Ông Nguyễn Hữu Hùng, phó tổng giám đốc Công ty Nam Triệu cam kết sẽ thay máy mới cho dân - Ảnh: Duy Thanh

Ông Phan Trọng Hổ - giám đốc Sở NN&PTNT Bình Định - cho biết buổi công bố dự thảo để các bên liên quan có ý kiến hoàn thiện báo cáo gởi UBND tỉnh và Bộ NN&PTNT báo cáo Thủ tướng.

Tham dự, ngoài các thành viên tổ thẩm định, có 18 chủ tàu vỏ thép hư hỏng, đại diện Công ty TNHH MTV Nam Triệu (Bộ công an), còn Công ty TNHH một thành viên Đại Nguyên Dương không đến dù được mời.

Ngoài ra còn có ông Nguyễn Ngọc Oai - phó tổng cục trưởng Tổng cục thủy sản, ông Đào Hồng Đức - giám đốc Trung tâm đăng kiểm tàu cá Tổng cục Thủy sản.

Trình bày báo cáo dự thảo, ông Trần Văn Phúc - phó giám đốc Sở NN&PTNT Bình Định, tổ trưởng tổ thẩm định cho biết tính đến ngày 15-6-2017, toàn tỉnh Bình Định đã đóng mới 47 tàu vỏ thép tại 9 cơ sở đóng tàu trên toàn quốc, trong đó 45 tàu cá vỏ thép đóng xong đi vào hoạt động đem lại hiệu quả.

7 chủ tàu xin rút, cơ quan chức năng vẫn thẩm định tàu

Tháng 4-2017, nhiều ngư dân phản ánh về tình trạng vỏ thép bị gỉ sét nặng, máy tàu thường xuyên hư hỏng, lưới cuốn chân vịt, trang thiết bị khai thác hàng hải như máy dò, hầm bảo quản, bóng đèn hư hỏng hoặc không hoạt động.

Sở NN&PTNT đã thành lập đoàn kiểm tra việc hư hỏng của các tàu vỏ thép theo đơn kiến nghị của các chủ tàu, kết quả kiểm tra bước đầu phát hiện đúng như những nội dung kiến nghị của ngư dân phản ảnh.

Trên cơ sở đó, Sở NN&PTNT đã báo cáo UBND tỉnh tổ chức cuộc họp đối thoại giữa chủ tàu, cơ sở đóng tàu, chính quyền địa phương nhưng giữa chủ tàu và cơ sở đóng tàu không thừa nhận trách nhiệm của các bên với chất lượng con tàu, tiếp tục đổ lỗi cho nhau và không thống nhất việc khắc phục các hư hỏng đã xảy ra.

Đến ngày 31-5-2017, có 18 chủ tàu gửi đơn kiến nghị đến Sở NN& PTNT phản ảnh tình trạng tàu vỏ thép bị hư hỏng, không đảm bảo chất lượng theo hợp đồng.

Ngày 2-6-2017, Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành quyết định thành lập Tổ công tác thẩm định để xác định rõ chất lượng, giá trị, nguồn gốc sản phẩm và tính năng hoạt động của vỏ tàu, máy tàu và các trang thiết bị hàng hải, khai thác đối với 18 tàu cá có đơn yêu cầu, kiến nghị của ngư dân.

Trong thời gian tổ chức thẩm định tại hiện trường, có 7 chủ tàu xin rút đơn kiến nghị sau khi làm việc với người đại diện của Công ty TNHH MTV Nam Triệu. Tuy nhiên, để có kết luận chính xác về chất lượng của tàu, Tổ thẩm định vẫn tiến hành thẩm định đối với 17 tàu có sự chứng kiến của chủ tàu và đại diện chính quyền địa phương.

Kết quả thẩm định có 5 tàu cá vỏ thép do Công ty TNHH Đại Nguyên Dương đóng có nguồn gốc thép từ Trung Quốc và 12 tàu cá vỏ thép do Công ty TNHH MTV Nam Triệu đóng có nguồn gốc thép từ Hàn Quốc.

