Xăng dầu là mặt hàng thiết yếu, tại sao lại chịu thuế tiêu thụ đặc biệt?

Bộ trưởng Bộ Tài chính giải thích về cơ cấu thuế trong công thức tính giá xăng dầu - Ảnh: Quochoi.vn

Đại biểu Huỳnh Thanh Phương (Tây Ninh) hỏi xăng dầu có giảm giá được hay không? Cơ cấu tính giá xăng dầu có nhiều yếu tố phức tạp, có nhiều loại thuế mà cử tri cho rằng chưa hợp lý, ông Phương đặt câu hỏi với bộ trưởng Bộ Tài chính đề nghị làm rõ tại sao đây là mặt hàng thiết yếu lại phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt? Việc thu thuế bảo vệ môi trường thực chất đầu tư cho công tác bảo vệ môi trường hay chưa?

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng việc giảm giá xăng dầu hay không phụ thuộc vào thị trường thế giới. Nhưng với biên độ giá xăng dầu tăng cao thì cố gắng điều hành biên độ tăng trong nước ở mức có thể chấp nhận được, với công cụ là quỹ bình ổn, thuế, phí, các chính sách an sinh. 

Bổ sung thêm thông tin, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết theo tính toán, khi giá xăng RON92 thế giới ở mức 130 USD/thùng thì các khoản thuế, phí được tính trên giá xăng gồm: thuế nhập khẩu chiếm 8% là 1.508 đồng, thuế VAT 10% là 2.036 đồng, chi phí định mức chiếm 6% là 1.050 đồng, lợi nhuận định mức là 300 đồng, trích quỹ bình ổn 300 đồng, thuế bảo vệ môi trường 4.000 đồng, thuế giá trị gia tăng là 2.805 đồng. 

Như vậy, với giá dầu thô 130 USD thì giá cơ sở là 30.800 đồng/lít, tỉ lệ thuế/giá xăng dầu là 33,5%. Do đó, ông Phớc cho rằng phương án mà ta giảm thuế cũng chỉ là một giải pháp. Bởi khi giá xăng 130 USD/thùng, ta giảm 2.000 đồng/lít xăng và 1.000 đồng/lít dầu, giảm thu ngân sách là 31.938 tỉ đồng. 

"Khi dầu thô tăng lên với giá dầu 130 USD/thùng, nền kinh tế của ta rất thiệt hại, càng tăng thì sản xuất càng bị đình trệ, nên sắp tới các bộ sẽ phải tham mưu Chính phủ giải pháp đảm bảo nguồn cung, chống buôn lậu xăng dầu, giảm thuế bảo vệ môi trường, linh hoạt hơn để giá giảm" - ông Phớc nói. 

Trả lời câu hỏi tại sao xăng dầu là hàng thiết yếu lại đánh thuế tiêu thụ đặc biệt, ông Phớc nói đây là thuế gián thu, nhà sản xuất xăng dầu và nhập khẩu phải nộp. Theo Luật thuế tiêu thụ đặc biệt quy định, việc đánh thuế mặt hàng này cùng một số mặt hàng khác như bia, rượu, để người dân sử dụng tiết kiệm xăng dầu. 

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết theo quy định về dự trữ lưu thông, quốc gia có dự trữ quốc gia, còn doanh nghiệp có quy định về dự trữ, lưu thông 20 ngày. 

"Thương nhân đầu mối có đảm bảo thực hiện nhiệm vụ dự trữ lưu thông đúng quy định pháp luật hay không, đặc biệt khi các doanh nghiệp này vừa làm dự trữ quốc gia và dự trữ lưu thông, thì họ còn được hưởng ngân sách. Không thể nói 1-2 ngày mất nguồn cung mà không có xăng bán, vậy đáp ứng yêu cầu dự trữ lưu thông như thế nào, cần giải thích rõ hơn" - ông Huệ lưu ý. 

Ông Diên trả lời cho biết cơ chế xăng dầu dự trữ quốc gia chưa có hệ thống kho riêng nên giao cho doanh nghiệp đầu mối, là cơ chế bất hợp lý, bộ đang có lộ trình trình cấp có thẩm quyền xem xét mô hình quản lý quỹ này, nâng cao hơn nữa mức dự trữ, để bất trắc thì dự trữ phải được một vài tháng. 

Bộ trưởng: Nguồn cung xăng dầu không bao giờ thiếu, đại biểu Quốc hội: Sao treo biển 'hết hàng'?

TTO - Sáng 16-3, bộ trưởng Bộ Công thương đăng đàn trả lời chất vấn tại Ủy ban Thường vụ Quốc hội về vấn đề sản xuất, nhập khẩu, cung ứng xăng dầu, điều hành giá xăng dầu thời gian qua và nhiều nội dung khác.