Bị cáo Phạm Thanh Tân, nguyên tổng giám đốc Agribank - Ảnh: TTXVN

Ngày 21-12, TAND TP Hà Nội mở phiên xét xử sơ thẩm vụ án “vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ và thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn VN (Agribank).

Trong số 18 bị cáo hầu tòa có nhiều bị cáo nguyên là lãnh đạo cấp cao của Agribank, Agribank chi nhánh Nam Hà Nội và Chi cục Hải quan Hà Tây (Hà Nội).

Bị cáo Phạm Thanh Tân (nguyên tổng giám đốc Agribank) cùng 17 đồng phạm bị cáo buộc gây thất thoát cho Agribank số tiền gần 2.500 tỉ đồng.

Tìm mọi cách cho vay tiền để hưởng hoa hồng

Cáo trạng xác định quá trình thẩm định cho Công ty liên doanh Lifepro VN (tiền thân là Công ty cổ phần Enzo Việt) vay vốn để thực hiện dự án, Phạm Thị Bích Lương (nguyên giám đốc Agribank chi nhánh Nam Hà Nội) cố tình tìm mọi cách để cho công ty này vay được tiền của ngân hàng.

Số tiền vay được, lãnh đạo Công ty liên doanh Lifepro VN đã chuyển ra nước ngoài và chiếm đoạt.

Cụ thể, quá trình hoạt động, lãnh đạo Công ty liên doanh Lifepro VN lập hồ sơ vay vốn mua máy móc, thiết bị, nguyên phụ liệu và chuyển nhượng sáu thương hiệu thời trang không có thật để vay vốn ngân hàng, chỉ đạo đồng bọn kê khai khống số lượng vải, hóa chất, máy móc thiết bị nhập khẩu trong dự án để chiếm đoạt tiền vay sau khi được giải ngân.

Tính đến tháng 9-2012 (thời điểm khởi tố vụ án), số dư nợ của các công ty tại Agribank chi nhánh Nam Hà Nội hơn 3.400 tỉ đồng

Cáo trạng của Viện KSND tối cao xác định trong việc Agribank thất thoát hàng ngàn tỉ đồng có sự giúp sức tích cực của các cán bộ đều là lãnh đạo cấp cao của ngân hàng này.

Cụ thể, Phạm Thị Bích Lương đã có hàng loạt sai phạm như: chỉ đạo giải ngân đối với Công ty liên doanh Lifepro VN, các khoản cho vay hoàn toàn không có căn cứ, thực tế không thẩm định mà chỉ dựa trên thông tin do doanh nghiệp cung cấp, không tổ chức kiểm tra chặt chẽ việc sử dụng vốn sau cho vay nên không phát hiện việc ngân hàng bị lừa đảo, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.

Biết Công ty liên doanh Lifepro VN hết hạn mức được vay tiền, Lương đã lợi dụng quyền hạn giám đốc chi nhánh cố tình giúp công ty tìm cách “lách” để được tiếp tục vay tiền.

Dưới sự chỉ đạo của Lương, Chử Thị Kim Hiền (nguyên phó giám đốc Agribank Nam Hà Nội) giới thiệu Lê Minh Hiếu (đại diện pháp nhân của Công ty cổ phần Lifepro VN và Công ty Vietmade) gặp gỡ, bàn bạc, thống nhất với lãnh đạo Công ty cổ phần Enzo Việt ký hợp đồng hợp tác kinh tế.

Mục đích sử dụng các hợp đồng này để tiếp tục vay vốn của ngân hàng.

Thực hiện thỏa thuận, Lê Minh Hiếu đồng ý đứng tên ký hợp đồng tín dụng và giấy nhận nợ với Agribank chi nhánh Nam Hà Nội.

Theo đó, Hiếu cùng cán bộ ngân hàng chỉnh sửa, bổ sung hồ sơ pháp lý, tạo lãi khống cho hai công ty để đủ điều kiện vay vốn và thực hiện ký hợp đồng như thỏa thuận.

Thực chất Hiếu sử dụng pháp nhân hai công ty của mình để vay tiền và ký giấy nhận nợ, sau đó nhận phần trăm trên tổng số tiền vay được. Toàn bộ số tiền giải ngân được chuyển ra nước ngoài để các bị cáo khác chiếm đoạt.

Sau khi Agribank Nam Hà Nội giải ngân, Hiếu được nhận số tiền hoa hồng hơn 19,5 tỉ đồng. Trong đó, Hiếu đưa cho Chử Thị Kim Hiền 3 tỉ đồng.

Quá trình điều hành, ông Phạm Thanh Tân ký cho chi nhánh Nam Hà Nội vay ngoài kế hoạch 75 triệu USD từ tiền của hội sở. Từ tháng 3 đến tháng 4-2011, Phạm Thanh Tân đã bốn lần nhận tiền từ Phạm Thị Bích Lương với tổng số tiền 310.000 USD.

Cho vay hàng trăm triệu USD, không thẩm định

Agribank bị thất thoát gần 2.500 tỉ đồng nhưng đứng trước vành móng ngựa, cả hai bị cáo Phạm Thị Bích Lương và Chử Thị Kim Hiền đều cho rằng mình làm đúng chức trách, nhiệm vụ tại Agribank Nam Hà Nội.

Không thừa nhận hành vi phạm tội như cáo trạng truy tố nhưng bị cáo Hiền thừa nhận đã “theo chỉ đạo của chị Lương, nhận từ Công ty Enzo Việt và Công ty cổ phần Lifepro VN số tiền 400.000 USD và 3 tỉ đồng”. Toàn bộ số tiền này các bị cáo chia nhau chiếm hưởng.

Khi nghe cấp dưới khai chỉ thành lập tổ thẩm định dự án và làm báo cáo chứ không đi thẩm định, bị cáo Phạm Thị Bích Lương tỏ ra khá bất ngờ vì “bây giờ mới biết”.

Chủ tọa phiên tòa đặt rất nhiều câu hỏi về vai trò của Lương trong việc phê duyệt giải ngân cho Công ty liên doanh Lifepro VN, nhưng bị cáo Lương đều khẳng định mình làm đúng trách nhiệm.

Bị cáo cũng không thừa nhận được hưởng tiền “hoa hồng” sau khi giải ngân như lời khai của bị cáo Hiền.

“Tiền được chuyển về sau khi giải ngân là do khách hàng nhờ chuyển cho anh Phạm Thanh Tân và một số nhân viên khác mà bị cáo không nhớ. Việc chi tiền do khách hàng nhờ, các anh không đòi hỏi”- bà Lương khai trước tòa.