Mưa gió, nước nổi và nỗi niềm cuối xóm

Từng đám mây đen kịt từ phía cuối trời ùn ùn kéo về, không báo trước, rồi trút xuống ào ạt cơn mưa xối xả cuối mùa. Mưa gõ vội vã trên những mái tôn, quất mạnh vào những tán lá sầu riêng, dừa xiêm, làm mặt sông, mặt ruộng nổi đầy bong bóng. Những vườn mít, đu đủ hay những đám hành nghiêng ngã oằn mình trước những cơn gió.

Nước nổi năm nay cao hơn mọi năm. Con nước mang nặng phù sa, món quà hào phóng của tự nhiên bồi đắp cho ruộng vườn sau một năm cày cấy.

Nhưng cũng chính con nước ấy lại mang theo bao nỗi lo canh cánh. Nước ôm lấy những gốc cây ăn trái, ngâm những chân ruộng lúa đã đến ngày cong trái me, chực chờ tràn qua bờ đê cuốn đi bao công sức của người nông dân.

Ấy vậy mà, trong cái không khí ẩm ướt và se lạnh ấy, nhà văn hóa xã Chợ Mới, tỉnh An Giang lại sáng đèn và ấm áp lạ thường. Gạt đi giọt mưa trên trán, bà con nông dân từ khắp các ngả xóm đã tụ về đây đông đủ. Họ gác lại việc đồng áng hay be bờ giữ ruộng để đến với chương trình "Bác sĩ nông học" do Phân bón Phú Mỹ tổ chức.

Họ đến, mang theo những lo toan hằn sâu trên khóe mắt, và cả một niềm hy vọng được sẻ chia, được lắng nghe. Không khí đối thoại nhanh chóng được khơi lên bởi những nỗi niềm chung. Có người hỏi về cây cà tím bỗng dưng xoăn ngọn, không chịu ra trái.

Có người lại lo cho mấy cây dừa cứ rụng trái non hàng loạt. Nhưng nỗi lo lớn nhất có lẽ vẫn là chuyện con nước và chất lượng vật tư.

Ông Sáu Tâm, lão nông có mái tóc đã bạc màu sương gió, cất giọng trầm buồn: "Nước lớn quá mấy chú ơi. Nó ngâm gốc vườn mít mấy ngày nay, giờ lá cứ vàng khè rồi rụng lã chã. Mấy chục gốc mít tâm huyết, nhìn nó chết dần mà xót ruột quá. Cứu cách nào đây?".

Nỗi lo của ông Sáu chưa dứt, anh Trần Văn Cơ, người có mấy công đất chuyên canh rau màu, đã tiếp lời, giọng đầy bức xúc: "Nước ngập đã khổ, giờ thêm phân gian phân giả nó hoành hành. Tôi mua loại phân ba màu về bón mà hai tháng sau ra thăm ruộng vẫn thấy y nguyên, không tan. Nhờ chuyên gia chỉ cách nào phân biệt bằng mắt thường, để mua được hàng tốt, tránh bị lừa. Mất tiền một, mà mất cả lứa rau, mất cả niềm tin là mười. Giờ ra tiệm, nhìn bao nào cũng xanh xanh đỏ đỏ, thật giả lẫn lộn, không biết đường nào mà lần".

Những câu chuyện cứ thế nối dài, như những con rạch nhỏ đổ về dòng sông lớn. Là chuyện bệnh đạo ôn, lem lép hạt hoành hành trên những trà lúa cuối vụ gặp mưa.

Là chuyện bệnh chết nhanh trên cây có múi. Rồi cả những góp ý rất thực tế, rằng bao phân 50kg vẫn còn nặng vai người phụ nữ, rằng làm sao để bón phân hiệu quả hơn, để cây kịp "ăn" trước khi cơn mưa chiều bất chợt cuốn trôi đi tất cả.

Mỗi câu chuyện là một mảnh ghép của bức tranh nông nghiệp miền Tây mùa nước nổi: trù phú mà gian truân, hào sảng mà lo lắng. Họ đến đây không chỉ để hỏi, mà còn để sẻ chia, để tìm một điểm tựa tri thức giữa muôn vàn bất trắc của thời tiết và thị trường.

Lời giải từ những "bác sĩ" tâm huyết

Đáp lại những nỗi niềm ấy là sự lắng nghe và giải đáp tận tình từ các chuyên gia uy tín. PGS.TS Châu Minh Khôi, Phó Hiệu trưởng Trường Nông nghiệp - Đại học Cần Thơ, với phong thái điềm đạm, đã phân tích cặn kẽ về vấn đề ngập úng của ông Sáu Tâm: "Thưa bà con, khi đất bị ngập úng, bộ rễ cây bị ‘ngộp thở’ vì thiếu oxy. Đất của bà con lâu ngày không được bón hữu cơ sẽ bị nén chặt, khả năng thấm nước kém, gây chảy tràn, xói mòn.

