Và một trong những người tìm kiếm linh hồn đầu tiên ở Mỹ được nhắc đến nhiều nhất chính Hans Holzer, sinh năm 1920 ở Áo, đến New York năm 1938. Ông được học hành bài bản, trở thành tiến sĩ giảng dạy cận tâm lý học và có đam mê kỳ lạ: săn tìm các linh hồn.

Thợ săn... linh hồn

Qua đời năm 2009, tiến sĩ Holzer đã xuất bản nhiều cuốn sách nghiên cứu tâm linh như quyển Ghost Hunter (Thợ săn hồn ma), Ghosts: True Encounters with the World Beyon (Hồn ma: Những cuộc gặp gỡ thực sự với thế giới bên kia)... Theo Hans Holzer, ma chính là cảm xúc, ký ức còn sót lại của những người chết thảm, không biết và không cam chịu cái chết của mình.

Tiến sĩ Holzer đã thực hiện nhiều cuộc săn tìm linh hồn ly kỳ, nhưng vụ gây chú ý nhất là điều tra tên sát nhân Ronald DeFeo Jr đã bắn chết chính cha mẹ và 4 anh chị em hắn vào năm 1974. Ngôi nhà diễn ra vụ án bi thảm sau đó có người đến thuê nhưng phải sớm dọn đi vì họ nghe những tiếng rên rỉ, la hét quái gở. 

Holzer phối hợp cùng một nhà ngoại cảm đến điều tra và được linh hồn một tù trưởng người Mỹ bản địa Shinnecock kể rằng ngôi nhà đã xây trên nghĩa trang linh thiêng nên một linh hồn giận dữ nhập vào DeFeo để mượn tay hạ sát gia đình anh ta bằng súng.

Về già, tiến sĩ Holzer đã trả lời phỏng vấn báo chí rằng khi ông ra đi không cần bia mộ, nghĩa trang gì cả, vì điều quý giá nhất với con người chính là linh hồn, còn thể xác chỉ là vỏ áo bên ngoài. 

Ngoài Holzer còn vô số thợ săn ma như thế. Thậm chí ở thế kỷ 21, họ tận dụng cả các thiết bị điện tử hiện đại để truy tìm hồn ma bóng quế. Trong đó, những thợ sửa đường ống Grant Wilson và Dawes Jason trở thành thợ săn ma được cả kênh truyền hình SciFi Channel làm phim thực tế.

Với camera hồng ngoại quay trong bóng tối và máy đo điện từ, nhiệt độ..., họ đã phát hiện những điều kỳ lạ như sự hiện diện của linh hồn. Tuy nhiên cũng có những "con ma" mà họ điều tra thật ra chỉ là ánh sáng nhân tạo hắt qua khe cửa, tiếng động lạ vì cái bản lề bị hỏng, căn phòng trở lạnh vì máy sưởi yếu...

Khi khoa học tìm kiếm linh hồn

Thế kỷ 21 trong một thế giới ngày càng bị chi phối bởi lý trí, áo blouse trắng và những con số khô khan, khái niệm linh hồn dường như chỉ còn hiện diện trong tôn giáo và truyền thuyết. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu khoa học hiện đại đang tiến gần đến việc hé mở một điều siêu hình thực sự?

Theo tờ Daily Mail, đó chính là tuyên bố đầy hấp dẫn đang thắp lên những cuộc tranh luận mới khi nhiều nhà khoa học và cả học giả hàng đầu cho rằng ý thức và có thể cả linh hồn không hẳn biến mất khi cơ thể con người ngừng tồn tại.

Cuộc tranh luận này bắt đầu nóng lên từ đầu năm nay khi tiến sĩ Stuart Hameroff, một bác sĩ gây mê tại Đại học Arizona, giải thích những hoạt động não bất thường ở bệnh nhân cận tử như bằng chứng khả dĩ cho việc "linh hồn rời khỏi cơ thể". 

Nhận định này đã khơi lại một chủ đề mà nhiều người muốn để dành cho giới thần học, nhưng nay lại được một số nhà khoa học tiếp cận bằng máy chụp MRI, EEG (điện não đồ) và cả những lập luận triết học.

Cố giáo sư Charles Tart, một trong những người tiên phong trong lĩnh vực cận tâm lý học, đã dành nhiều thập kỷ nghiên cứu những hiện tượng mà nhiều người coi là giả khoa học. Nhưng Tart không quan tâm đến việc "bẻ cong thìa" như trong các trò biểu diễn, mà tập trung vào trải nghiệm cận tử và khả năng ý thức có thể tồn tại độc lập với cơ thể.

Một trong những thí nghiệm nổi tiếng nhất là một người tham gia trong trạng thái ngủ, được kết nối với máy EEG, đã báo cáo trải qua hiện tượng xuất hồn. Người này mô tả chính xác một dãy số gồm năm chữ số được đặt trên kệ cao, vị trí mà về mặt thể chất bà hoàn toàn không thể nhìn thấy. Sự kiện này đến nay vẫn nuôi dưỡng những đồn đoán trong giới nghiên cứu rằng tâm trí có thể di chuyển độc lập với cơ thể, một giả thuyết trùng hợp kỳ lạ với nhiều truyền thống tâm linh.

