

Tuy nhiên, nhiều cảnh sát hàng không thời gian qua phàn nàn họ phải giám sát những người chẳng mấy giống khủng bố như một doanh nhân làm việc cho công ty quốc tế từng bay tới Thổ Nhĩ Kỳ, một tiếp viên hàng không hay quan chức liên bang. 

"Những gì chúng tôi đang làm (trong chương trình "Bầu trời yên tĩnh") là đáng lo ngại và đặt ra những câu hỏi nghiêm trọng về tính hợp pháp và giá trị của những gì chúng tôi đang làm và cách chúng tôi làm" - một cảnh sát hàng không lo ngại.

Chủ tịch John Caseratti của Hiệp hội Cảnh sát hàng không cũng cho rằng việc giám sát nằm ngoài phận sự của lực lượng này. 

"Công chúng Mỹ sẽ được phục vụ tốt hơn nếu cảnh sát hàng không được giao rà soát và kiểm tra các khu vực sân bay để nhanh chóng chấm dứt các vụ nổ súng hoặc xử lý hiệu quả những vụ bạo lực của tội phạm liên bang" - ông Caseratti nhấn mạnh.

Chưa kể, nó cũng đặt ra câu hỏi về việc chi tiêu của TSA đối với tiền thuế. Báo cáo năm 2017 của Văn phòng kiểm toán chính phủ 2017 "cho biết cơ quan này, vốn chi 800 triệu USD trong năm 2015, không có thông tin gì về tính hiệu quả của việc ngăn chặn các vụ tấn công".

​Mỹ thắt chặt an ninh hàng không vì sợ khủng bố

TTO - Ngày 7-11, chính phủ Mỹ ra lệnh thắt chặt an ninh trên các chuyến bay từ Trung Đông tới Mỹ vì lo ngại nguy cơ khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tấn công.