Lãnh đạo Đảng Cộng hòa ở Thượng viện Mitch McConnell (giữa) chuẩn bị bỏ phiếu - Ảnh: Getty Images

Trong những lần bầu cử trước đây, tôi luôn đến nơi bầu cử vào buổi sáng và thường thấy mọi người đi bầu rất đông, từ các ông bà cụ đến các bạn trẻ tuổi đi làm đều hăng hái vào phòng bầu cử.  Sáng nay tôi đi làm muộn nên không bầu cử vào buổi sáng.

Rạo rực ngày bầu cử

Vừa bước vào văn phòng, mọi người liền dồn dập hỏi nhau đi bầu chưa, bầu cho ai rồi mọi người bắt đầu câu chuyện chính trị tại Hoa Kỳ, bình luận với nhau đủ thứ trên đời.

Người thì bàn ngày mai xăng tăng lên 10 cent; người đoán bảo hiểm y tế giảm giá, giá khí đốt được chính phụ trợ giá, ngân sách cho trường tăng, lãi ngân hàng hạ thấp, ông thống đốc tiểu bang sẽ chấp thuận việc nhận rác từ cắt cỏ, ông kia phạm luật nên tống vào tù.

Công ty chúng tôi làm động cơ máy bay Pratt & Whitney trang bị cho máy bay chiến đấu F-35 và F-22, nhà cung cấp cho Bộ quốc phòng.

Sau mỗi kỳ bầu cử là chính sách và ngân sách dành cho quốc phòng thay đổi, là ảnh hưởng lớn đến công việc làm tại công ty.

Vì thế đồng nghiệp tôi luôn chọn những ứng cử viên ủng hộ cho chính sách chi tiêu quốc phòng thích hợp.

Bầu cử không phải là việc bên ngoài xã hội mà liên quan trực tiếp đến công việc hằng ngày của mọi người. Mọi người bình luận và tán phét ồn ào cả ngày, mọi tâm trí đều dồn vào bầu cử, chẳng làm được việc gì khác!

Đến 6g chiều, tôi đi làm về thấy cả hàng xe dài nối tiếp nhau vào nơi bầu cử, đèn sáng trưng cả góc đường khu bầu cử thị trấn West Hartford, tiểu bang Connecticut. Mọi người vui vẻ trò chuyện về các ứng cử viên, khuôn mặt họ tràn đầy hy vọng vì lá phiếu sẽ nói lên nguyện vọng của người dân.

Họ hiểu rất rõ các ứng cử viên, thế mạnh từng ứng cử viên, ứng cử viên nào làm việc cho nguyện vọng của họ.

Rất nhiều người thuộc nhiều thành phần khác nhau, mỗi người một lá phiếu, không phân biệt màu da hay sắc tộc.

Các phòng bầu cử trên toàn nước Mỹ mở cửa từ 6g sáng và đóng lúc 8g tối theo giờ địa phương.

Tuy nhiên, do nước Mỹ trải dài trên ba múi giờ từ bờ đông sang bờ tây nên đúng 8g tối giờ California, tương đương 11g tối giờ miền đông Hoa Kỳ (11g sáng giờ VN). kết quả bầu cử sẽ được công bố.

Kẻ hân hoan, người buồn bã

Ngày 4-11 năm nay là bầu cử “giữa nhiệm kỳ”, gọi là giữa nhiệm kỳ vì cuộc bầu cử nằm giữa hai kỳ bầu tổng thổng Hoa Kỳ. Bầu cử năm nay sẽ có 36 ghế tại thượng viện, 435 ghế tại hạ viện, 23 ghế thống đốc tiểu bang được bầu lại.

Mỗi tiểu bang có hai thượng nghị sĩ đại diện trong thượng viện, tổng số thượng nghị sĩ Hoa Kỳ là 100 người.

Mỗi tiểu bang có số dân biểu trong hạ viện khác nhau, số dân biểu tùy thuộc mật độ dân cư tại tiểu bang đó. Tổng số dân biểu Hoa Kỳ là 435 người.

Trong thượng viện và hạ viện có hai nhóm gọi là đa số (majority) và thiểu số (minority) đại diện cho hai đảng. Ðảng nào nắm đa số thì đảng đó kiểm soát chương trình làm việc của viện đó.

Các tiểu bang thuộc vùng đông bắc, trung tây, tây Hoa Kỳ là nơi tập trung kỹ nghệ, công nghiệp, tài chính, là những nơi người dân cởi mở và đón nhận những trào lưu mới thì thuộc về Đảng Dân chủ, người ta gọi là Blue state (màu xanh biểu tượng cho Đảng Dân chủ).

Các tiểu bang miền nam, vùng đồi núi trung tây là nơi tập trung nông nghiệp, là những nơi người dân nghiêng về bảo thủ thì thuộc về Đảng Cộng hòa, người ta gọi là Red state (màu đỏ biểu tượng cho Đảng Cộng hòa).

Các chính trị gia không xem kết quả bầu cử của các tiểu bang này vì hiển nhiên đã có kết quả, mà tập trung vào 10 tiểu bang “lưng chừng” (swing state), gọi là tiểu bang lưng chừng vì khi thì người dân bầu cho Đảng Dân chủ, khi thì bầu cho Đảng Cộng hòa. Chính vì thế nền chính trị Hoa Kỳ tùy thuộc vào 10 tiểu bang “lưng chừng” này.

Kỳ bầu cử năm nay được xem là khá yên tĩnh vì vấn đề kinh tế tạm ổn, các vấn đề xã hội không có gì khó khăn, các cuộc chiến tranh lẻ tẻ ở Trung Ðông và Ukraine không ảnh hưởng nhiều đến dư luận Hoa Kỳ. Tuy nhiên, các nhà chiến lược chính trị của hai đảng đang theo dõi những vấn đề người dân Hoa Kỳ quan tâm, để rồi tất cả sẽ bùng nổ vào kỳ bầu cử tổng thống Hoa Kỳ 2016.

Những người ủng hộ hai đảng Dân chủ và Cộng hòa cũng trải qua một ngày hồi hộp, chờ đợi. Và cuối cùng, những người ủng hộ Đảng Cộng hòa đã vỡ òa niềm vui khi kết quả được công bố, trong khi những người ủng hộ Đảng Dân chủ không giấu được thất vọng.

Tuy nhiên, tất cả những người tôi gặp dù vui mừng hay buồn bã đều cho biết họ vẫn tin vào hoạt động của chính phủ và quốc hội.