Trong cuốn sách The Secret Science of the Soul (tạm dịch: Khoa học bí mật về linh hồn), Tart kêu gọi giới khoa học hãy cởi mở hơn: "Khoa học đích thực có thể đóng góp rất nhiều cho việc hiểu các trải nghiệm cận tử". Ông nhấn mạnh rằng việc bác bỏ hoàn toàn những hiện tượng này thể hiện định kiến nhiều hơn là hoài nghi khoa học.

Theo tờ The Economics Time, trong khi nhà tâm lý học Charles Tart đi sâu vào những hiện tượng cận tâm lý, giáo sư triết học Thomas Nagel đến từ Đại học New York lại đưa ra một góc nhìn sâu sắc về bản chất của ý thức. 

Ông cho rằng dù vật lý học tiên tiến đến đâu, điều đó vẫn không đủ để lý giải toàn diện sự phức tạp của nhận thức con người. Nếu vũ trụ chỉ được cấu thành từ nguyên tử và phân tử, vậy làm sao chúng ta có thể lý giải sự xuất hiện của tư duy, cảm xúc và trải nghiệm chủ quan? 

Giáo sư Nagel ủng hộ thuyết "toàn tâm luận" (panpsychism), một giả thuyết triết học táo bạo cho rằng mọi thành phần trong vũ trụ, kể cả những thứ tưởng chừng vô tri vô giác, đều có thể sở hữu một dạng ý thức nào đó. Nếu giả thuyết này là đúng thì ý thức không phải là sản phẩm của riêng bộ não, mà là một phần vốn có trong chính cấu trúc nền tảng của thực tại.

Nagel từng viết: "Cuộc sống của chúng ta là một phần của vũ trụ đang dần tỉnh thức và nhận biết chính mình". Vậy liệu sự tự nhận thức ấy, hay trạng thái ý thức bừng tỉnh này có thể chính là linh hồn trong một hình hài khác?

Đặc biệt, tiến sĩ Jeffrey Schwartz, bác sĩ tâm thần và nhà nghiên cứu về khả năng tái tạo thần kinh, cho rằng bộ não và tâm trí con người không phải là một. Các nghiên cứu của ông chỉ ra rằng con người có thể tái cấu trúc kiến trúc não bộ thông qua sức mạnh ý chí tập trung, thay đổi mô hình suy nghĩ ở những người mắc rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) hoặc phục hồi sau đột quỵ.

Ông lập luận rằng điều này cho thấy sự tồn tại của một thứ vượt lên trên vật chất, có thể là tâm trí, hoặc thậm chí là linh hồn. Trong cuốn sách bán chạy Brain Lock (tạm dịch: Cái bẫy trong não bộ), Schwartz khẳng định rằng bộ não có thể tạo ra những ý nghĩ ám ảnh, nhưng tâm trí có quyền lựa chọn từ chối chúng. 

Nếu vật chất là tất cả thì làm sao điều đó có thể xảy ra? Với Schwartz, sức mạnh của ý chí, khả năng của tâm trí vượt lên trên bộ não, cho thấy một sự tồn tại kép: một thể vật chất, một thể tinh thần.

Và chẳng có cái gì gọi là linh hồn?

Tuy nhiên, không phải nhà khoa học nào cũng bị thuyết phục. Giáo sư David Kyle Johnson của Trường đại học King’s (bang Pennsylvania, Mỹ) tỏ ra hoài nghi hơn. Trong cuốn Do Souls Exist? (tạm dịch: Liệu linh hồn tồn tại?), Johnson nhắc lại trường hợp nổi tiếng của Phineas Gage, công nhân đường sắt thế kỷ 19, người sống sót kỳ diệu sau khi một thanh sắt xuyên qua não. Ông vẫn sống, nhưng tính cách thay đổi hoàn toàn.

Johnson cho rằng nếu nhân cách có thể biến đổi do tổn thương thể chất thì điều đó đặt ra nghi vấn về sự tồn tại của một linh hồn phi vật chất. Ông nhấn mạnh khoa học thần kinh đã dần đảm nhiệm những chức năng từng được gán cho linh hồn, từ ký ức, cảm xúc, ra quyết định, cho đến cả ý thức. 

"Mọi thứ từng được coi là phạm vi của linh hồn - Johnson viết - Giờ đây đã được chứng minh là phạm vi của bộ não".

Đến nay, giới khoa học vẫn chưa đưa ra câu trả lời cuối cùng, nhưng sự tò mò ngày càng lấn át hoài nghi. Dù thông qua các nghiên cứu thần kinh về trải nghiệm tôn giáo, những ghi nhận về hiện tượng xuất hồn, một điều đã rõ ràng: linh hồn không còn chỉ là khái niệm tôn giáo. Nó đang được đưa vào phòng thí nghiệm, soi chiếu dưới kính hiển vi và tranh luận trong các giảng đường đại học.

Bí ẩn linh hồn và sự giải mã của khoa học - Kỳ 9: Nhà khoa học truy tìm ma quỷ

Ngoài đời thường có nhiều biệt đội săn ma rất ly kỳ thì giới khoa học cũng không ít nghiên cứu tìm cách "giao tiếp" với linh hồn.