Kiểm tra tại hiện trường của 17 tàu,  có 12 tàu phần vỏ tàu bị gỉ sét tự nhiên, một số vị trí mặt boong gỉ sét nhiều hơn do tiếp xúc, va chạm với ngư lưới cụ và cá thành phẩm; có 5 tàu phần vỏ tàu, mặt boong, cabin, trang thiết bị trên boong tàu gỉ sét nặng, bong tróc, xuống cấp trầm trọng so với các tàu đóng và hoạt động cùng thời điểm.

Về phần máy chính, qua kiểm tra thực tế tại hiện trường và đối chiếu các hồ sơ, có 9 máy chính tàu hiệu Mitsubishi MPTA (05 máy S6R2-MPTA công suất 940 HP và 04 máy S6R-MPTA công suất 811 HP). Các chi tiết đi kèm với động cơ không đồng bộ và không phù hợp với nguyên tắc hoạt động loại máy thủy của hãng Mitsubishi. Hãng Mitsubishi đã có văn bản xác nhận không sản xuất động cơ có model và công suất như ghi trên decal máy.

Hầu hết các máy chính này đều hoạt động không ổn định.

Có 3 máy chính tàu hiệu Doosan 4VV222TIM, công suất 880PS, các động cơ chính Doosan có kết cấu đồng bộ của động cơ thủy, tuy nhiên trong quá trình hoạt động không ổn định, động cơ bị nóng. Trong 3 máy, có 1 máy chính Doosan lắp trên tàu BĐ-99245-TS (chủ tàu là ông Trần Đình Sơn) bị hư hỏng nặng (gãy trục khuỷu và hư piston).

Qua kiểm tra hồ sơ, phát hiện cả 3 máy có sự sai lệch về ký hiệu máy giữa hồ sơ (4V222TIM) và thực tế (4VV222TIM). Tổ thẩm định dã nhận được thư của hãng Doosan xác nhận 2 model trên là giống nhau.

5 máy chính của 5 tàu hiệu Mitsubishi S6R-MPTK công suất 811 HP. Qua kiểm tra thực tế, các máy chính và các bộ phận liên quan là khối đồng nhất, thông số kỹ thuật ghi trên nhãn mác máy trùng khớp với thông số do hãng Mitsubishi công bố. Hiện các máy chính lắp trên các tàu đều hoạt động ổn định.

Về máy phụ, kiểm tra tại hiện trường, có 25 máy phụ được lắp trên 17 tàu vỏ thép. Trong đó có 10 máy hiệu Mitsubishi  - Nhật Bản, 9 máy hiệu Doosan- Hàn Quốc; 4 máy hiệu Cummins CTA 83-G2; 2 máy không có nhãn mác chỉ đóng số chìm.

Có 1 máy phụ hiệu Cummins do Trung Quốc sản xuất (CO ghi máy lắp ráp tại Singapore), 2 máy phụ không có nhãn mác ghi thông số động cơ, chỉ có dòng số đóng chìm.

Ngư dân Lê Văn Thái yêu cầu Công ty Nam Triệu thay máy mới - Ảnh: Duy Thanh

Đề nghị thay mới toàn bộ 10 máy chính

Để khắc phục, giải quyết những vấn đề trên, Tổ Công tác đề xuất Công ty TNHH MTV Nam Triệu   thay mới toàn bộ 10 máy chính không đồng bộ, thay mới máy chính Doosan cho ông Trần Đình Sơn.

Bổ sung các tài liệu chứng minh về sự khác biệt ký hiệu máy giữa hồ sơ (4V222TIM) và thực tế (4VV222TIM) của 3 máy chính hiệu Doosan; Khắc phục và sửa chữa các máy phụ bị hư hỏng.

Đối với phần vỏ tàu, đề nghị Công ty TNHH MTV Nam Triệu, Công ty TNHH Đại Nguyên Dương làm sạch bề mặt và sơn lại một phần hoặc toàn bộ tàu theo đúng quy trình bảo dưỡng tàu vỏ thép đối với các tàu gỉ sét.

