Ngoại trưởng Mỹ John Kerry gặp người đồng cấp Việt Nam Phạm Bình Minh tại Hội nghị ngoại trưởng ASEAN lần thứ 47 ở thủ đô Naypyidaw ngày 9-8 - Ảnh: Reuters

Hôm qua, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã đến thủ đô Naypyidaw (Myanmar) và có hàng loạt cuộc gặp với bộ trưởng ngoại giao các nước thành viên ASEAN và bộ trưởng ngoại giao của các nước đến dự ARF.

ASEAN không thảo luận đề xuất của Mỹ

Trước khi đến Myanmar, Ngoại trưởng Kerry nhấn mạnh Mỹ và ASEAN có trách nhiệm chung trong việc đảm bảo an ninh hàng hải tại những bến cảng, những vùng đất và vùng biển trọng yếu. Mỹ - ASEAN cần hợp tác với nhau để giải quyết những căng thẳng ở biển Đông và giải quyết chúng theo hướng hòa bình cũng như dựa trên cơ sở luật pháp quốc tế. Đồng thời, ông đưa ra đề xuất “đóng băng” những hành động khiêu khích ở biển Đông.

AFP dẫn lời giới chức Mỹ cho biết ông Kerry đã đề nghị Trung Quốc và các nước liên quan thực hiện các bước tự nguyện nhằm giảm căng thẳng ở biển Đông song song với việc sớm xây dựng Bộ quy tắc ứng xử của các bên tại biển Đông (COC).

Trợ lý ngoại trưởng Mỹ về các vấn đề Đông Á Daniel Russel cũng nhấn mạnh Trung Quốc là một nước lớn và có trách nhiệm đặc biệt trong việc thể hiện sự kiềm chế của mình trong các cuộc tranh chấp ở biển Đông.

Tuy nhiên, hôm qua Reuters dẫn lời Tổng thư ký ASEAN Lê Lương Minh cho biết ngoại trưởng các nước ASEAN không thảo luận đề xuất của Mỹ vì đã có một cơ chế tại chỗ để ngăn chặn các hành động như cải tạo đất và xây dựng trên các đảo và rạn san hô trong vùng tranh chấp.

Ông Lê Lương Minh nhấn mạnh rằng Trung Quốc và ASEAN đã cam kết “tự kiềm chế” các hành động như vậy trong một thỏa thuận được ký kết vào năm 2002.

“Tất cả tùy thuộc vào việc ASEAN hối thúc Trung Quốc thực hiện cam kết một cách nghiêm túc và có hiệu quả” - Reuters dẫn lời ông Minh. Ông Minh kêu gọi các nước khác hỗ trợ ASEAN bằng cách hối thúc Trung Quốc hợp tác để sớm đạt được COC.

Cùng ngày, Philippines kêu gọi các thành viên ASEAN ủng hộ kế hoạch hành động ba bước (TAP) do nước này đưa ra. Manila nhấn mạnh những hành động gây hấn gần đây ở biển Đông đang đe dọa đến hòa bình và thịnh vượng của khu vực. Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario đã trình TAP trong Hội nghị ngoại trưởng ASEAN lần thứ 47 diễn ra hôm 8-8.

Thúc đẩy tham vấn COC

Hãng tin Tân Hoa xã cho biết ngày 9-8, quyền Ngoại trưởng Thái Lan Sihasak Phungketkeow và Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã có cuộc họp báo chung trong khuôn khổ loạt Hội nghị ngoại trưởng ASEAN (AMM-47).

Ông Sihasak cho biết các ngoại trưởng muốn thúc đẩy việc thực thi đầy đủ Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC), đồng thời thúc đẩy hơn nữa quá trình tham vấn chính thức để sớm đạt COC. Dự kiến vòng đàm phán tiếp theo sẽ diễn ra tại Thái Lan vào tháng 10.

Ông Vương Nghị cho rằng Bắc Kinh sẵn sàng thảo luận cách thức đối thoại và hợp tác với các nước duyên hải biển Đông để cùng duy trì hòa bình, ổn định và phát triển trên biển Đông.

Ông Vương cam kết Trung Quốc sẽ nỗ lực đạt được đồng thuận để sắp xếp những văn kiện chung trước đây và xác định các điều khoản trong đề xuất dự thảo COC vào cuối năm 2014, một bước nhằm hướng tới các cuộc tham vấn COC.

Đến 23g ngày 9-8 vẫn chưa có tuyên bố chung được đưa ra tại AMM-47.