Cống Hiệp Hòa, huyện Đô Lương, Nghệ An. Nơi có 98 chàng trai, cô gái đã nằm xuống khi sửa chữa công trình thủy lợi vào năm 1978 - Ảnh: DOÃN HÒA

Ngày 15-7, thông tin với Tuổi Trẻ Online về báo cáo kết quả giải quyết kiến nghị cử tri trước, trong và sau kỳ họp thứ 12 HĐND tỉnh Nghệ An khóa XVII của cử tri huyện Thanh Chương, ông Hoàng Nghĩa Hiếu - phó chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An - cho biết tỉnh đã xem xét và đồng ý chủ trương xây dựng bia chỉ dẫn di tích tại cống Hiệp Hòa, huyện Đô Lương để ghi công 98 thanh niên xung phong (TNXP) hi sinh ở công trình này.

Gói thầu này thuộc dự án khôi phục nâng cấp hệ thống thủy lợi Bắc đang được xây dựng, trong đó có mục xây dựng bia tưởng niệm thuộc hạng mục sửa chữa khuôn viên cống Hiệp Hòa với tổng kinh phí 1,9 tỉ đồng.

Vị trí xây dựng tại K7+274 phía bờ hữu kênh chính Đô Lương trên sườn đồi thôn Hiệp Hòa, xã Hòa Sơn, huyện Đô Lương với diện tích dự kiến khoảng 5.000m².

Những năm qua, thân nhân và đồng đội của những TNXP đã hi sinh đều mong muốn cơ quan chức năng xây dựng bia chỉ dẫn để các thế hệ tưởng nhớ, tri ân những người đã không tiếc máu xương, tuổi thanh xuân của mình đã ngã xuống khi sửa chữa công trình thủy lợi Hiệp Hòa.

Các cựu thanh niên xung phong Nghệ An mong muốn có bia chỉ dẫn để các thế hệ tưởng nhớ, tri ân những người đã không tiếc máu xương, tuổi thanh xuân của mình đã ngã xuống khi sửa chữa công trình thủy lợi Hiệp Hòa - Ảnh: DOÃN HÒA

Cống Hiệp Hòa được xây dựng từ năm 1934, nằm trên hệ thống nông giang dẫn nước từ Bara Đô Lương tưới tiêu cho những cánh đồng các huyện Đô Lương, Diễn Châu, Yên Thành, Quỳnh Lưu (tỉnh Nghệ An). Trải qua thời gian bị lắng cặn và chiến tranh tàn phá, lưu lượng nước qua đây không đủ để tưới tiêu cho Diễn - Yên - Quỳnh nên phải mở rộng cống.

Cuối năm 1977, tỉnh Nghệ Tĩnh (cũ) chủ trương nạo vét, sửa chữa sông Đào và mở rộng khai thông cống Hiệp Hòa do bom Mỹ đánh phá hư hỏng nặng, dòng chảy bị thu hẹp, không đủ cung cấp cho nhu cầu sản xuất và sinh hoạt của nhân dân.

Để kịp có nước tưới cho vụ chiêm xuân, tỉnh Nghệ Tĩnh đã huy động 21.000 dân công, TNXP của 7 huyện cùng với sự hỗ trợ của bộ đội Quân khu 4.

Tuy nhiên, khi công trình gần hoàn thành thì lúc 12h05 ngày 3-1-1978, một tiếng nổ lớn vang lên trên công trường thủy lợi cống Hiệp Hòa. Trong giây lát, hơn 100 đoàn viên thanh niên bị đất đá vùi lấp. Tai nạn khủng khiếp chưa từng có đã làm rúng động cả tỉnh Nghệ Tĩnh lúc bấy giờ, làm 98 người chết, 132 người bị thương.

Những người ngã xuống mới chỉ mười sáu, đôi mươi, với biết bao ước mơ, hoài bão. Có người ra đi khi vừa mới biết tin mình trúng tuyển đại học, có người cùng vừa kịp nảy nở tình yêu trên công trường, hẹn nhau xong công trình sẽ về quê làm đám hỏi…

Lễ kỷ niệm 70 năm ngày truyền thống lực lượng TNXP Việt Nam do Tỉnh đoàn, Hội Cựu TNXP Nghệ An tổ chức trọng thể sáng 15-7 - Ảnh: DOÃN HÒA

Sáng 15-7, tại lễ kỷ niệm 70 năm ngày truyền thống lực lượng TNXP Việt Nam (15-7-1950 - 15-7-2020) do Tỉnh đoàn, Hội Cựu TNXP tỉnh Nghệ An tổ chức, ban tổ chức đã trao kinh phí hỗ trợ xây dựng 5 nhà nhân ái, mỗi nhà trị giá 40 triệu đồng cho 5 cựu TNXP có hoàn cảnh khó khăn. Các đơn vị đồng hành cũng đã trao tặng 270 suất quà cho 270 cựu TNXP có hoàn cảnh khó khăn.

"Kỷ niệm 70 năm ngày truyền thống lực lượng TNXP là dịp để thế hệ trẻ ngày hôm nay thành kính tưởng nhớ và thể hiện lòng biết ơn vô hạn đối với các thế hệ TNXP đã đóng góp công sức, hi sinh cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc, góp phần quan trọng cho hòa bình, độc lập, tự do, phát triển của đất nước" - chị Nguyễn Thị Thơm, quyền bí thư Tỉnh đoàn Nghệ An, nhấn mạnh.

Trước đó, tối 14-7, gần 500 đoàn viên thanh niên đã thành kính bày tỏ lòng tri ân sâu sắc trong buổi lễ "Thắp nến tri ân - Khúc hát anh hùng" được tổ chức trang trọng và xúc động tại Nhà bia tưởng niệm các liệt sĩ TNXP toàn quốc - Khu di tích lịch sử Ngã ba Đồng Lộc.

Những ca khúc với chủ đề "Khúc hát anh hùng" đã tái hiện một thời kỳ chiến tranh ác liệt. Những chàng trai, cô gái tuổi 18, đôi mươi đã hiến dâng cả tuổi thanh xuân và máu thịt của mình để thông những tuyến đường huyết mạch cho xe ra tiền tuyến.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: Nơi gian khổ, khó khăn, có thanh niên xung phong

TTO - Nhìn lại 70 năm từ ngày thành lập đội thanh niên xung phong công tác đầu tiên, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá lực lượng không ngừng lớn mạnh, thể hiện ý chí 'dời non, lấp bể', có mặt ở nơi khó khăn, gian khổ nhất.