Viết lại quá khứ với một cốc sữa bò

Figowitz bên con bò đầu tiên của vùng - Ảnh: A24 Studio

Khác với phần còn lại của thế giới, lịch sử lập quốc của Mỹ gắn liền với chủ nghĩa tư bản cùng tinh thần tự do, ham làm giàu kéo ngay sau đó. 

Những gã đàn ông cơ bắp rong ruổi khắp nơi khai hoang được dựng lên như một hình ảnh biểu trưng để đối lập với một tên quý tộc Anh phệ nệ, bảo thủ và đôi khi là mềm yếu. 

"Làm nước Mỹ vĩ đại một lần nữa" thực ra là ngụ ý nước Mỹ tràn đầy sức mạnh, sự năng động như thế.

First Cow (tạm dịch: Chú bò đầu tiên) đã kể một lịch sử rất khác, hoặc như câu nói của chính nhân vật trong phim "lịch sử vẫn chưa đến vùng đất này", nên đạo diễn Kelly Reichardt có thể góp cái nhìn lạ về những kẻ đầu tiên.

Tựa mọi bộ phim độc lập do A24 Studio đỡ đầu, First Cow có một kịch bản tinh giản đến khó hiểu. Ở vùng Oregon miền Tây nước Mỹ năm 1820, hai gã đàn ông muốn kiếm vốn làm ăn đã thực hiện cái mà họ gọi là "tội ác": trộm sữa từ con bò duy nhất trong vùng để bán bánh chiên dầu. Họ rơi vào thế giằng co tâm lý với Thủ trưởng Factor, kẻ quyền lực nhất và là chủ con bò.

Ẩn dưới lớp vỏ dày (đủ để người xem tua lại phim vài lần), First Cow là một ngụ ngôn đầy tiết chế về kinh tế, chính trị mà thi thoảng chúng ta mới ngửi được mùi của chúng từ đôi ba câu thoại bâng quơ của nhân vật. 

Lấy con bò làm trung tâm câu chuyện nhưng đồng thời là ẩn dụ cho "vốn" - nền tảng của chủ nghĩa tư bản, bộ phim dắt người xem quay lại trường kinh tế trên lối đi của kẻ xét lại.

Hai nhân vật chính (được đóng khung bằng hình ảnh nhị nguyên chỉ có ở những cặp đôi tình tứ), Figowitz và King-Lu không mảy may đại diện cho hình tượng lịch sử người Mỹ luôn tự hào. Một gã béo chỉ biết nấu nướng và vụng về trong hết thảy chuyện còn lại; một người Trung Quốc di dân, rày đây mai đó. 

Chỉ có tinh thần làm giàu của họ là tương thích với mường tượng của người Mỹ về cha ông. Đạo diễn Kelly Reichardt đã châm chích quá khứ đầy tự hào của quốc gia: ít hào nhoáng và thiếu nam tính hơn so với mong đợi.

Nhưng Kelly Reichardt không làm phim để khiến trái tim người Mỹ tan vỡ. Mặc cho nhà làm phim Michael Moore là người đầu tiên gắn chủ nghĩa tư bản với một câu chuyện tình, Kelly Reichardt mới thực sự đưa tình yêu đến thế giới tư bản. 

Như lời đề từ lấy của nhà thơ William Blake ở đầu phim: "Con chim làm tổ, con nhện dệt mạng và con người kết bạn", First Cow mang đến giá trị cốt lõi của mọi mối quan hệ trên cuộc đời: tình bạn và xa hơn là sự nối kết giữa người với người. 

Tấm lòng rộng mở kể cả trong cảnh khốn cùng của con người đã chắp Figowitz và King-Lu từ hai kẻ xa lạ đến bên nhau để họ cùng thực hiện ước mơ. Và trong khoảnh khắc Figowitz chạm tay vào con bò, anh đã nhìn thấy ở đây một cô gái đang giúp đỡ mình với lòng biết ơn vô hạn chứ không phải là "nguồn vốn" từ con vật vô tri.

Bộ phim là cách để Kelly Reichardt tái nhận thức của những người Mỹ muốn dùng quá khứ để vực dậy bí bách thực tại. Thực ra, giấc mơ Mỹ đã không bắt đầu bằng sự giàu có tắp lự hay những người đàn ông khinh bạc, lực lưỡng mà là bằng cách chấp nhận sự khác biệt trong mỗi con người, dù là về giới tính hay chủng tộc, ngay trong tên gọi quốc gia.

Thiếu đi cốc sữa bò của tình cảm chân thành để ràng nối con người, lịch sử nhân loại, lịch sử quốc gia, lịch sử kinh tế hay muôn thứ lịch sử khác cũng không khác gì những hô hào vô nghĩa, được chép sáo rỗng trên trang giấy đẹp.

Jennifer Aniston, Tom Hanks, Brad Pitt, Johnny Depp... khoác vai chính mình thời trẻ

TTO - Ảnh hiện tại của các minh tinh, tài tử như Jennifer Aniston, Tom Hanks, Brad Pitt, Johnny Depp, Emma Watson... được ghép với chính họ thời trẻ, khiến người xem thích thú vì dấu ấn thời gian.