Đất trong đê bao lại không nhận được phù sa bồi đắp. Lâu dần đất bị chua, pH thấp, tạo điều kiện cho nấm gây bệnh phát triển. Để khắc phục, việc đầu tiên là phải khơi thông dòng chảy, rút nước càng nhanh càng tốt.

Sau đó, bà con cần cải tạo đất bằng cách bón vôi để nâng độ pH, bổ sung phân hữu cơ và các chế phẩm sinh học như Tricoderma để đối kháng nấm bệnh. Giai đoạn này, bà con có thể phun phân bón lá chứa axit amin và vi lượng để cây phục hồi qua lá. Khi thấy cây ra rễ non, lá mới nhú lên thì mới bắt đầu bón lại phân NPK với liều lượng thấp rồi tăng dần".

Lời giải thích khoa học nhưng dễ hiểu của TS Khôi như mở ra một hướng đi mới. Bà con gật gù, cặm cụi ghi chép.

Tiếp lời, TS Phạm Kim Sơn, Phó Trưởng khoa Bảo vệ thực vật của Trường Nông nghiệp - Đại học Cần Thơ, đi sâu vào các bệnh hại phổ biến trong mùa mưa. "Độ ẩm cao là điều kiện lý tưởng cho nấm bệnh phát triển", ông nhấn mạnh.

"Với bệnh đạo ôn, lem lép hạt trên lúa, bà con cần bón phân cân đối, không thừa đạm. Còn với bệnh sơ đen trên múi mít, đó là do vi khuẩn. Để phòng trừ, ngoài các biện pháp canh tác tổng hợp, bà con có thể dùng một miếng nilon nhỏ che miệng cuống hoa cái, không cho nước mưa tiếp xúc trực tiếp, sẽ hạn chế được vi khuẩn xâm nhập vào trái".

Không khí sôi nổi nhất có lẽ là khi ThS. Nguyễn Lê Đức Trọng, chuyên gia từ Phân bón Phú Mỹ, giải đáp các vấn đề về phân bón. Anh chia thành ba phần rõ ràng:

Một là, nhận diện phân bón kém chất lượng. Anh chia sẻ: "Vấn nạn này gây thiệt hại kép: vừa mất tiền, vừa hại đất, hại cây, làm xói mòn niềm tin của bà con. Để phòng tránh, bà con hãy chọn các nhãn hiệu và đại lý uy tín, đọc kỹ thông tin trên bao bì, và luôn giữ lại hóa đơn, chứng từ mua hàng".

Hai là, cam kết chất lượng và giải pháp công nghệ từ Phú Mỹ. "Chúng tôi thấu hiểu nỗi lo này và không ngừng kiểm soát chất lượng. Phú Mỹ vừa ra mắt ứng dụng ‘Phú Mỹ Loyalty’ giúp bà con truy xuất nguồn gốc sản phẩm, tìm cửa hàng gần nhất, tích điểm nhận quà. Bà con hoàn toàn yên tâm khi chọn Phân bón Phú Mỹ".

Ba là, các dịch vụ hỗ trợ công nghệ cao. "Ngoài sản phẩm chất lượng, chúng tôi còn cung cấp các dịch vụ hỗ trợ. Dịch vụ phân tích đất thông minh giúp bà con biết chính xác ruộng mình thừa thiếu chất gì để bón phân đúng và đủ.

Cùng với đó, dịch vụ drone Phú Mỹ đang được triển khai, hứa hẹn sẽ giải quyết bài toán thiếu lao động và nâng cao hiệu quả canh tác trong tương lai".

Buổi tư vấn kết thúc khi những giọt mưa cuối cùng cũng đã tạnh. Những câu hỏi đã có lời giải, những gương mặt giãn ra, tươi tắn hơn. Bà con ra về, tay bắt mặt mừng, cảm ơn các "bác sĩ" đã không quản ngại đường xa, mưa gió về tận xóm ấp.

Họ không chỉ mang về những kiến thức quý báu, mà còn mang về một niềm tin - niềm tin rằng họ không hề đơn độc trên hành trình làm nông vất vả, rằng luôn có những tấm lòng, những khối óc khoa học đang ngày đêm sát cánh cùng đồng ruộng quê hương.