Món ăn mộc mạc rất thích hợp trong những ngày nắng nóng - Ảnh: Huyền Minh

Những năm sau này, người ta đã dùng máy làm thay nên cũng đỡ tốn sức. Tuy vậy để có món ngon mộc mạc như xu xoa còn phải đi tiếp mấy bước nữa như là nấu chín, quấy liên tục cho nhừ nát rồi bỏ bao đăng bột.

Thứ nước bột rau câu ấy khi nguội sẽ đông cứng, cho ra những miếng xu xoa màu tim tím (nếu là rau câu vùng biển Bình Định), trắng xanh (nếu là vùng biển Phú Yên). Những miếng xu xoa đó được bỏ trong thau nước hay vại sành để dùng lần lần.

Ăn đâu lấy đó, mua bao nhiêu lấy bấy nhiêu. Đường để ăn cùng rau câu phải là đường muỗng đen đã thắng cho tới. Phải vớt bọt cho thật sạch, không quên bỏ gừng giã nhuyễn và nước cốt chanh. Vậy là xong xuôi cái chuyện làm. Và ăn? Mới thích chứ!

Hồi nhỏ, những trưa mùa hạ trời nóng hầm hập không ngủ được, cả mấy chị em chúng tôi ra ngoài hè ngồi chơi. Từ xa tiếng rao ngọt lịm và đầy sức khơi gợi vọng đến tận ngõ nhà. Tiếng rao hấp dẫn sao! Người bán kéo dài từ “xu” khiến nỗi khát thèm thêm cháy bỏng, đã vậy còn ngừng nghỉ một chút giữa từ xu và từ xoa.

Giữa giấc trưa khốc khô, sự ngừng nghỉ ấy cứ như là trêu ghẹo mình vậy. Vì rất thi thoảng mẹ mới mua cho mỗi đứa một chén và trời ạ, xu xoa sao có thể ngon lành đến dường ấy.

Tôi khẽ khàng trộn đều đường, rồi múc từng muỗng một và ngậm miệng cả đỗi lâu mới dám nuốt. Để cái mát, cái ngọt, cái cay của hết thảy hương vị chan hòa và thấm đẫm vào từng kẽ răng, vào tận vòm họng.

...Nhắm mắt lại cũng đủ thấy cảm giác ấy lan tỏa giữa khi trời nắng nóng thế này.