Gia đình lo hậu sự cho em Cao Triệu Nguyên chiều 25-5 - Ảnh: Trung Tân

Nghe riết cụm từ “đúng quy trình” ai cũng thấy mệt: Phá rừng đúng quy trình, xả lũ đúng quy trình, bổ nhiệm đúng quy trình... Và mới đây thủy điện Sông Ba Hạ xả nước giữa mùa hè khiến bốn học sinh rời bỏ trần gian cũng đúng quy trình!

Cứ đụng đâu cũng đúng quy trình gây tác hại kiểu này, đến lúc phải gọi là thứ quy trình vô cảm!

Đọc bài viết “Thủy điện Sông Ba Hạ: Cú xả nước chưa từng có trong 40 năm”, tôi quá đau đớn với hai câu nói của hai vị:

(1) “Việc cảnh báo của các thủy điện chỉ diễn ra trong mùa lũ, không có quy định cảnh báo vào mùa kiệt” - ông Tô Xuân Bảo, phó cục trưởng Cục Kỹ thuật an toàn của Bộ Công thương, cho biết.

(2) “Công ty căn cứ vào lượng nước về hồ các ngày trước để chạy máy và chào giá cạnh tranh thị trường. Nước về nhiều thì công ty sản xuất, chạy máy nhiều để tăng lợi nhuận” - ông Đặng Văn Tuần, tổng giám đốc thủy điện Sông Ba Hạ, giải thích.

Xin hỏi: Không có quy định cảnh báo xả nước vào mùa kiệt thì ai sẽ nhận trách nhiệm về sự ra đi của bốn học sinh và nhận mức kỷ luật đến đâu? Hãy thông báo điều này đến người dân, ít nhất là để an ủi hương hồn các em học sinh.

Còn đúng quy trình như ông Tuần nói rõ ràng chỉ nghĩ đến lợi nhuận cho công ty mà không hề có chút thương cảm nào đến người dân, nhất là những người dân nghèo mò cua bắt ốc lúc nước rút như lời ông Phạm Đình Phụng - phó chủ tịch UBND huyện Sơn Hòa - cảm thán.

Tôi trích nội dung bình luận của bạn đọc ThanhVy trên Tuổi Trẻ Online: “Thủy điện xả nước (kiểu này) thì Michael Phelps (tay bơi lừng danh ở Mỹ) cũng chết đuối. Phải đặt những còi hụ ở hạ nguồn để mỗi khi xả nước mọi người đều biết, chứ thông báo bằng miệng hoặc bằng văn bản (cũng) như không”.

Nước ta với tổng cộng chiều dài của 2.400 dòng chảy là 41.000km. Những dòng sông được chặn dòng làm thủy điện đó đã không còn hiền hòa chảy nữa mà bị nắn ở hai trạng thái: một trơ khấc đá cát, hai hung hãn chồm lên chảy.

Dòng chảy là linh hồn của con sông nay bị con người điều khiển. Tiếc rằng sự điều khiển vô trách nhiệm ấy núp dưới bóng quy trình làm thiệt hại sinh mạng, tài sản của bao người.

Trường tôi đang dạy nằm ở khu vực hạ lưu thủy điện Sông Hinh (Phú Yên), mỗi buổi sáng chào cờ đầu tuần nào tổng phụ trách Đội cũng nhắc như nhắc đò: “Nghiêm cấm các em không được tắm sông”.

Câu nhắc như “cả vú lấp miệng em”. Quê hương có sông suối là niềm vui mà thiên nhiên ban tặng, hãy làm gì để các em an toàn khi vui chơi, tắm táp chứ cấm nghe sao thật vô lý.

Xin những người làm thủy điện nhớ một điều đạo đức đơn giản: “Đừng làm việc gì có lợi cho mình mà có hại cho nhiều người khác!”. Sao chỉ biết đổ lỗi cho quy trình? Quy trình do mình đặt ra được thì phải sửa được.