Nếu các tàu kiểm tra các phần tôn vỏ không đạt thép cấp A thì kiểm tra và đánh giá lại toàn tàu, thay thế lại các phần tôn vỏ không đạt thép cấp A. Các vỏ tàu đã thay thế thép Trung Quốc nhưng đảm bảo thép cấp A, nếu giữa chủ tàu và cơ sở đồng ý thì cơ sở đóng tàu phải trả lại chênh lệch giá thép Hàn Quốc hoặc Nhật Bản so với thép Trung Quốc cho chủ tàu.

Đối với phần trang thiết bị hàng hải, đề nghị Công ty TNHH MTV Nam Triệu, Công ty TNHH Đại Nguyên Dương sữa chữa hoặc làm mới hệ thống hầm bảo quản bị hư hỏng do không thoát nước và kiểm tra gỉ sét lớp vỏ bên trong vỏ tàu của phần hầm bảo quản theo đúng quy chuẩn; Thay mới hệ thống điện khai thác cho 3 tàu theo đúng hợp đồng ký kết.

Đối với máy dò ngang Sonar có giá trị cao từ 1,4 tỉ đồng trở lên và là một thiết bị quan trọng trong việc dò tìm cá ảnh hưởng lớn đến hiệu quả khai thác nên các đơn vị lắp đặt và bảo hành cần phải sửa chữa kịp thời các thiết bị trên. Kiểm tra, thay mới và sửa chữa cho hai chủ tàu có hệ thống đầu dò bị hỏng và thay mới màn hình đồng bộ cho máy Sonar MAQ đã bị đổi màn hình vi tính thông thường.

Công ty TNHH MTV Nam Triệu, Công ty TNHH Đại Nguyên Dương cần cung cấp đầy đủ các tài liệu vận hành, sử dụng: vỏ tàu, máy tàu, trang thiết bị hàng hải, khai thác và các điều khoản bảo hành rõ ràng cho từng chủ tàu.

Đăng kiểm viên không phát hiện máy hoán cải

Ông Đào Hồng Đức - giám đốc Trung tâm đăng kiểm tàu cá Tổng cục Thủy sản - Ảnh: Duy Thanh

Tại cuộc họp, hầu hết các ngư dân đánh giá dự thảo báo cáo kết quả kiểm tra của tổ thẩm định đã đánh giá khá toàn diện các hư hỏng về máy, vỏ tàu, trang thiết bị trên tàu, đồng thời yêu cầu hai nhà máy đóng tàu phải có trách nhiệm thay thế những máy móc, thiết bị đúng theo hợp đồng; trả lại phần chênh lệch giá giữa thép Trung Quốc so với thép Hàn Quốc/Nhật Bản; xử lý lại vỏ tàu gỉ sét, những khu vực thép không đảm bảo phải được thay thế và sơn lại tàu theo đúng quy trình...

Ông Nguyễn Hữu Hùng - phó tổng giám đốc Công ty TNHH một thành viên Nam Triệu - cam kết với chính quyền địa phương và các chủ tàu sẽ sớm thay thế 10 chiếc máy thủy không phù hợp đã gắn trên tàu của ngư dân Bình Định, đồng thời thay thế các trang thiết bị không phù hợp, sơn sửa lại tàu cho ngư dân trong thời gian sớm nhất.

Cũng tại cuộc họp, ông Đào Hồng Đức - giám đốc Trung tâm đăng kiểm tàu cá Tổng cục Thủy sản thừa nhận đăng kiểm viên của Trung tâm Đăng kiểm tàu cá còn yếu năng lực, dẫn đến sai sót trong quá trình kiểm định, không phát hiện máy cải hoán...

"Chúng tôi đã kiếm điểm bước đầu và đang tiếp tục kiểm điểm đối với những sai sót này của các đăng kiểm viên" - ông Đức cho biết.

Kết luận cuộc họp, ông Phan Trọng Hổ - giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Bình Định - cho biết sẽ có báo cáo đầy đủ, tham mưu hướng xử lý cho UBND tỉnh Bình Định vào ngày 26-6.