Không ai đạt được tốc độ của Bolt

16 năm trôi qua, không một ai chạm đến cột mốc ấy. 9,58 giây trở thành cột mốc tiêu biểu cho cực hạn về tốc độ của loài người. 

Thành tích của Bolt được coi là bất khả xâm phạm bởi khoảng cách quá lớn với phần còn lại.

Hãy thử liệt kê những cái tên đình đám sau Bolt. Đó là Yohan Blake, đồng đội người Jamaica, từng đạt 9,69 giây. Tyson Gay của Mỹ cũng chạm ngưỡng 9,69 giây; Asafa Powell có lúc giữ kỷ lục thế giới với 9,72 giây; Christian Coleman - kỷ lục gia 60m - từng được kỳ vọng nhờ khả năng xuất phát nhanh nhưng tốt nhất mới đạt 9,76 giây. 

Gần đây, Fred Kerley, Noah Lyles hay tài năng trẻ Letsile Tebogo vẫn chưa thể bứt phá xuống dưới 9,7 giây. Kể từ năm 2012, thế giới chưa từng ghi nhận một kỷ lục nào vượt qua cột mốc 9,74 giây.

Cần biết, trong khoảng thời gian 16 năm qua, kỷ lục chạy marathon đã đổi chủ 8 lần. Nhưng kỷ lục đua nước rút thì vẫn vậy, không khỏi khiến làng thể thao, cũng như cả giới khoa học phải vào cuộc để trả lời câu hỏi “con người có thể chạy nhanh đến đâu?”. 

Năm 2025, hai nhà nghiên cứu John Einmahl và Yi He thuộc Đại học Tilburg và Đại học Amsterdam công bố phân tích hàng nghìn kết quả thi đấu từ năm 1991 đến 2023. 

Kết quả cho thấy giới hạn khả dĩ cho nam ở cự ly 100m là 9,56 giây, và rất khó có ai vượt ngưỡng 9,49 giây. “Điều này có nghĩa Bolt đã đưa con người đến gần ranh giới cuối cùng của tốc độ”, báo cáo viết.

Trước đó, Mark Denny, giáo sư sinh học tại Đại học Stanford, cũng đã đưa ra nhận định tương tự. 

Trong một phân tích đăng trên tạp chí Science Focus, ông cho rằng thành tích dưới 9,48 giây gần như không thể nếu chỉ dựa vào tố chất tự nhiên. 

Giới hạn sinh lý của cơ - gân, khả năng co cơ và lực tác động lên mặt đất là những yếu tố con người khó thay đổi. 

Denny so sánh dữ liệu thành tích 100m từ đầu thế kỷ 20 đến nay và nhận thấy biểu đồ tốc độ đang tiến dần tới một “điểm dừng” tự nhiên, thay vì tăng mãi không ngừng.

Một hướng nghiên cứu khác đi sâu vào cơ chế vận động. Báo cáo “How fast can a human run?” đăng trong New Studies in Athletics số 4 năm 2012, do Jeremy Richmond chủ biên, phân tích mối liên hệ giữa tốc độ, thời gian tiếp đất và lực đạp. 

Theo đó, nếu con người có thể rút ngắn thời gian tiếp đất xuống 70 mili giây và đồng thời tăng lực đạp, thành tích lý thuyết có thể đạt tới 9,27 giây. 

Tuy nhiên, nhóm tác giả thừa nhận chưa có VĐV nào hội tụ đủ điều kiện ấy trong thực tế. Đây chỉ là kịch bản giả định, và con đường đến mức 9,27 giây có thể còn xa vời.

Công nghệ sẽ chiến thắng?

Ngoài yếu tố sinh học, giới điền kinh cũng không ngừng tìm kiếm lợi thế từ công nghệ và huấn luyện. 

Giày chạy thế hệ mới với tấm carbon và chất liệu siêu nhẹ đã làm thay đổi bộ mặt các cự ly trung bình và dài, nhưng ở 100m, hiệu quả chỉ tính bằng phần trăm giây, chưa đủ để tạo ra bước đột phá. 

Các đường piste hiện đại được thiết kế để phản hồi lực tốt hơn, kết hợp với camera tốc độ cao và cảm biến sinh học nhằm tối ưu từng khâu xuất phát, gia tốc, duy trì tốc độ. Các đội tuyển hàng đầu như Mỹ, Jamaica, Anh đổ tiền của vào phân tích biomechanical, song khoảng cách vẫn không được rút ngắn đáng kể.

Một nguyên nhân khác thường bị bỏ qua chính là tâm lý. Bolt thi đấu với phong thái ung dung, thậm chí mỉm cười trên đường chạy. Anh không bị ám ảnh bởi kỷ lục mà thi đấu trong sự thoải mái tột cùng. 

Trong khi đó, các VĐV thế hệ sau luôn bị đặt trong so sánh, chịu sức ép “phải vượt Bolt”. Tâm lý ấy khiến họ dễ căng cứng, ảnh hưởng đến khả năng bung tốc độ tối đa. Chỉ riêng việc tái lập trạng thái tinh thần của Bolt đã là điều gần như bất khả thi.

Usain Bolt có thể xem là một “dị nhân” trong lịch sử điền kinh: chiều cao 1,95m nhưng vẫn duy trì được tần số bước nhanh, sải chân dài tới gần 2,7m, kết hợp với sức mạnh và sự dẻo dai hiếm có. 

Sự hòa quyện của tố chất bẩm sinh, kỹ thuật hoàn hảo và tâm lý thi đấu thoải mái đã giúp anh thiết lập một chuẩn mực mà cả thế giới đến nay chưa thể vượt qua. Khi cộng thêm các kết quả nghiên cứu khoa học cho thấy 9,58 giây đã gần chạm tới ngưỡng giới hạn, kỷ lục ấy càng trở nên vững chắc.

Ngôi sao Thái Lan vào top 20 người chạy nhanh nhất thế giới

Ngay trong lần đầu tiên tham dự Giải vô địch điền kinh thế giới, chân chạy 21 tuổi người Thái Lan Puripol Boonson đã ghi một cột mốc đặc biệt trong lịch sử làng điền kinh xứ sở chùa vàng.