Sơn, Quang và Thái (từ trái qua) là 3 trong số 5 người bị cáo buộc tội giết người - Ảnh: DANH TRỌNG

Cùng bị cáo buộc tội giết người, năm người đàn ông ở huyện Hàm Yên, Tuyên Quang và huyện Yên Bình, Yên Bái gồm Đặng Văn Quang (35 tuổi), Đặng Văn Tuyên (23 tuổi), Đặng Viết Sơn (27 tuổi), Bàn Văn Thái (45 tuổi), Bàn Văn Tiếp (33 tuổi, con nuôi ông Thái) bị bắt tạm giam 31 tháng tù. 

Sau 12 phiên tòa sơ thẩm, công an đã đình chỉ điều tra bị can và trả tự do cho họ.

Dù đã được ra tù bốn năm nhưng họ vẫn phải sống trong uất ức, tủi nhục. Những lá đơn viết tay được gửi đi khắp nơi kêu oan nhưng không có hồi âm.

Tai bay vạ gió...

Theo hồ sơ vụ án, rạng sáng 16-7-2012, tại thôn 6 xã Bằng Cốc, huyện Hàm Yên xảy ra vụ việc anh Đặng Văn Cường (29 tuổi) chết tại nhà riêng không rõ nguyên nhân. Sau đó, vợ nạn nhân đã trình báo sự việc đến công an.

Trong quá trình xác minh, ngày 12-8-2012 Công an huyện Hàm Yên nhận được đơn tố giác nặc danh gửi tại hòm thư trụ sở công an huyện với nội dung ghi rõ danh tính năm nghi can giết anh Cường.

Căn cứ nội dung lá đơn nặc danh, Công an huyện hàm Yên triệu tập lần lượt năm người đàn ông trên lên làm việc.

Đặng Viết Sơn (27 tuổi), một trong năm người bị cáo buộc tội giết người - Ảnh: DANH TRỌNG

Đến ngày 16-9-2012, Công an huyện Hàm Yên ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố và bắt tạm giam năm bị can trên để điều tra tội giết người. Vụ án sau đó được chuyển lên Công an tỉnh Tuyên Quang điều tra theo thẩm quyền.

Kết luận điều tra năm 2013 xác định tối 14-7-2012, Đặng Văn Tuyên bị một số thanh niên trong làng đánh ở thôn 6, xã Bằng Cốc. Biết việc Tuyên bị đánh nên Sơn, Quang cùng hai bố con Bàn Văn Thái và Bàn Văn Tiếp đứng chờ ở đường để trả thù những người đã đánh Tuyên.

Tuy nhiên, sau đó cả nhóm đã đánh nhầm anh Đặng Văn Cường, khiến nạn nhân bất tỉnh.

Sau khi biết đánh nhầm người, Thái nói đưa nạn nhân lên đồi giấu và cả nhóm đồng ý. Khi đặt anh Cường xuống đất, Quang đề xuất cho uống thuốc diệt cỏ, sau đó Thái đi về nhà lấy thuốc.

Quang sợ có dấu vân tay trên người nạn nhân nên bảo Tuyên và Sơn đi mua mỗi người hai chiếc túi nilông để đeo vào tay. Cả nhóm sau đó đổ thuốc trừ sâu vào miệng anh Cường và dùng dao cắt cổ tay nạn nhân. Thái trộn cơm nguội với ít thuốc trừ sâu còn lại rắc xung quanh người Cường để tạo hiện trường tự tử giả. Cả nhóm sau đó bỏ về.

Theo hồ sơ, điều ngạc nhiên là đến khoảng 17h ngày 15-7 (17 tiếng sau), anh Cường tỉnh dậy và đi về nhà tắm rửa, ăn cơm. Đến 2h ngày 16-7, vợ anh Cường phát hiện chồng chết trên giường nên trình báo cảnh sát.

Tại 12 phiên tòa sơ thẩm, năm bị cáo đều phản cung, không thừa nhận hành vi phạm tội như cáo trạng truy tố, cho rằng lời nhận tội tại cơ quan điều tra là do bị mớm cung, bức cung, nhục hình. Các phiên xử sau đó đều dừng lại ở phần xét hỏi.

Những kết luận vô căn cứ

Ngày 6-3-2015, Cơ quan điều tra Công an tỉnh Tuyên Quang đã chuyển sang khởi tố năm người nói trên về tội cố ý gây thương tích.

Anh Đặng Văn Quang cho biết thời bị công an bắt anh không biết mình phạm tội giết người - Ảnh: DANH TRỌNG

Khi vụ án thay đổi tội danh khởi tố, Công an tỉnh Tuyên Quang nhận được đơn của vợ nạn nhân Cường đề nghị rút yêu cầu khởi tố các bị can về hành vi cố ý gây thương tích.

Ngày 11-3-2015, Công an tỉnh Tuyên Quang ra quyết định đình chỉ điều tra vụ án, bị can. Năm người được trả tự do sau 31 tháng bị tạm giam.

Giữa tháng 8-2015, đoàn giám sát liên ngành về việc tuân thủ pháp luật đã làm việc với các cơ quan tố tụng tỉnh Tuyên Quang về vụ án này. Theo báo cáo của đoàn giám sát, có nhiều điểm mâu thuẫn trong bản cung của năm bị can, không có tài liệu chứng minh hành vi phạm tội của họ như cơ quan điều tra, viện kiểm sát mô tả.

Theo đoàn giám sát, việc Cơ quan điều tra Công an tỉnh, Viện KSND tỉnh căn cứ vào duy nhất lời nhận tội mâu thuẫn của các bị can để buộc tội họ là chưa đúng.

Anh Thái cho biết cuộc sống của anh bị đảo lộn kể từ khi bị bắt tạm giam - Ảnh: DANH TRỌNG

Ngoài ra, kết luận giám định của phòng kỹ thuật hình sự công an tỉnh nêu tỉ lệ tổn hại sức khỏe của nạn nhân tổng cộng 6% là mang tính chất nhận định nếu nạn nhân còn sống, trong khi nạn nhân đã chết.

Trong khi đó, kết luận giám định của Viện Khoa học hình sự Bộ Công an cho biết không có cơ sở xác định mức độ tổn hại sức khỏe của nạn nhân.

Như vậy, việc Cơ quan điều tra Công an tỉnh chuyển sang khởi tố vụ án, khởi tố các bị can về tội cố ý gây thương tích là không có cơ sở.

Đến nay, năm người này đã khởi kiện Viện KSND tỉnh Tuyên Quang ra tòa yêu cầu bồi thường oan sai. Đơn kiện đã được TAND tỉnh Tuyên Quang thụ lý.

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, lãnh đạo Viện KSND tỉnh Tuyên Quang xác nhận và cho biết năm bị can đã được đình chỉ điều tra, họ không đồng ý nên đã kiện ra tòa yêu cầu bồi thường. "Mọi phán quyết lúc này thuộc về TAND tỉnh Tuyên Quang", vị lãnh đạo nói.

23 năm 8 tháng lẻ 1 ngày đi đòi bồi thường oan sai

TTO - 23 năm 8 tháng lẻ 1 ngày đòi bồi thường oan sai, ông Nguyễn Văn Triều (60 tuổi, phường Ba Láng, quận Cái Răng, TP Cần Thơ) đã được Công an quận Cái Răng tổ chức xin lỗi công khai.